JEROZOLIMA: Patriarchat Ormiański podejmuje kroki prawne w celu zatrzymania egzekucji podatkowej

Ormiański Patriarchat w Jerozolimie złożył pozew przeciwko miastu, kwestionując żądanie zapłaty 5,7 mln dolarów podatku od nieruchomości. Spór dotyczy tzw. podatku Arnona, który wcześniej nie był egzekwowany wobec instytucji religijnych.

Więcej artykułów o Kościele znajdziesz na stronie głównej: ewtn.pl

Źródło: Marinella Bandini | CNA | 14 kwietnia 2025 |
Photo credit: Marinella Bandini
Tekst został przetłumaczony i opracowany na podstawie oryginalnych materiałów źródłowych przez EWTN Polska.
Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.

Napięcia między Ormiańskim Patriarchatem Jerozolimy a władzami miasta Jerozolima przez cały czas rosną. Ostatnio doszło do starcia w sprawie żądania znacznych płatności podatku od nieruchomości, zwanego „podatkiem Arnona” — daniną nałożoną na właścicieli nieruchomości na terenie miasta.

Plac Safra w Jerozolimie, gdzie znajdują się główne budynki kompleksu miejskiego. Od czasu do czasu utrzymują się napięcia między Ormiańskim Patriarchatem Jerozolimy a gminą. Najnowszym problemem jest żądanie zapłaty znacznego podatku od nieruchomości (około 5,7 mln USD), „podatku Arnona”. Spór rozpoczął się dwa lata temu i rozgorzał na nowo w lutym. „W tej chwili sytuacja jest zawieszona” – wyjaśnił biskup Koryoun Baghdasaryan, dyrektor departamentu nieruchomości Ormiańskiego Patriarchatu, ale „może się ona ponownie pojawić w każdej chwili”. Źródło: Marinella Bandini

Spór rozpoczął się dwa lata temu i rozgorzał na nowo w lutym, kiedy wyznaczono rozprawę przed sądem rejonowym w sprawie rzekomego długu w wysokości 21 milionów szekli (około 5,7 miliona dolarów) i groźby zajęcia nieruchomości patriarchatu.

CNA rozmawiała z biskupem Koryounem Baghdasaryanem, dyrektorem departamentu nieruchomości Patriarchatu Ormiańskiego, który od 11 stycznia 2023 r. sprawuje nadzór nad wszystkimi nieruchomościami w Ziemi Świętej — w Izraelu, Autonomii Palestyńskiej i Jordanii.

„Otrzymaliśmy rachunki za podatki 12 dni po moim mianowaniu, w styczniu 2023 r., wraz z powiadomieniem, iż biuro egzekucyjne otrzymało polecenie wszczęcia postępowania egzekucyjnego z powodu rzekomego długu Arnony” – wyjaśnił Baghdasaryan.

Ormiański biskup Koryoun Baghdasaryan w swoim biurze w Ormiańskim Patriarchacie Jerozolimy. Baghdasaryan jest dyrektorem działu nieruchomości Patriarchatu Ormiańskiego. Od 11 stycznia 2023 r. odpowiada za wszystkie nieruchomości w Ziemi Świętej — Izrael, Autonomia Palestyńska i Jordania. Autor: Marinella Bandini

Nieruchomości, o których mowa, zlokalizowane są w zachodniej Jerozolimie, m.in. przy ulicy Shlomziyon i ulicy Jaffa, i są wynajmowane samej gminie.

„Gmina jest winna Patriarchatowi Ormiańskiemu ponad 10 milionów szekli za wynajem nieruchomości sąsiadującej z budynkiem gminy” – powiedział Baghdasaryan. „Nie zapłacili nam od 2017 r. Nigdy nie rozważaliśmy złożenia petycji ani podjęcia kroków prawnych; zamiast tego zdecydowaliśmy się na negocjacje”.

Plac Tsahal w Jerozolimie, gdzie zaczyna się kompleks budynków miejskich, położony między ulicą Jaffa a ulicą Shivtei Israel. Według biskupa Koryouna Baghdasaryana, dyrektora departamentu nieruchomości Patriarchatu Ormiańskiego, część budynków jest wynajmowana gminie przez Patriarchat Ormiański. „Gmina jest winna Patriarchatowi Ormiańskiemu ponad 10 milionów szekli za wynajem nieruchomości sąsiadujących z budynkiem miejskim” – podkreślił Baghdasaryan. Źródło: Marinella Bandini

Patriarchat Ormiański niezwłocznie złożył wniosek do sądu rejonowego o wstrzymanie egzekucji hipotecznej, argumentując, iż „roszczenia podatkowe są bezpodstawne” i powołując się na „uwzględnienie nieruchomości wydzierżawionych gminie oraz podatków od nieruchomości, które nigdy nie były własnością Patriarchatu Ormiańskiego”.

Petycja doprowadziła do wydania nakazu tymczasowego wstrzymującego egzekucję hipoteki, natomiast rozprawa sądowa dotycząca roszczeń podatkowych była za każdym razem odraczana.

W lutym wyznaczono nową rozprawę przed sądem, w wyniku której sprawa została wznowiona.

Patriarchowie i zwierzchnicy Kościołów w Jerozolimie wydali oświadczenie, w którym wyrazili „wielkie zaniepokojenie” incydentem i wyrazili solidarność z Patriarchatem Ormiańskim.

„Ten lekkomyślny ruch” – napisali – „naraża na szwank Prawosławny Patriarchat Ormiański i stanowi niebezpieczny precedens, który może zagrozić instytucjom chrześcijańskim w całej Ziemi Świętej”.

Ze względu na naciski opinii publicznej i niekorzystne prognozy pogody rozprawę ponownie przełożono do odwołania.

„W tej chwili sytuacja jest zawieszona” – wyjaśnił Baghdasaryan, ale sytuacja pozostaje napięta, ponieważ „może się ona ponownie wzrosnąć w każdej chwili”.

Ormiańska Katedra św. Jakuba w Dzielnicy Ormiańskiej w Jerozolimie. Autor: Marinella Bandini

To nie pierwszy raz, kiedy chrześcijańskie społeczności Jerozolimy stanęły w obliczu podobnych żądań podatkowych. W 2018 r. gmina wysłała apele Arnona do wszystkich społeczności chrześcijańskich, co doprowadziło do bezprecedensowego zamknięcia Bazyliki Grobu Pańskiego.

Interwencja premiera Izraela Beniamina Netanjahu zamroziła sytuację. Powołano rządową komisję w celu znalezienia rozwiązania.

„Mieliśmy kilka produktywnych spotkań” – wyjaśnił Baghdasaryan. „Następnie, z powodu pandemii COVID-19, wszystko stanęło w miejscu, ale komitet przez cały czas ma mandat do rozwiązania tych problemów”.

Dlatego Patriarchat Ormiański chce „wrócić do komisji rządowej i znaleźć rozwiązanie poprzez negocjacje”.

Biskup Koryoun Baghdasaryan, dyrektor departamentu nieruchomości Patriarchatu Ormiańskiego w Jerozolimie, stoi na dziedzińcu Patriarchatu Ormiańskiego. Obraz za nim przedstawia kluczową postać, która w drugiej połowie XIX wieku była głównym architektem nieruchomości patriarchatu. Źródło: Marinella Bandini

Według Baghdasaryana obecna sytuacja różni się od tej z 2018 r., ponieważ żądanie zapłaty podatku w 2023 r. było skierowane konkretnie do Patriarchatu Ormiańskiego. Posunięcie to postrzegane jest jako „strategia ustanowienia precedensu prawnego, który miałby zastosowanie do wszystkich wspólnot chrześcijańskich”.

Setrag Balian, Ormianin czwartego pokolenia z Jerozolimy i współzałożyciel „Save the ArQ” (Armenian Quarter). „Nie nazwałbym kwestii podatkowej atakiem — być może jest to po prostu kolejny sposób wywierania presji na instytucje chrześcijańskie” — powiedział CNA. Źródło: © Cécile Lemoine

Setrag Balian jest Ormianinem z czwartego pokolenia mieszkającym w Jerozolimie i współzałożycielem „Save the ArQ” (Dzielnica Ormiańska), organizacji, która powstała w odpowiedzi na umowę dotyczącą Cow’s Garden i ma na celu „danie głosu społeczności ormiańskiej, która od bardzo dawna była pozbawiona głosu”.

Kiedy CNA skontaktowało się z nim w sprawie ostatnich wydarzeń, podkreślił solidarność społeczności z patriarchatem. Jednocześnie nie widzi bezpośredniego związku między sporem podatkowym a sprawą Cow’s Garden. „Nie nazwałbym kwestii podatkowej atakiem — być może jest to po prostu kolejny sposób wywierania presji na instytucje chrześcijańskie” — powiedział.

Balian zasugerował również, iż ruch gminy może być taktyką mającą na celu „stworzenie precedensu dla innych kościołów chrześcijańskich, stanowiąc zagrożenie dla instytucji chrześcijańskich” oraz „chrześcijańskiej obecności w Ziemi Świętej”, podkreślając, iż instytucje chrześcijańskie historycznie były zwolnione z podatku Arnona ze względu na usługi, które świadczą w imieniu gminy, a status ten utrzymywano w różnych okresach rządów.

Historycznie rzecz biorąc, instytucje chrześcijańskie w Jerozolimie były zwolnione z tego podatku ze względu na znaczną ilość usług socjalnych, jakie świadczą — w tym szkoły, szpitale i pomoc dla rodzin o niskich dochodach.

Wyjątek ten był przestrzegany w czasach Imperium Osmańskiego, Mandatu Brytyjskiego, rządów Jordanii i w pierwszych dekadach istnienia Państwa Izrael.

Początek Ormiańskiej Ormiańskiej Drogi Patriarchatu w Starym Mieście Jerozolimy. Jest to główna ulica biegnąca przez Dzielnicę Ormiańską, łącząca Bramę Jaffa z Bramą Syjonu. Autor: Marinella Bandini

Zdaniem Patriarchatu Ormiańskiego obecne posunięcie władz miejskich jest postrzegane jako „odejście od tego historycznego rozumienia”.

„Nie do pomyślenia jest, aby instytucje chrześcijańskie, których misją od wieków jest ochrona wiary, służba społecznościom i zachowanie świętego dziedzictwa Ziemi Świętej, miały teraz stanąć w obliczu groźby przejęcia ich własności” – napisali patriarchowie i głowy kościołów w Jerozolimie.

Zapytany o środki ekonomiczne wdrożone przez Patriarchat Ormiański w celu ochrony swoich nieruchomości, Baghdasaryan wyjaśnił, iż Zgromadzenie Bractwa — najwyższy organ decyzyjny po Świętym Synodzie — postanowiło nie dzierżawić żadnej ziemi na dłużej niż 49 lat i ograniczyć dzierżawy budowlane do maksymalnie 24 lat i 11 miesięcy. „Uważamy, iż jest to rozsądny sposób zarządzania naszymi nieruchomościami i unikania narażania ich na ryzyko” — powiedział.

Patriarchat Ormiański i społeczność ormiańska — licząca około 3000 osób w Dzielnicy Ormiańskiej w Jerozolimie i 8000 w całej Ziemi Świętej — pozostają czujni. Wynik tego sporu może mieć znaczące implikacje dla przyszłości instytucji chrześcijańskich i ich obecności w Jerozolimie.

słowa kluczowe: Ormiański Patriarchat, Jerozolima, podatek Arnona, nieruchomości, działania prawne,