Zmarł kard. Dominik Duka – przyjaciel Jana Pawła II i kard. Wyszyńskiego

Były prymas Czech i metropolita praski, kardynał Dominik Duka wielokrotnie bronił wiary katolickiej. W 1981 został uwięziony w czeskim więzieniu na półtora roku. Znał polski i studiował w Warszawie. Zmarł nocą 4 listopada w Centralnym Szpitalu Wojskowym w Pradze.

Więcej artykułów o Kościele znajdziesz na stronie głównej: ewtn.pl

Źródło: CNA, Interia.pl, Vatican News | 04 listopada 2025 |
Photo credit: Claude TRUONG-NGOC, Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0)
Tekst został przetłumaczony i opracowany na podstawie oryginalnych materiałów źródłowych przez EWTN Polska.
Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.

Wychowanie

Dominik Jaroslav Duka, a adekwatnie Jaroslav Václav Duka urodził się 26 kwietnia 1943 roku w miejscowości Hradec Králové. Jego ojciec był oficerem i w czasie II wojny światowej walczył po stronie sił alianckich. Za to spotkała go nagroda w komunistycznym stylu – w latach pięćdziesiątych był więziony razem z innymi oficerami frontu zachodniego.

W 1960 roku ukończył naukę w gimnazjum w swojej rodzinnej miejscowości, ale po uzyskaniu po maturze był zmuszony pracował w fabryce jako ślusarz. Lata 1962–1964 odbywał obowiązkową służbę wojskową. W 1965 rozpoczął studia teologiczne w seminarium duchownym św. Cyryla i Metodego w Litoměřicach. Trzy lata później został przyjęty do podziemnego nowicjatu dominikanów i przyjął imię zakonne Dominik, a 6 stycznia 1969 złożył śluby czasowe.

Kapłaństwo i represje

Sakrament święceń w stopniu prezbiteratu przyjął 22 czerwca 1970. Następnie pracował w przygranicznych parafiach archidiecezji praskiej. 7 stycznia 1972 złożył śluby wieczyste w zakonie dominikanów.

Oficjalną posługę przerwały mu władze komunistyczne, które w 1975 odebrały mu pozwolenie na pełnienie funkcji kapłańskich. Jednak to nie odebrało mu pragnienia do działania. Od 1976 r. był mistrzem podziemnego nowicjatu dominikanów i organizował zajęcia religijne dla młodzieży w całej Czechosłowacji.

w 1979 ukończył licencjat z teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Ten stopień naukowy, wyższy od magistra, pozwala wykładać na uczelniach kościelnych.

Za wspomnianą działalność w 1981 roku został osadzony w więzieniu w Pilźnie-Borach. Tam poznał i zaprzyjaźnił się z późniejszym prezydentem niepodległej Czechosłowacji i Czech Václavem Havlem.

W latach 1986-98 był prowincjałem dominikanów w ówczesnej Czechosłowacji, a następnie w Czechach i Morawach. Po 1989 r. kierował Konsultą Wyższych Przełożonych Zakonnych, a w latach 1992-96 był wiceprzewodniczącym Europejskiej Unii Wyższych Przełożonych Zakonnych. W latach 1990-99 wykładał teologię biblijną na Wydziale Teologicznym w Ołomuńcu.

6 czerwca 1998 r. Jan Paweł II mianował go biskupem Hradec Králové. Sakrę przyjął 26 września 1998. W latach 2004-2008 był też administratorem apostolskim diecezji litomierzyckiej. 13 lutego 2010 r. Benedykt XVI mianował go arcybiskupem praskim, z czym łączy się godność prymasa Czech. 18 lutego 2012 r. ten sam papież włączył go do Kolegium Kardynalskiego.

Przyjaźń Czesko-Polska

Nie tylko studia łączyły kardynała Dukę z Polską. Każdego roku na Śnieżce w sierpniowy odpust św. Wawrzyńca odprawiał mszę dla Czechów i Polaków. Nauczył się języka polskiego, słuchając audycji Radia Wolna Europa oraz Radia Watykańskiego. Utrzymywał częste kontakty z diecezjami legnicką, świdnicką i archidiecezją wrocławską.

Jeszcze w tym roku przedłużył swój pobyt w Rzymie, aby uczestniczyć w uroczystościach 20 rocznicy śmierci św. Jana Pawła II. W rozmowie z Radiem Watykańskim podkreślał, iż papież taki jak Jan Paweł II zdarza się raz na tysiąc lat. Pamiętając o jego zasługach dla Europy Środkowej w czasach braku wolności narodowej i wolności Kościoła, podkreślał, iż jest też naszym patronem dzisiaj, kiedy trwa wojna kulturowa, bunt przeciw cywilizacji zachodniej, czyli cywilizacji chrześcijańskiej.

Choroba

6 października 2025 roku przeszedł pilną operację w Centralnym Szpitalu Wojskowym w Pradze. Z tego powodu nie mógł przybyć do Gdańska na uroczystości 100-lecia diecezji, na które Leon XIV mianował go swoim legatem.

Jak poinformowała Kuria Arcybiskupia w Pradze „Dzisiaj, we wtorek 4 listopada, trzy godziny po północy, Pan powołał do wieczności emerytowanego arcybiskupa Pragi, kardynała Dominika Dukę. Msza św. pogrzebowa odbędzie się w sobotę 15 listopada o godz. 11.00 w katedrze św. Wita, Wacława i Wojciecha”.

Kontrowersje

Za swoje radykalne, ewangeliczne poglądy nie raz spotykał się z krytyką. W 2022 roku opublikował opinię, która szczególnie wzburzyła lewicowe media. Stwierdził, iż rosyjscy żołnierze dokonujący gwałtu na Ukrainkach „również mogą być ofiarami”. Takie zdanie faktycznie wzburza.

Dodajmy jednak iż stwierdził: „Trzeba wziąć pod uwagę, iż sprawca, członek sił zbrojnych, jest często także ofiarą najsilniejszych emocji i namiętności, gdy naprawdę napędza go horror walki, strach i nienawiść”, ale „Nie znaczy to, iż dążę do bezkarności lub złagodzenia kary za te zbrodnie. Wręcz przeciwnie! Sprawca musi zostać ukarany, aby zadośćuczynić”. Wskazał również, iż gwałty są elementem rosyjskiej strategii wojennej i trzeba za nie winić przede wszystkim dowódców.

słowa kluczowe:

Dominik Duka, kardynał Dominik Duka, kard. Duka, Czechy, prymas, Jan Paweł II, kard. Stefan Wyszyński,