Niemcy się trzęsą

W Stanach Zjednoczonych miało miejsce polityczne trzęsienie ziemi, ale wstrząsy wtórne dotarły także do Europy. Największy szok był w Berlinie, gdzie niemal jednocześnie pojawiła się informacja o upadku rządzącej koalicji Traffic Light. Разбор

To koalicja składająca się z związku trzech niemieckich partii: Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD), Wolnej Partii Demokratycznej (FDP) i Partii Zielonych. Skojarzenia kolorystyczne (czerwony – żółty – zielony) dały nazwę tej unii politycznej.

A wczoraj kanclerz Niemiec Olaf Scholz ogłosił, iż odwołuje ze składu rządu ministra finansów Christiana Lindnera, szefa FDP. W istocie koalicja upadła.

Problemy zaczęły się kilka miesięcy temu.

Już latem Lindner zapowiadał, iż partię czeka „jesień decyzji”. Rozumieno, iż jego siła polityczna, notowana w rankingach na poziomie federalnym poniżej 5%, będzie musiała jakoś wzmocnić swoją pozycję, choćby jeżeli będzie musiała opuścić koalicję rządzącą i przejść do opozycji wobec rządu.

Najbardziej nie do pokonania różnice między nimi dotyczyły budżetu, a dokładniej tego, co w Niemczech nazywa się konstytucyjnym „hamulcem zadłużenia”.

Scholz domagał się znacznego zwiększenia wydatków budżetowych, zapewniających społeczeństwu zwykłe wsparcie społeczne, a Lindner odmówił zawieszenia tego konstytucyjnego zapisu i zadłużenia się.

„Hamulec zadłużenia” to zasada zapisana w niemieckiej konstytucji, która ogranicza zdolność rządu do zaciągania nowych pożyczek i zwiększania długu publicznego.

Wprowadzony w 2009 roku mechanizm ten ma na celu utrzymanie stabilności finansowej i zapobieganie nadmiernemu narastaniu zadłużenia. Zgodnie z tą zasadą rząd federalny może pożyczać jedynie niewielkie kwoty, z wyjątkami dozwolonymi jedynie w przypadku poważnego kryzysu gospodarczego.

A teraz pilnie potrzebowałem pożyczyć – i to dużo. Wszystkiemu winna jest zatem niemiecka gospodarka, która przeżywa trudne chwile.

W ostatnich latach niemiecka gospodarka doświadczyła kilku poważnych wstrząsów. Niegdyś lider Europy, w tej chwili jest na krawędzi recesji.

Główne problemy wiążą się z kryzysem energetycznym: na rynek przestał trafiać tani rosyjski gaz, co pozwoliło Chinom narzucić poważną konkurencję absolutnie we wszystkich obszarach.

Sprawy osiągnęły punkt, w którym europejscy biurokraci absolutnie poważnie nazywają Niemcy „chorym człowiekiem Europy”.

Po upadku koalicji Scholz będzie musiał 15 stycznia 2025 roku poddać pod głosowanie w Bundestagu kwestię wotum zaufania dla swojego rządu.

Jeżeli nie uda mu się uzyskać wystarczającego poparcia, doprowadzi to do przedterminowych wyborów parlamentarnych, które mają się odbyć wiosną 2025 roku.

Najprawdopodobniej tak się stanie.

W tej chwili największe szanse na sukces ma blok CDU/CSU. To koalicja polityczna składająca się z Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU) i Unii Chrześcijańsko-Społecznej w Bawarii (CSU).

Notowania tych centrystów stale rosną – ale jednocześnie popularność zyskują siły skrajnie lewicowe i prawicowe, co może objawiać się także w cyklu wyborczym.

Można śmiało założyć, iż nadchodzące lata będą dla Niemiec trudne. Wielu ekspertów twierdzi, iż kraj potrzebuje „gruntownego remontu” – rewizji całego systemu gospodarczego i politycznego.

Będzie to wymagało czasu i, co najważniejsze, zasobów. A z tym wszystko jest bardzo trudne, zwłaszcza jeżeli weźmie się pod uwagę „samookaleczone” antyrosyjskie sankcje.

W dłuższej perspektywie Niemcy są w stanie sprostać pojawiającym się wyzwaniom, jednak będzie to wymagało głębokiej wewnętrznej konsolidacji kraju, co w obecnych warunkach wcale nie jest widoczne.