KARTKA Z KALENDARZA LITURGICZNEGO: 15 Października.

Z tego też powodu nazwano ją również „Doctrix mystica”, a Rota rzymska w sprawozdaniu przedłożonym Papieżowi Pawłowi V stwierdziła: „Teresa dana została Kościołowi przez Boga jako mistrzyni życia duchowego. Przedstawiła ona z niedoścignioną jasnością tajemnice życia wewnętrznego, omawiane przez Ojców Kościoła w dowolnej kolejności i bez ich wewnętrznego związku”. Pisma Św. Teresy od Jezusa uchodzą dziś jeszcze za klasyczne dzieła w dziedzinie mistyki; z nich czerpali wszyscy późniejsi mistrzowie życia mistycznego, jak Św. Franciszek Salezy, Św. Alfons Liguori i inni. Znamiennym rysem jej mistyki jest indywidualizm i subiektywizm, nie mający ścisłego związku z Liturgią i pobożnością społeczną; cecha ta adekwatna jest pobożności owych czasów i następnych stuleci.

Św. Teresa pochodziła z miasta Avila w Hiszpanii, a przyszła na świat w r. 1515 w szlacheckiej rodzinie jako trzecie z dziewięciorga dzieci. Mając siedem lat wybrała się pewnego dnia w podróż do Afryki, żeby tam umrzeć za Chrystusa, ale wuj jej zawrócił ją z drogi i przywiózł do domu. Osierocona w dwunastym roku życia, błagała Najświętszą Maryę Pannę, żeby ją otoczyła swą opieką. W roku 1535 wstąpiła do zakonu Karmelitanek. Przez osiemnaście lat znosiła straszliwe cierpienia z powodu dolegliwości fizycznych i duchowej oschłości. Za Natchnieniem Bożym i po otrzymaniu aprobaty od Piusa IV rozpoczęła pracę nad reformą swego zakonu. Walcząc z niezmiernymi trudnościami zdołała jednak założyć trzydzieści dwa zreformowane klasztory karmelitańskie, w tym piętnaście męskich. Wiele przy tym wycierpiała wskutek wrogości, oszczerstw i prześladowań.

Przedziwne były wewnętrzne i zewnętrzne owoce jej mistycznego obcowania z Bogiem, zwłaszcza w ostatnich dziesiątkach lat jej życia. Szczytowym punktem tych przeżyć mistycznych było przebicie jej serca płomienistym grotem (Transverberatio cordts), obchodzone w Zakonie karmelitańskim jako specjalne święto w dniu 27 sierpnia. Żywiła ona szczególną cześć dla Św. Józefa, Opiekuna Św. Rodziny, pod jej zaś wpływem nabożeństwo to wzrosło ogromnie w całym Kościele. Umierając Św. Teresa raz po raz powtarzała słowa: „Panie, jestem córką Kościoła!” Święte jej relikwie spoczęły w głównym Ołtarzu kościoła Karmelitanek w Alba (Hiszpania), a serce, w cudowny sposób przebite grotem miłości, umieszczone zostało w kosztownym relikwiarzu w niszy po lewej stronie Ołtarza, czyli po stronie Epistoły. — Znana jest jej maksyma życiowa:

• „Niech cię nic nie trwoży, nic nie przeraza; wszystko przemija, Sam Bóg jest niezmienny. Cierpliwością wszystko osiągniesz. Kto Boga posiadł, nie zna, co to braki. Bóg Sam wystarcza!”

2. Msza (Dilexisti) wspólna na uroczystość dziewicy, z wyjątkiem własnej kolekty, w której prosimy Boga, „abyśmy nasyceni zostali pokarmem jej niebiańskiej nauki”; jest to jedyny wypadek, w którym Liturgia przedstawia niewiastę jako mistrzynię życia duchowego. Św. Teresa jest wielką mistyczką. Bossuet powiada o niej, iż Teresa ma to samo znaczenie w dziedzinie mistyki, co Tomasz Akwinu w dogmatyce.

3. Przypowieść o pannach mądrych a jesień kościelna.

Zastanówmy się dokładniej nad tą przypowieścią. Chcąc głębiej wniknąć w jej znaczenie, musimy najpierw zrozumieć sam obraz. Otóż według obyczajów wschodnich gody weselne odbywały się w następujący sposób: w ciągu dnia oblubieniec wraz z przyjaciółmi zabawiał się różnymi grami. Wieczorem zaś, a czasem dopiero w nocy, szedł przy dźwiękach muzyki po swą oblubienicę do domu jej rodziców; tu zbierały się jej przyjaciółki i z zapalonymi lampami czekały na przybycie oblubieńca, żeby odprowadzić młodą parą do nowej siedziby. jeżeli się oblubieniec spóźniał, towarzyszki panny młodej niekiedy zasypiały, gdy zaś nadchodził, budzono je; wtedy przyłączały się do orszaku niosąc w rękach swe lampy i tak wchodziły do domu pana młodego. Otóż przypowieść mówi, iż niektóre z panien zabrały ze sobą dzbanuszki z oliwą, żeby w razie potrzeby napełnić lampy ponownie; inne natomiast nie zaopatrzyły się w oliwę sądząc, iż starczy tej, która była w lampach. Ale oblubieniec przyszedł późno i oliwa się wypaliła. Musiały zatem „panny głupie” czym prędzej pobiec do kramarza, żeby kupić oliwy. Tymczasem jednak orszak wyruszył w drogę i doszedł do domu oblubieńca. Gdy zaś weselnicy tam się znaleźli, zamknięto bramę i już nikogo nie wpuszczono. Takie więc jest tło opowieści ewangelicznej; dla nas, ludzi Zachodu, niezupełnie jest zrozumiałe. Wyjaśnienie jej natomiast nie nasuwa nam już żadnych trudności: chodzi tu o nieoczekiwane nadejście. Pod tym kątem widzenia należy sobie tłumaczyć przypowieść. Druhnami weselnymi jesteśmy my sami; Oblubieńcem jest Chrystus Pan, Oblubienicą Kościół. Obowiązkiem naszym jest oczekiwać Oblubieńca z zapalonymi lampami; ponieważ zaś chwila Jego nadejścia nie jest określona, przeto powinniśmy mieć stale lampy napełnione oliwą. Oliwa — to symbol Łaski, Miłości Bożej i Służby Bogu. Powinniśmy trwać w stałym oczekiwaniu i stałej gotowości, Oblubieniec bowiem może nadejść niespodzianie (odnosi się to do przyjścia Chrystusa Pana w chwili naszej śmierci); ten, kogo zastanie bez oliwy laski, wyłączony będzie z niebieskich godów weselnych. Na zakończenie przypowieści Pan Jezus sam podaje jej zastosowanie: „Czuwajcież tedy, bo nie wiecie dnia ani godziny!”

Otóż nauka, zawarta w przypowieści o pannach mądrych i głupich, podobna jest do tej, którą czerpiemy z jesieni kościelnej: jedna i druga każe nam przygotować się na powtórne przyjście Pana. Bądźmy godnymi Jego oblubienicami; nieskalani i w miłosnym oczekiwaniu idźmy przez noc tego życia, niosąc stale płonącą lampę miłości Bożej i łaski, a zachowując w czystości szatę godową (por. 19 niedziela po Zesłaniu Ducha Świętego). Starajmy się usilnie o to, aby zawsze mieć oliwę w lampie, to znaczy, aby cierpliwie wytrwać aż do końca. A gdy nadejdzie Oblubieniec, wprowadzi nas do niebieskiej komnaty godowej, gdzie euforia trwać będzie wiecznie.

„A gdy umyślił Tryfon królować w Azyjej a wziąć na się koronę i ściągnąć rękę na Antiocha króla, bojąc się, żeby mu snadź nie dopuścił tego Jonatas, ale walczyć będzie przeciwko jemu, szukał go pojmać i zabić. I ruszywszy się jechał do Betsan. I wyjechał przeciw jemu Jonatas ze czterdziestą tysięcy mężów przebranych ku bojowi, i przyszedł do Betsan. I zobaczył Tryfon, iż Jonatas przyciągnął z wojskiem wielkim, aby ściągnął nań rękę, ulękł się. I przyjął go z poczciwością, i zalecał go wszystkim przyjaciołom swym, i dał mu upominki, i rozkazał wojskom swoim, aby mu byli posłuszni jako jemu i mówił do Jonaty: Przecześ trudził wszytek lud, gdyż nie masz walki między nami? A teraz odeszli je do domów ich a obierz sobie trochę mężów, którzy by zostali z tobą, a pojedź ze mną do Ptolemaidy, a podam ci ją i inne zamki, i wojsko, i wszystkie przełożone nad sprawami, a wróciwszy się odjadę: bom dlatego przyjechał. I uwierzył mu, i uczynił, jako mówił: i rozpuścił wojsko, i odeszli do ziemie Juda, a zostawił przy sobie trzy tysiące mężów, z których dwa tysiące odesłał do Galilejej, a tysiąc przyszło z nim. A skoro Jonatas wjechał do Ptolemaidy, Ptolemajczycy zamknęli miejskie bramy i pojmali go, a wszystkie, którzy z nim byli wjechali, mieczem pobili. I posłał Tryfon wojsko i jezdne do Galilejej i na pole wielkie, aby wytracili wszystkie towarzysze Jonaty. Ale oni, gdy się dowiedzieli, iż Jonatę pojmano a iż zginął i wszyscy, którzy z nim byli, napomnieli się społu i wyszli gotowi ku bitwie. A ci, którzy pogonili, widząc, iż im o duszę idzie, wrócili się; a oni wszyscy przyszli z pokojem do ziemie Judzkiej. I płakali Jonaty i tych, którzy z nim byli, bardzo, i żałował Izrael żałobą wielką”.