Ks. Jan Domaszewicz: Św. Ewaryst, Papież i Męczennik (26 października)

Żył około 107 roku. Grek, syn Judy-Hebrajczyka z Betleem, był od młodości wielkiej skromności i zdolności oraz uczniem biegłych mistrzów; wybrany za cesarza Trajana jednozgodnie przez duchowieństwo i lud cały w 99 roku, chociaż przy swej głębokiej pokorze opierał się temu.

Za czasów jego panowały liczne zaburzenia wszczęte przez heretyków: Szymonianie, Gnostycy, Nikolaici, Walentynianie, Kainianie, Elceselianie, uczniowie Menandra, Saturnina, Bazylida, Karpokrata; były to straszne bałwany, jakie miotały podówczas łodzią Piotrowa i zalewały jadem swych błędów.... Lecz, bramy piekielne nie przemogły Kościoła, i chrześcijanie Rzymu w czystości wiary św. wytrwali pod dzielnym zarządem św. Ewarysta Papieża. Z rozporządzeń, jakie wydał, ważniejszemi były: Rzym podzielił na tak zwane „Tytuły”, skąd ma brać początek zwyczaj nadawania tytułu do dziś dnia przy kreowaniu Kardynałów. Nie było jeszcze kościołów publicznych, ale tylko kaplice w domach prywatnych, które nazywano tytułami od imienia Świętych i umieszczano na drzwiach, a dozór poruczono 40-tu wówczas kapłanom — niejako proboszczom Rzymskim. Ewaryst św. w swych encyklikach, czyli listach Papieskich: upomina za nadużycia skromności obyczajów i stanowi, aby śluby małżeńskie były dawane publicznie w kościele i przy bogosławieństwie kapłana z poszanowaniem należnem temu Sakramentowi; w drugiej „encyklice”, iż Biskup bez pozwolenia Stolicy Apostolskiej z jednej dyecezyi do drugiej przenosić się nie może i gdy miewa kazanie, aby mu 7 dyakonów asystowało. Chociaż był podeszłego wieku, św. Ewaryst odwiedzał uwięzionych za wiarę św. pokrzepiał na duchu i w męztwie, apomordowanych przez pogan sam grzebał. Za to schwytano Najwyższego Pasterza Ewarysta i wtrącono do więzienia, aby zadać cios Kościołowi za Trajana, który to cesarz chociaż nie wydał nowego edyktu prześladowania chrześcijan, to jednak w skutek oczernień i baśni przez pogan na chrześcijan rzucanych, nienawidził ich i pozwalał wedle istniejących państwowych praw prześladować. Jakim rodzajem śmierci Papież św. Ewaryst był stracony nie wiadomo; jeszcze przedtem, z rodziny cesarskiej Flawia Domitylla za wiarę św. była spalona. Św. Ewaryst poniósł śmierć męczeńską w r.l07 za przykładem swego poprzednika z cesarskiej familii św. Klemensa I., a jest pogrzebany w kościele św. Piotra na Watykanie.