Technologia nie jest neutralna — ona nas kształtuje

Jay Kim, opierając się na swoim osobistym doświadczeniu i duszpasterskiej perspektywie, dzieli się głębokimi spostrzeżeniami na temat psychicznych, emocjonalnych i duchowych kosztów ciągłego bycia online. Problemem nie jest samo istnienie technologii, ale jej subtelny, ale głęboki wpływ na to, jak stajemy się ludźmi: rozproszonymi, zapatrzonymi w obrazy i ostatecznie pozbawionymi nadziei.

Celem tej rozmowy jest uświadomienie, iż nasze narzędzia cyfrowe zbyt często wykorzystują nas, zamiast służyć nam. Nasza uwaga stała się towarem, który jest kupowany i sprzedawany, a ceną, jaką za to płacimy, jest nasze zadowolenie, odporność i radość.

Jak odzyskać nasze życie w erze cyfrowej? najważniejsze wnioski z rozmowy z Jayem Kimem, autorem książki „Analog Christian”

W tym podcaście, John Ortberg (pisarz i autor dobrych książek) i Jay Kim (pastor, pisarz i autor książki „Analog Christian”) rozmawiają o wyzwaniach, jakie stawia przed nami era cyfrowa, oraz o tym, jak możemy odnaleźć równowagę i sens w życiu nasyconym technologią. Analizując biblijny fragment z Listu do Galacjan 5, podcast podkreśla, iż samo posiadanie dobrych intencji czy silnej woli nie wystarczy, by dokonać prawdziwej zmiany. Potrzebujemy konkretnych kroków, aby nasze życie było świadome i celowe.

Technologia: Dar i Wyzwanie

Choć technologia jest niewątpliwie wielkim darem, umożliwiającym połączenie z ludźmi na całym świecie, staje się również jednym z największych wyzwań naszych czasów. Jay Kim, mieszkający w samym sercu Doliny Krzemowej, dzieli się swoimi przemyśleniami na temat jej wpływu na naszą psychikę i duchowość.

Kryzys zdrowia psychicznego a technologia

Podcast porusza kwestię narastającego kryzysu zdrowia psychicznego, który, zdaniem ekspertów takich jak Jean Twenge i Jonathan Haidt, jest ściśle związany z powszechnym dostępem do telefonów i mediów społecznościowych. Dane wydają się jednoznaczne: jesteśmy coraz bardziej kruchy, nierozważni i uzależnieni. Słowo „uzależnienie” (ang. addict) pochodzi od łacińskiego słowa używanego do opisu niewolników w czasach Jezusa, co trafnie oddaje stan, w jakim wielu z nas się znajduje – technologia zaczyna używać nas, zamiast my jej.

My jesteśmy produktem, nie klientem

Jay Kim przywołuje pracę Tristana Harrisa, etyka projektowania, który twierdzi, iż w świecie darmowych aplikacji mediów społecznościowych to nasza uwaga staje się towarem. Nie jesteśmy klientami, ale produktem, który jest kupowany i sprzedawany. Żyjemy w „gospodarce uwagi”, gdzie odzyskanie kontroli nad nią jest pierwszym krokiem do wolności.

Owoce Ducha Świętego jako antidotum na cyfrowe pokusy

Jednym z najbardziej uderzających porównań w podcaście jest zestawienie cech wzmacnianych przez technologię online z owocami Ducha Świętego (miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, opanowanie).

• Miłość zamiast egocentrycznej rozpaczy: Media społecznościowe często prowadzą do porównywania się z innymi i zazdrości, co rodzi poczucie rozpaczy.
• Radość zamiast porównywania: Zamiast autentycznej radości, widzimy wyidealizowane „najlepsze momenty” innych, co często prowadzi do zazdrości i poczucia niedopasowania.
• Pokój zamiast pogardy: Cyfrowa interakcja może prowadzić do niepokoju i wrogości.
• Cierpliwość zamiast niecierpliwości: Szybkość technologii sprawia, iż tracimy zdolność do czekania i głębszej refleksji.
• Uprzejmość i dobroć zamiast wrogości: Anonimowość online sprzyja agresji.
• Wierność zamiast zapominania: Łatwe rozpraszanie uwagi utrudnia skupienie i pamięć.
• Łagodność zamiast oburzenia: Wirtualne środowisko często potęguje emocje i prowadzi do skrajnych reakcji.
• Opanowanie zamiast lekkomyślnej pobłażliwości: Stały dostęp do rozrywki utrudnia samokontrolę.

Jay Kim podkreśla, iż te cyfrowe symptomy prowadzą do utraty głębi życia. Porównuje to do jazdy na nartach wodnych – ślizgamy się po powierzchni, zamiast nurkować głęboko, by poznać prawdziwą esencję.

Nuda jako sprzymierzeniec wyobraźni

Podcast mocno akcentuje, iż nuda nie jest naszym wrogiem, ale sprzymierzeńcem. Urządzenia cyfrowe oferują natychmiastową ucieczkę od nudy, ale jednocześnie hamują naszą zdolność do głębokiej wyobraźni. W starożytnym świecie słowo „nuda” nie istniało, ponieważ ludzie musieli rozwijać wewnętrzne zasoby, by radzić sobie z brakiem bodźców, co stymulowało ich umysły. Aby rozwijać prawdziwą wyobraźnię, musimy pozwolić sobie na nudę i pozwolić jej pracować.

Konkretne strategie i praktyki

Jay Kim, opierając się na koncepcji Andy’ego Croucha z książki „The Tech-Wise Life”, proponuje praktyczny rytm „cyfrowego szabatu”:

• Jedna godzina dziennie – wyłącz wszystkie cyfrowe urządzenia na jedną wybraną godzinę każdego dnia.
• Jeden dzień w tygodniu – wyznacz jeden pełny dzień w tygodniu (np. sobotę), podczas którego całkowicie zrezygnujesz z technologii cyfrowych.
• Jeden tydzień w roku – poświęć jeden pełny tydzień w roku na całkowite odłączenie się od świata cyfrowego.

Początkowo może to być niezwykle trudne, ale z czasem, dzięki świadomej praktyce, Bóg może pomóc nam kultywować owoce Ducha i odzyskać kontrolę nad naszym życiem. Jay wspomina również o praktycznym narzędziu – urządzeniu „Brick” (lub podobnych aplikacjach), które pozwala automatycznie wyłączać wybrane aplikacje na telefonie na określone godziny, zamieniając go w „głupi telefon” w ciągu dnia pracy.

Kontrola a ludzka relacja

W rozmowie pojawia się również refleksja nad iluzją kontroli, jaką dają nam ekrany, w przeciwieństwie do relacji międzyludzkich. Spotkanie z drugim człowiekiem, w którym nie mamy pełnej kontroli, odzwierciedla prawdziwą istotę życia i Boże podobieństwo. Jak mówi socjolog Harmut Rosa, współczesny świat skłania nas do traktowania wszystkiego, łącznie z ludźmi, jako rzeczy do podbicia i wykorzystania, co prowadzi do „agresywnej postawy” wobec życia. Droga Jezusa, oparta na samozaparciu i miłości ofiarnej, stanowi tego przeciwieństwo.

Cały podcast do odsłuchania na YouTube.