4 godzin temu
Minęły 134 lata od publikacji Rerum Novarum, dokumentu ogłoszonego 15 maja 1891 r. Z okazji kolejnych rocznic tego tekstu publikowano również encykliki innych biskupów Rzymu. Krótko po wyborze, Papież Leon XIV podkreślił, iż Kościół, czerpiąc z dziedzictwa nauki społecznej, jest wezwany do odpowiedzi na „kolejną rewolucję przemysłową i rozwój sztucznej inteligencji”.
Więcej artykułów o Kościele znajdziesz na stronie głównej: ewtn.pl
Źródło: | Vatican News | 15 maja 2025 |Photo credit: Vatican Media
Tekst został przetłumaczony i opracowany na podstawie oryginalnych materiałów źródłowych przez EWTN Polska.
Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.
134 lata temu papież Leon XIII ogłosił encyklikę Rerum Novarum, podejmując fundamentalny temat – godności pracy i sprawiedliwości społecznej w dobie rewolucji przemysłowej. Dziś, w epoce cyfrowej, gdy świat mierzy się z wyzwaniami czwartej rewolucji technologicznej, to historyczne nauczanie Kościoła znów staje się prorocze.
Papież Leon XIV, zaraz po swoim wyborze, wskazał, iż Rerum Novarum pozostaje punktem odniesienia dla Kościoła wobec „nowych rzeczy” – res novae – takich jak rozwój sztucznej inteligencji, automatyzacja pracy, cyfrowe nierówności czy algorytmiczne zarządzanie ludźmi. W ten sposób zrodziła się idea „Rerum digitalium” – nowego odczytania papieskiego dokumentu w świetle współczesnych wyzwań.
Leon XIII pisał, iż praca nie może odbierać człowiekowi zdrowia i godności. Dziś podobne problemy przybierają inne formy: wykluczenia z rynku pracy, destabilizacji życia rodzinnego przez elastyczne godziny pracy, czy psychicznego przeciążenia związanego z ciągłą dostępnością online. W epoce cyfrowej pojawiają się nowe formy wyzysku – od mikrozleceń po niewidzialne „cyfrowe niewolnictwo”.
A jednak Rerum Novarum nie jest tylko aktem sprzeciwu wobec niesprawiedliwości – to także wizja. Papież wzywał do braterstwa, solidarności i odpowiedzialności społecznej, które wykraczają poza klasowe podziały. Ta sama wizja przyświeca dziś Kościołowi, który – jak mówił Jan Paweł II – „nie posiada modeli do narzucenia, ale ma obowiązek głosić wartości”. Cyfrowe narzędzia i sztuczna inteligencja nie są z natury złe – ich wartość zależy od tego, w czyich są rękach i jak są używane.
Tradycja encyklik społecznych, zapoczątkowana w 1891 roku, była kontynuowana w Quadragesimo Anno, Mater et Magistra, Laborem Exercens, Centesimus Annus i Caritas in Veritate. Papieże różnych epok – od Piusa XI po Benedykta XVI – wskazywali, iż gospodarka musi służyć człowiekowi, a nie odwrotnie. Papież Franciszek w Laudato si’ rozszerzył to spojrzenie o troskę o „wspólny dom”, ukazując technologię jako wyzwanie ekologiczne i moralne.
„Rzeczy doczesne nie mogą być adekwatnie rozumiane, jeżeli dusza nie wzniosła się ku życiu wiecznemu” – pisał Leon XIII. Te słowa pozostają niezwykle aktualne. Bo choć technologie się zmieniają, człowiek pozostaje ten sam – istota stworzona do miłości, pracy i wspólnoty. Kościół nie przestaje być głosem sumienia w świecie rozwoju, który coraz częściej zapomina o człowieku.
Rerum Novarum to nie tylko dokument historyczny, ale wciąż otwarta droga – Via Rerum Novarum – prowadząca od Ewangelii do świata jutra. Jak przypomniał papież Leon XIV, Kościół musi dziś na nowo odczytać swoje społeczne posłannictwo, odpowiadając na pytania epoki sztucznej inteligencji tak samo odważnie, jak jego poprzednicy wobec rewolucji przemysłowej.
słowa kluczowe: Rerum Novarum, Leon XIII, Nauka społeczna Kościoła, Rerum digitalium, Rewolucja cyfrowa, Sztuczna inteligencja, Godność ludzka, Sprawiedliwość społeczna, Leon XIV
.webp)
