KARTKA Z KALENDARZA LITURGICZNEGO: 3 Listopada.

Zdjęcie: Kalendarz liturgiczny

Źródło: Pius Parsch „Rok Liturgiczny”, Poznań 1956, t. 3.

MSZA WSPÓLNA NA UROCZYSTOŚĆ PAPIEŻY

Papież Pius XII wprowadził do brewiarza i mszału nowy formularz ku czci Świętych Papieży (9. I. 1942). Nowość tę uzasadnia Papież następującymi racjami: ,,Kościół Święty otaczał zawsze szczególną czcią tych Rzymskich Papieży, którzy gorliwie bronili Praw Stolicy Apostolskiej, Prawdę Ewangelii rozszerzali po całym okręgu ziemi i którzy przez świętość życia, a choćby śmierć męczeńską stali się świetlanym wzorem dla powierzonej sobie trzody wiernych. A jak już po wszystkie czasy bramy piekielne przypuszczały swe ataki na trwałość apostolskiej opoki przez daremne wprawdzie, ale stałe, okrutne i krwawe prześladowania, tak w obecnej dobie usiłują wrogowie Kościoła zohydzić właśnie Papieży i bezbożnie zbezcześcić ich oszczerstwami. Aby przeto przeciwdziałać tym napaściom i stale coraz bardziej podnosić godność papieskiego urzędu, pochodzącego od Boga, a zarazem by otoczyć większą czcią tych Papieży, którzy się odznaczyli świętością, ustanowił Papież Pius XII to nowe oficjum”.

W brewiarzu ogranicza się ono tylko do modlitwy i Ewangelii z homilią w 3 nokturnie, wszystkie zaś inne teksty wzięte są z formularza wspólnego na uroczystość Męczenników albo biskupów. Msza natomiast, zaczynająca się od słów ,,Si diligis”, jest w całości nowa. Uwydatnia ona myśl, iż obietnice Chrystusa Pana, dane Piotrowi i jego następcom, w dalszym ciągu realizowane są i działają skutecznie. Dwie szczególnie zapowiedzi Chrystusa, skierowane do Piotra, snują się jako myśli przewodnie przez całą tę Mszę:

1) ,,Jeśli Mnie miłujesz, Szymonie Piotrze, paś owce Moje, paś baranki Moje”; te słowa, rozbrzmiewające już w introicie, są tematem, w który w pierwszej części będzie rozwinięty jako motyw baranka i pasterza;

2) ,,Ty jesteś Opoką, a na tej Opoce zbuduję Kościół Mój”; te słowa, pojawiające się już w śpiewie Alleluja, rozbrzmiewają aż do końca mszy.

Introit, różny od klasycznych wzorów, zawiera słowa Chrystusa; słowa psalmu 29 wypowiada Święty Papież, dziękując za powołanie na pasterza Owczarni Chrystusowej oraz za obronę przed wrogami. W modlitwie tej zawarta jest z pewnością treść słów Chrystusa: ,,bramy piekielne nie zwyciężą go”. W kolektach wielbimy również Boga jako wiecznego Pasterza, który opiekuje się swoją owczarnią i strzeże jej przez świętego papieża, którego Bóg ustanowił pasterzem całego Kościoła. Druga kolekta, którą się bardzo rzadko odmawia, odnosi się do słów Chrystusa ,,bramy piekielne”. Epistoła jest zupełnie nowa. Zawiera słowa Św. Piotra, pierwszego Pasterza, skierowane do jego następców, Papieży: ,,Starszych przeto, którzy są wśród was, proszę, jako również starszy i świadek męki Chrystusowej [był on świadkiem śmiertelnego lęku w Ogrodzie Oliwnym, świadkiem pojmania i widział Jego skrwawione oblicze, gdy po trzykrotnym zaparciu się Chrystusa wzrok Mistrza spoczął na nim] oraz uczestnik tej Chwały, która ma się objawić. Paście trzodę Bożą, która jest przy was, czuwajcie nad nią nie z musu, ale chętnie dla Boga, a nie dla szkaradnego zysku. Ani też jako panujący nad duchowieństwem, ale będąc świadomym wzorem dla owczarni. A gdy się zjawi książę pasterzy [Chrystus], otrzymacie niewiędnący wieniec Chwały… A Bóg wszelkiej Łaski, Który wezwał nas do Wiecznej Chwały Swojej w Chrystusie Jezusie, po niewielkim utrapieniu [odnosi się to do Papieży Męczenników] udoskonali, utwierdzi i ugruntuje nas. Jemu Chwała i Panowanie na wieki wieków. Amen”. Nie trzeba chyba zaznaczać, iż Epistoła ta jest klejnotem skarbca naszego mszału. Graduał nawiązuje do słów ,,Seniores”, ,,consenior” i odnosi je do wyniesienia Świętego Papieża na stolicę Piotrową. Śpiew Alleluja jest niejako wstępem do Ewangelii; występuje w nim główny jej motyw: ,,Ty jesteś Opoką [skałą], a na tej Opoce zbuduję Kościół Mój”. Ta obietnica Chrystusa spełnia się w papiestwie. Ono jest tą niewzruszoną skałą Kościoła Świętego. Ewangelia oznajmia ludziom wszystkich czasów, iż prymat Św. Piotra i jego następców, Papieży, jest przez Niego ustanowiony. Oni są aż do skończenia świata” opoką, a zarazem tymi, którzy dzierżą klucze Kościoła i którym dana jest obietnica, iż moce piekielne nie mogą im szkodzić. Antyfona na ofiarowanie zawiera słowa proroka Jeremiasza, które w Liturgii odnosi się często do osoby Chrzciciela: ,,Otom dał słowa moje w usta twoje; otom cię dziś postawił nad narodami, i nad królestwami, abyś wyrywał i burzył, m i wytracał i rozwalał, i budował i sadził” (Jer 1, 9-10). Przemawia tu Chrystus do Św. Piotra i jego następców; przekazuje im dar nieomylności w nauczaniu; nakłada na ich skronie potrójną koronę (tiarę) i udziela im władzy wiązania i rozwiązywania. Sekreta nawiązuje znowu do myśli o pasterzu i owczarni: Pasterz i owczarnia powinny starać się podobać Bogu.

Podczas gdy wierni przystępują do Stołu Pańskiego, słyszymy jeszcze raz powtarzające się jak główny motyw w dramacie muzycznym słowa: ,,Ty jesteś Opoką, a na tej Opoce zbuduję Kościół Mój”. Te słowa jednak nie dotyczą tylko Papieża, ale również każdego wierzącego. On również ma być opoką wiary, nadziei i miłości, opoką, na której Chrystus buduje duchowy Kościół, a buduje go właśnie w Komunii Świętej. Pierwsza modlitwa po Komunii Świętej nie tyle mówi o poszczególnych wiernych, ile raczej o Kościele, ,,pokrzepionym świętym pokarmem”. Prosimy w niej o czystość Wiary, o wolność Kościoła i pomoc w rządach dla jego Pasterzy. W drugiej modlitwie słyszymy po raz ostatni słowa o pasterzu i owczarni: ,,Niechaj się ani pasterz nie żali z braku posłuszeństwa swej trzody, ani trzoda z braku opieki pasterza“.

Zważywszy to wszystko stwierdzić należy, iż jest to nadzwyczaj piękny i treściwy formularz mszalny. Liturgista jednak powinien mieć się na baczności, by tak częste wracanie do tej samej mszy (24 razy w roku) nie zmniejszyło jego nabożeństwa; dawniej istniało pod tym względem większe urozmaicenie.

† † †

Mszał Rzymski 1931r.; Mszał Rzymski 1949r.

3 listopada święci się chleb na cześć Św. Huberta. Kościół prosi Boga, aby spożywających ten chleb uchronił od ukąszenia psów wściekłych, od zarazy i wszelkich chorób. W drugiej modlitwie prosi o tę Łaskę również dla zwierząt, którym ten chleb będzie dany do jedzenia.

† † †

Z MARTYROLOGIUM RZYMSKIEGO (1956R.) Dnia 3-go listopada oprócz tego obchodzi Kościół Święty pamiątkę następujących Świętych Pańskich, zamieszczonych w Rzymskim Martyrologium: Pamiątka Św. Kartusa, Ucznia Apostolskiego. W Cezarei w Kapadocji męczeństwo Świętych Germana, Teofila, Cezarego i Witalisa, którzy w prześladowaniu za Decjusza chwalebnie tryumfowali. W Saragossie śmierć męczeńska niezliczonych Męczenników Świętych, co pod namiestnikiem Dacjanem życie swe ofiarowali za Chrystusa Pana. W Viterbo męczeństwo Św. Walentyna, Kapłana i Św. Hilarego, Diakona, których dla Wiary Chrześcijańskiej w czasie prześladowania Dioklecjańskiego kamieniami obciążono i do Tybru wrzucono; iż jednak cudownie utrzymali się przy życiu, więc nareszcie przez miecz zdobyli sobie koronę niebieską. W Anglii uroczystość Św. Wenefrydy, Dziewicy i Męczenniczki. W Clairvaux złożenie Św. Malachiasza, Biskupa Konnory w Irlandii, co swego czasu słynął wielu cnotami; życie jego opisał św. Bernard, Opat. Tegoż dnia uroczystość Św. Huberta, Biskupa z Tongern-Leodium. W Vienne wspomnienie Św. Domnusa, Biskupa i Wyznawcy. Również złożenie zwłok Św. Pirminiusza, Biskupa z Meaux. W Urgel w Hiszpanii uroczystość Św. Hermengaudiusza, Biskupa. W Rzymie uroczystość Św. Sylwii, matki Św. Grzegorza, Papieża. A gdzie indziej wielu innych Świętych Męczenników i Wyznawców oraz Świętych Dziewic. R. Deo gratias.