Papieże i św. Michał

Z nauczania Kościoła

Papież Jan XXIII 9 września 1962 r. w kościele Matki Boskiej Aniołów i Męczenników w Termach Dioklecjana przypomniał nam, iż nie jesteśmy sami. Unaocznił nam rolę Aniołów opiekuńczych w naszym życiu. Napisał, iż „jak dusza jest stworzona przez Boga dla wszystkich nowego człowieka, tak anioł będący częścią świętych duchów niebiańskich jest wezwany, aby pozostać u jego boku podczas całej wędrówki ziemskiej”.

Aniołowie wspierają także czas – moment, w którym wybiera się papieża. Wedle objawienia jednej świętej w chwili wyboru papieża dwunastu aniołów jest posłanych przez Pana, by pomogli mu w sprawowaniu tego urzędu. W wypowiedzi tej rozbrzmiewa echo liczby dwanaście – kieruje nas ono do dwunastu Apostołów, którzy wspierali drogę Jezusa Chrystusa. Tak też podobnie dwanaście duchów – aniołów wspiera papieża, by godnie sprawował urząd.

Oczywiście wsparcie to nie jest jedynym, jakiego ze strony dobrych duchów doznawali następcy św. Piotra. Papieże wielokrotnie zwracali się do Najwyższego Rycerza – Archanioła Michała w momencie najcięższego ucisku, zwłaszcza w obronie Rzymu – Stolicy Apostolskiej. Czynili oni podobnie jak Szymon Piotr, który był przetrzymywany w więzieniu, a później uwolniony właśnie przez wstawiennictwo Anioła, który powiedział mu Wstań szybko, Przepasz się i włóż sandały. Wtedy też z rąk Piotra opadły kajdany, którymi był skuty podwójnym łańcuchem. Apostoł Piotr został cudownie uwolniony z więzienia za pośrednictwem Anioła opiekuńczego.

Podobnie aniołom zawierzają papieże. Pius IX w Katechizmie Doktryn Chrześcijańskich pisał, iż Anioły są ministrami Boga i naszymi stróżami, gdyż Bóg powierzył każdego człowieka opiece jednego z nich. Piękną wypowiedź o aniołach odnajdujemy w Katechizmie Holenderskim z 1966 r. Należy by Katechizm głosił, iż poza światem zmysłów, w którym żyjemy, Bóg stworzył także Królestwo czystych duchów zwanych aniołami. Określenie tych czystych duchów pojawia się wielokrotnie w Katechizmie papieskim. Jest ono synonimem słowa „anioł” dla Stolicy Apostolskiej.

fot. Mauricio Artieda | Unsplash

Obrońca Rzymu

Największym wsparciem dla Stolicy Apostolskiej jest Archanioł Michał. „Wielki Książę” ma władzę nad najlepszą cząstką ludzkości, nad narodem (Izraelskim). Tak też w pełnym rynsztunku ciała i ducha wspomaga On strategię „walki duchowej”, która toczy się ponad ziemią, jak i na ziemi – w Stolicy Apostolskiej. Papieże częstokroć prosili o wstawiennictwo Archanioła w walce, która miał miejsce w Rzymie. Głównie w momentach, gdy na Rzym nacierały nieprzyjacielskie wojska.

W 452 r. cesarz Attyla (wódz Hunów) najeżdża na Italię, zagraża Rzymowi. W tym też czasie opuszczeni mieszkańcy zwracają się do papieża Leona I o pomoc. Papież potrafi wyjść naprzeciw Attyli. Wychodzi on pod eskortą kapłanów, by oszczędzić Rzym. Zanim wyruszy uroczyście poświęca Rzym Archaniołowi Michałowi. Wódz Hunów oszczędza miasto. W podziękowaniu dla Archistratega dusz, na ul. Salaria zostaje wzniesiony kościół p.w. Archanioła Michała i wszystkich Świętych Aniołów.

Za czasów następnego papieża, Gelazego I, w 492 r. Sobór Rzymski legalizuje kult Archanioła Michała. Dzięki Konstantynowi Michał zostaje potem patronem Imperium. Papież Gelazy uznaje cudowną interwencję na Górze Gargano, pisze też do Biskupa Giusta z Larino, by ten poświęcił jedną z bazylik Archaniołowi Michałowi. Rozmawia też o Michale z biskupem Potenzy, Herkulantiusem.

Kolejnym papieżem, z którym łączy się temat wstawiennictwa Archanioła Michała, jest Grzegorz Wielki I – syn senatora rzymskiego i spadkobierca posiadłości na górze Celio w Rzymie. Wedle legendy Grzegorz Wielki miał zwyczaj przyjmować do swojej posiadłości codziennie dwunastu biedaków. Pewnego popołudnia zamiast dwunastu ubogich, przyszło do niego trzynastu. Trzynasty żebrak okazał się być Aniołem. Papież przywiązywał wagę do zagadnień angelologii – jego pontyfikat rozpoczął się słynnym objawieniem św. Michała nad Mauzoleum Hadriana. Archanioł Michał ukazał się mu tam w płomieniach na szczycie jednej z wież, ubrany w zbroję, z mieczem. Wedle historii wraz z objawieniem Archanioła Michała miasto Rzym zostało wyzwolone od strasznej epidemii. Wtedy też Mauzoleum Hadriana przemianowano na Zamek św. Anioła.

Następca Grzegorza Wielkiego I, papież Bonifacy VIII wzniósł na szczycie mauzoleum kaplicę poświęconą św. Michałowi. Później zaś postawił tam figurę Michała z białego marmuru – w pozie takiej, jak ujrzał go jego poprzednik.

Dalsze dzieje związane z pontyfikatem papieży i aniołami przypadają na wiek IX. W tym też czasie Saraceni najechali Italię, chcąc uczynić z Rzymu państwo muzułmańskie. Papież Leon IV uratował miasto, jak wierzył, dzięki wstawiennictwu Archanioła Michała. Na znak wybawienia i odpędzenia Saracenów polecił wybudować w Watykanie świątynię poświęconą Archaniołowi Walki.

Na Soborze Watykańskim I z 1870 r. potwierdza się uroczyście istnienie dobrych aniołów. Papież Pius IX został rektorem wielkiego Rzymskiego Hospicjum poświęconego św. Michałowi. Zachęcał także, aby modlić się do Archanioła i powierzyć mu „obronę katolickiego ducha”. Zamknięty w Watykanie, osaczony, nakazał umieścić na kominku w swym pokoju wahadło z podobizną Archanioła Michała. Umieszczając je, Papież dał do zrozumienia, iż czas odmierza się wedle wagi Archistratega – Michała. On to wyznacza tor drogi, poprzez symboliczne wahadło sprawiedliwości, a zarazem wahadło, które wspiera godność papieską. W 1875 r. Pius IX ukoronował także figurę Archanioła Michała.

Jan Paweł II – Papież Polak także żywo interesował się Rycerzem Dusz, Michałem. Wygłosił on dotyczące go przemówienia z okazji odrestaurowania figury z Zamku Anioła oraz na Górze św. Anioła.

Powyższe przykłady odnoszą się do angelologii w świetle Stolicy Papieskiej – Watykanu, dając nam szeroki wgląd w istotę – świadectwo pisemne na tenże temat. Unaoczniają nam także wielką rolę Archanioła Michała jako tego, który chroni Stolicę Apostolską przed atakami (najazdami pogan – nieprzyjaciół), jak również tego, który jest Archistrategiem dusz i rycerzem w walce duchowej.

Justyna Wnuk

Artykuł ukazał się w dwumiesięczniku „Któż jak Bóg” (5/2012)