KARTKA Z KALENDARZA LITURGICZNEGO: 18 Października.

Św. Łukasz był towarzyszem i współpracownikiem Św. Pawła Apostoła, którego ducha przejął i przepoił nim swoje pisma. Z urodzenia był poganinem, z zawodu lekarzem z Antiochii (Kol. 4, 14). O okolicznościach jego nawrócenia nic nam nie wiadomo. Po raz pierwszy spotykamy go jako ucznia i towarzysza Św. Pawła przed drugą podróżą misyjną Apostoła. Według Dziejów Apostolskich (16, 10-17; 20, 5-15; 21, 1-18; 27, 1-28, 15) Św. Łukasz towarzyszył Apostołowi narodów aż do jego pierwszego uwięzienia w Rzymie. Żył w stanie bezżennym i dożył podobno osiemdziesięciu czterech lat. Zginął śmiercią męczeńską w Patarze (Achaja), a pogrzebany został w Tebach beockich. Na rozkaz Konstancjusza II relikwie jego i Św. Andrzeja Apostoła zostały w 357 roku przewiezione do Konstantynopola. Różne inne jednak kościoły, np. w Wenecji i Padwie, również utrzymują, iż posiadają jego szczątki.

2. Msza (Miki autem) zawiera śpiewy z Mszy na uroczystość Apostołów.

Ewangeliści bowiem odbierają w Kościele taką samą cześć jak Apostołowie. Jako i Boga i księcia Królestwa Bożego sławi Świętego Introit i antyfona na Ofiarowanie. Do Św. Łukasza odnoszą się prawdopodobnie słowa epistoły (z listu do Koryntian): „…Wysłaliśmy też z nim [Tytusem] brata, którego chwała jest w Ewangelii po wszystkich Kościołach”. Nie jest jednak naukowo dowiedzione, iż chodzi tu rzeczywiście o Św. Łukasza; w każdym zaś razie słowa „w Ewangelii” nie odnoszą się do napisanej przez niego Ewangelii. Następujące zdanie z dzisiejszej Epistoły powinniśmy przyjąć za zasadę życiową: „…usiłujemy czynić dobrze nie tylko wobec Boga, ale także wobec ludu”. W Graduale widzimy Św. Łukasza wyruszającego „na krańce świata”, aby głosić Słowo Boże. Ewangelia o rozesłaniu 72 uczniów (przez niego samego napisana) ukazuje nam Świętego w szeregach głosicieli Wiary. Chrystus Pan bowiem „wybrał go ze świata” i uczynił siewcą Wiary, „aby owoc przyniósł i żeby owoc jego trwał” (Alleluja). Dzięki napisanej przez siebie Ewangelii Św. Łukasz po wszystkie czasy pozostanie głosicielem Nauki Chrystusowej. W antyfonie na Ofiarowanie widzimy go w Chwale przyjaciół Bożych, mistycznie zaś i my również bierzemy udział w jego wywyższeniu; to właśnie jest owocem dzisiejszej Mszy Świętej.

3. Lekcja z Pisma Świętego (Ks. Ez. 1, 1-12).

Brewiarz przytacza dziś początek Księgi Ezechiela, w którym mowa jest o widzeniu tego Proroka w chwili jego powołania: Oto ujrzał on czterech Cherubinów, z których każdy miał cztery oblicza: „A podobieństwo oblicza ich: twarz człowieka… twarz lwa… twarz wolu… twarz orła”. Oblicza te są symbolami najwyższej mocy i najwyższych przymiotów, jakie mogą być udziałem istot stworzonych. Człowiek posiada rozum, lew jest obrazem imponującego majestatu, wół symbolem niezmożonej siły, orzeł chyżości i panowania nad przestrzenią. Ponad Cherubinami króluje Bóg. — Kościół od najdawniejszych czasów przyjął cztery te postacie za symbol czterech Ewangelistów. Św. Łukasza symbolizuje wól; objaśnienie tego symbolu dawał niegdyś biskup katechumenom w środę po czwartej niedzieli Wielkiego Postu: „Symbolem Św. Łukasza Ewangelisty jest wól, na wzór którego Odkupiciel nasz zabity został na ofiarę. Ewangelię swoją Św. Łukasz rozpoczyna od opowiadania o Zachariaszu i Elżbiecie, z których, gdy byli już w podeszłym wieku, narodził się Jan Chrzciciel. Stąd też Łukaszowi dano symbol wołu, ponieważ połączył doskonale dwa rogi, [tzn. dwa Testamenty] i cztery kopyta” (tzn. cztery Ewangelie).

4. Ewangelia według św. Łukasza.

Powstała ona prawdopodobnie w następujących okolicznościach: ponieważ Św. Paweł Apostoł nie znał osobiście Pana Jezusa, a kilka też przestawał z dawnymi Jego Apostołami i uczniami, przeto skłonił Św. Łukasza, który spośród wszystkich jego towarzyszy był najbardziej wykształcony, żeby na podstawie istniejących podówczas źródeł opisał życie i działalność Pana. Św. Łukasz skorzystał z całej dostępnej mu literatury, a więc nie tylko z napisanych już wtedy przez świętych Mateusza i Marka Ewangelii, ale i z wszelkich innych źródeł, pisanych i niepisanych; żyło bowiem jeszcze w tym czasie wielu naocznych świadków życia i czynów Pana Jezusa. Jest również rzeczą bardzo prawdopodobną, iż Święty utrzymywał łączność z otoczeniem Matki Bożej i Św. Jana Apostoła. W ten zatem sposób powstało owo bezcenne dzieło, które ktoś nazwał najbardziej uroczą z książek, jakie kiedykolwiek napisano. Zbawiciel jest w niej przedstawiony głównie jako Miłosierny Lekarz chorych na duszy i ciał. Toteż Ewangelię tę nazwano również „Ewangelią miłości i miłosierdzia”. Głęboko nas wzruszają przepiękne fragmenty o Miłosierdziu Bożym względem ludzi. Ta właśnie Ewangelia zamieszcza przypowieść o synu marnotrawnym, o dobrym Samarytaninie, o faryzeuszu i celniku: ona też opisuje nawrócenie jawnogrzesznicy na krzyżu. Bezcenne dla nas są dwa pierwsze rozdziały, mówiące o Wcieleniu Pana Jezusa i Jego dzieciństwie, a zawierające ponadto trzy przepiękne śpiewy, które codziennie odmawiamy w brewiarzu: Magnificat, Benedictus i kantyk Symeona. W obu tych rozdziałach Św. Łukasz w przedziwnie subtelny sposób przedstawia postać Matki Bożej; na tej też podstawie zrodziła się legenda, jakoby on sam był malarzem i namalował obraz Najświętszej Panny. Prawdopodobnie tak nie było; w każdym jednak razie Św. Łukasz przekazał nam rzeczywiście Jej wierny portret duchowy. — Miłośnicy Liturgii powinni często i uważnie czytać Pismo Święte, a przede wszystkim ukochać Ewangelie, które przekazują nam słowa i czyny Pana Jezusa, a nadto w rzeczywiście je nam uobecniają. Innymi słowy w Ewangelii mszalnej Chrystus Pan Sam staje przed nami i do nas przemawia.

„I wzmocnił wszystkie poniżone ludu swego, i szukał Zakonu, i zniósł wszelkiego niezbożnika i złego. Miejsca święte ozdobił i naczynia świątynie rozmnożył.

Odnowienie przymierza ze Spartą i Rzymem

I usłyszano w Rzymie, Iż Jonatas umarł, i aż u Sparcjatów, i zasmucili się barzo. ale gdy usłyszeli, iż Symon, brat jego, postanowiony jest najwyższym kapłanem na miejscu jego a iż otrzymał wszytkę ziemię i miasta w niej, pisali do niego na tablicach miedzianych, aby ponowili przyjacielstwo i towarzystwo, które byli uczynili z Judą i z Jonatą, bracią jego. I czytano je w oczach zgromadzenia w Jeruzalem. A ta kopia listów, które Sparcjatowie posłali: Spartianów książęta i miasta, Symonowi, kapłanowi wielkiemu, i starszym, i kapłanom, i innemu ludowi Żydowskiemu, braciom, zdrowia. Posłowie, którzy są do ludu naszego posłani, dali nam sprawę o waszej chwale i czci, i weselu, i uradowaliśmy się z przyjazdu ich. I napisaliśmy, co oni powiadali, w księgi pospolite, tym sposobem: Numenius Antiochów i Antypater, Jazonów syn, posłowie Judzcy, przyjechali do nas odnawiając z nami stare przyjacielstwo. I podobało się ludowi przyjąć męże zacnie i wpisać kopią mów ich w osobne księgi ludu, aby było na pamiątkę ludowi Spartiatów. A tych rzeczy kopią napisaliśmy Symonowi, wielkiemu kapłanowi. A potem posłał Symon Numeniusza do Rzymu, mającego wielką tarczą złotą, która ważyła tysiąc grzywien, dla potwierdzenia towarzystwa z nimi.

Tablica ku czci Szymona

A gdy usłyszał lud (Rzymski) te mowy, powiedział: Co za dzięki oddamy Symonowi i synom jego? On bowiem wyzwolił braci swoich a wybił nieprzyjaciele Izraelskie od nich. I dali mu wolność. I zapisali na tablicach miedzianych, i postanowili na słupach na górze Syjon”.