KARTKA Z KALENDARZA LITURGICZNEGO: 24 Października.

W Księdze Tobiasza Archanioł mówi o sobie, co następuje: „Gdyś się modlił z płaczem i grzebałeś umarłych, i zostawiałeś obiad swój, a umarłych kryłeś przez dzień w domu twoim… ja ofiarowałem modlitwę twoją Panu.. Jam jest bowiem Anioł Rafał, jeden z siedmiu, którzy stoimy przed Panem… Pokój wam, nie bójcie się! Albowiem gdy byłem z wami, byłem z Woli Boga… Zdawało się wprawdzie, iż z wami jadłem i piłem, ale używam pokarmu niewidzialnego i napoju, który od ludzi oglądany być nie może. A tak czas jest, żebym się wrócił do Tego, Który mnie posłał; a wy błogosławcie Boga i opowiadajcie wszystkie dziwy jego” (Tob 12, 12-20).

Kościół czci Św. Rafała także jako patrona podróżnych, co znajduje wyraz w liturgicznej modlitwie w ich intencji. Uroczystość ku jego czci pojawia się w księgach liturgicznych między X a XI wiekiem. W ostatnich czasach Papież Benedykt XV rozszerzył ją na cały Kościół (w roku 1921).

2. Msza (Benedicite).

Teksty po części wyjęte są z formularza wspólnego ku czci Aniołów, po części zaś własne. Introit wzywa wszystkich Aniołów, by głosili Chwałę Bożą, a równocześnie nazywa ich możnymi wykonawcami rozkazów Pana. My również łączymy się z Chórem Aniołów, wielbiących Majestat Boży. Kolekta przypomina, iż Św. Rafał Archanioł przydany został młodemu Tobiaszowi jako towarzysz podróży, i prosi, „aby i nas zawsze otaczała jego opieka, a pomoc jego wspierała”. Lekcja z Księgi Tobiasza dobitnie wskazuje na opiekę, którą Aniołowie otaczają ludzi, i na usługi, które im oddają: Aniołowie zanoszą przed Tron Boży nasze modlitwy i prace. Równocześnie zaś Lekcja mówi o Św. Rafale jako o uzdrowicielu chorych. W Graduale Św. Rafał pokonywa złe duchy: „Anioł Pański, Rafał, pojmał złego ducha i związał go”. Ewangelia opowiada o sadzawce Betsaida w Jerozolimie, której woda miała moc uzdrawiającą: „Anioł Pański zstępował od czasu do czasu do sadzawki i poruszała się woda. I kto pierwszy wszedł do sadzawki po poruszeniu wody, stawał się zdrowy, jakąkolwiek byłby zdjęty niemocą”. Liturgia wyraża tu prawdopodobnie przypuszczenie, iż Aniołem tym był Św. Rafał, przy czym rozszerza niejako zakres jego działania, ukazując go jako ducha opiekuńczego wszystkich mocy uzdrawiających, zarówno nadprzyrodzonych, jak naturalnych, ziemskich. Modlitwa po Komunii Świętej podkreśla raz jeszcze działalność Aniołów, którzy zanoszą nieudolne nasze modlitwy przed Tron Boży, i prosi, aby Św. Rafał Archanioł przedstawiał i nasze niegodne modły Bogu. Msza zatem ukazuje nam wszystkie dziedziny działalności Św. Rafała: jako opiekuna w podróży, uzdrowiciela, zwycięzcy nad złymi duchami i pośrednika w modlitwach.

3. Modlitwa Kościoła za podróżnych.

Liturgia przepaja wszystkie poczynania życia ludzkiego błogosławieństwem Kościoła; toteż ustanowiła także modlitwę za podróżnych. Trzeba sobie zdać sprawę, iż ongi podróżowanie połączone było ze znacznie większymi trudnościami, niewygodami, a choćby niebezpieczeństwami niż teraz. Stąd też błogosławieństwo na drogę było wtedy bardzo pożądane. Liturgiczna modlitwa za podróżnych włącza podróże i pielgrzymki w wielki krąg życia nadprzyrodzonego, przedstawiając je jako symbol i figurę ostatniej naszej podróży do Wiecznej Ojczyzny. Najpierw więc odmawiamy Benedictus, hymn pochwalny Zachariasza, który roztacza przed nami plan zbawienia: Chrystus — Wschód z wysokości — oświetla drogę naszego życia i wiedzie nas na „drogę pokoju”. Antyfona odnosi się do oczekującej nas podróży i prosi, „aby Rafał Archanioł towarzyszył nam w drodze i abyśmy w pokoju, zdrowiu i weselu powrócili do domu”. W następnych wersetach droga naszego życia staje się niejako obrazem zamierzonej podróży: „Daj nam, Panie, poznać drogi Twoje, a ścieżek Twoich naucz nas”. „Krzywe drogi prostymi się staną, a ostre wygładzone będą”. Trzy dalsze modlitwy wspominają najpierw o trzech wielkich wędrówkach biblijnych: o przejściu Żydów przez Morze Czerwone, o wędrówce Mędrców ze Wschodu pod przewodnictwem gwiazdy i o wędrówce Abrahama do Ziemi Obiecanej. Że zaś wszystkie te wędrówki pomimo piętrzących się w drodze trudności szczęśliwie wreszcie doprowadziły uczestników do celu, przeto i my modlimy się dla siebie o opiekę i ochronę: „Bądź nam, Panie, obrońcą w chwili wyjazdu, pociechą w drodze, cieniem w upale, osłoną w deszczu i zimnie, pokrzepieniem w znużeniu, obroną w przeciwnościach, laską na śliskich drogach, przystanią w niebezpieczeństwie na morzu”. Ostatnia modlitwa przedstawia znowu podróż jako symbol i cząstkę długiej wędrówki życia.

Postanówmy sobie odmawiać to Itinerarium przed każdą podróżą i nauczmy się widzieć w każdym ziemskim poczynaniu symbol rzeczy nadprzyrodzonych.