KARTKA Z KALENDARZA LITURGICZNEGO: 23 Października.

Wiadomo zaś, iż przywódcy, trwający niezłomnie przy swych przekonaniach, po wszystkie czasy pierwsi padają ofiarą wszelkich prześladowań. Toteż Nikanor usiłował pojmać Razjasza. „Lecz gdy tłum chciał wtargnąć do domu jego, drzwi wybić i ogień podłożyć, gdy go już pojmać mieli, [Razjasz] przebił się mieczem, woląc raczej szlachetnie umrzeć niż poddać się grzesznikom”. W ten sposób Pismo Święte usprawiedliwia jego postępek. Tymczasem żołdacy zdobyli dom, ale w chwili gdy wtargnęli do wnętrza, Razjasz, który pod wpływem wzburzenia niepewną ręką zadał sobie cios, rzucił się między siepaczy. Ci, zaskoczeni, rozstąpili się, on zaś, choć śmiertelnie ranny, ostatnim wysiłkiem przedarł się przez tłum i pobiegł do urwistej skały. Tu „obiema rękami uchwycił swoje wnętrzności i rzucił je na lud wzywając tego, który jest Panem życia i ducha, aby mu je znowu przywrócił. I tym sposobem umarł”.

Czego więc uczy nas Razjasz? Rzecz oczywista, iż nie można naśladować popełnionego przez Razjasza samobójstwa, ale godna pochwały jest jego miłość Boga, wiary i ojczyzny. Śmierć Razjasza przypomina nam męczeństwo Św. Apolonii dziewicy, która wyrwawszy się z rąk oprawców dobrowolnie rzuciła się w płonący stos. Wśród Męczenników Chrześcijańskich znajdujemy wiele innych podobnych przykładów. Razjasz i Apolonia popełnili adekwatnie samobójstwo, jednocześnie jednak złożyli Bogu ofiarę ze swego życia. Moraliści niejednokrotnie zastanawiali się nad zagadnieniem, czy tego rodzaju samobójstwo jest dozwolone. W wyniku zaś tych roztrząsań doszli do przekonania, iż zasadniczo nie jest ono choćby w takich wypadkach dozwolone. W poszczególnych jednak okolicznościach Duch Boży może natchnąć człowieka do popełnienia czynu, który w innych warunkach byłby grzeszny.

Razjasz wtedy uczy nas gorliwości, która aż do śmierci powinna płonąć w sercu człowieka. Uczy on nas nadto adekwatnego oceniania świata i życia, czy raczej adekwatnego ustalania hierarchii wartości: przede wszystkim Bóg i Wiara Święta, a potem dopiero wszystko inne. A jeżeli zajdzie potrzeba, powinniśmy przyjąć choćby Chrzest krwi. Św. Ignacy Antiocheński wyraża tę myśl w następujących słowach: „Złość nieprzyjaciół jest dla mnie nauką, choć nie pozostało tytułem do mego usprawiedliwienia. Obym już mógł zginąć rozszarpany przez dzikie zwierzęta, którym mam być rzucony! Będę je prosił, żeby mnie jak najprędzej pożarły, a tym samym przyśpieszyły śmierć moją. Będę je drażnił, będę się przed nimi bronił, żeby mnie prędzej uśmierciły. Synaczkowie, nie miejcie mi tego za złe… Niechże mnie skażą na ogień, krzyż czy dzikie zwierzęta, niech mi zgotują najsroższe męki, byłem się tylko radować mógł z Chrystusem!” (De viris illustribus, c. XVI, PL 23, 637 nn).

Taka oto jest nauka, którą powinniśmy zaczerpnąć z dziejów Razjasza: bądźmy gotowi znieść dla Boga wszystko, a choćby oddać życie, i to dobrowolnie, jeżeli ma się to przyczynić do Jego Chwały. Gdy zajdzie taka konieczność, On Sam nam ją objawi, bo przecież w Nim żyjemy.

„Lecz Heliodorus, co był umyślił, odprawował na tymże miejscu, sam z służebnymi w skarbie obecny. Ale duch wszechmocnego Boga pokazał jawny a wielki cud, tak iż wszyscy, którzy go słuchać śmieli, upadając od Bożej mocy, pomgleli i polękli się. Albowiem ukazał się im niejaki koń, mając na sobie jeźdźca strasznego, kosztownie ubrany: a ten z pędem uderzył Heliodora przednimi nogami, a on, który na nim siedział, zdał się, jakoby miał zbroję złotą. Ukazali się też inni dwa młodzieńcy, siłą kraśni, osobni chwałą, szatą świetni, którzy go obstąpili i z obu stron siekli go biczami bez przestanku, i wiele mu plag zadając. A Heliodorus wnet upadł na ziemię, a jego wielką ciemnością ogarnionego pochwycili i na stołek, na którym noszą, włożywszy, wynieśli. A tego, który z wielu lokajów i pachołków przyszedł był do skarbu przerzeczonego, niesiono, a żaden mu pomocy nie dawał poznawszy jawną moc Bożą, a on przez Bożą moc leżał niemy i wszelaką nadzieję i zdrowie utraciwszy. A ci zasię błogosławili Pana, iż uwielmożył miejsce swoje i kościół; który mało przed tym strachu i trwogi był pełen, za okazaniem Pana Wszechmocnego weselem i euforią był napełniony.

Nawrócenie się Heliodora

Natenczas niektórzy z przyjaciół Heliodora prosili zaraz Oniasza, aby wzywał Najwyższego, żeby darował żywot temu, który już prawie konał. A najwyższy kapłan uważając, by snadź król nie domniemawał się, iż złości jakiej użyli [Żydowie] nad Heliodorem, ofiarował za zdrowie męża ofiarę zbawienną. A gdy czynił modlitwę najwyższy kapłan, ciż młodzieńcy w też szaty ubrani stanąwszy nad Heliodorem, rzekli: Dziękuj Oniaszowi kapłanowi, bo Pan dla niego tobie żywot darował. A ty od Boga skarany, opowiadaj wszystkim wielkie cuda i Moc Bożą. A to rzekłszy, zniknęli.