II TYDZIEŃ PO WIELKANOCY. ŚRODA. Rozmyślanie. Spojrzenie w przyszłość — Postanowienie poprawy. O. BERNARDYN GOEBEL

Źródło: O. Bernardyn Goebel OFMCap. – PRZED BOGIEM. Rozmyślania na wszystkie dni roku kościelnego. T. I., 1965r.

Rozmyślanie.

SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ — POSTANOWIENIE POPRAWY.

Znamy przysłowie: Piekło jest wybrukowane dobrymi chęciami. Dobrych chęci nie brakowało choćby potępionym. Ale skończyło się na chęciach, które nie były zdecydowanym postanowieniem, nie wyrażały się mocnym „chcę”, ale niepewnym „chciałbym”. Dobre postanowienie decyduje o owocności naszej tygodniowej Spowiedzi, a tym samym o naszym postępie.

1. Postanowienie wyraźne.

Postanowienie poprawy zawiera się już w prawdziwym żalu za grzechy. To oblicze żalu skierowane w przyszłość. W żalu potępiamy czyn grzeszny, odrywamy się od niego, pragnęlibyśmy, aby go nigdy nie było. Zawiera się w tym i wyrzeczenie się grzechu na przyszłość, rzetelna wola całkowitego zerwania z grzechem. Kiedy ta wola ujawni się osobno, wypowie się w sercu, lub na zewnątrz, mamy postanowienie wyraźne.

Do ważności Spowiedzi takie wyraźne postanowienie nie jest konieczne, bo żal i postanowienie są nierozłączne. Gdybyśmy więc obudzili żal za grzechy, a zapomnieli o wyraźnym postanowieniu, Spowiedź byłaby ważna. jeżeli jednak chodzi o owocność Spowiedzi, o pełne wykorzystanie jej siły wychowawczej i uświęcającej, wyraźne postanowienie ma wielkie znaczenie. Pogłębia żal. jeżeli patrzy się tylko w przeszłość, łatwo można się oszukać. Nie trudno np. powiedzieć sobie: żałuję za tamto kłamstwo. Kiedy jednak postanawiam unikać tego kłamstwa, do którego może niedługo znów nadarzy się okazja, uświadamiam sobie tkwiącą w tym trudność. jeżeli mimo to zdobędę się na postanowienie, żal mój niewątpliwie zyskuje na głębi i sile. Osobne, wyraźne postanowienie dlatego jeszcze dodaje siły i trwałości żalowi, ponieważ głębiej i żywiej zapada w sumienie i przy nowej okazji do grzechu prędzej i silniej się przypomina.

— Zastosowanie i postanowienie. Przykładać się do powzięcia dobrego postanowienia przy spowiedzi.

2. Postanowienie ściśle ograniczone.

W stosunku do grzechów ciężkich, nie wolno nigdy ograniczać postanowienia. Musimy być zdecydowani unikać wszystkich. W przeciwnym razie spowiedź byłaby nieważna. Brakowałoby jej prawdziwego żalu. Każdy grzech ciężki to rozbrat z Panem Bogiem. Niemożliwe jest z jednej strony żałować tego rozbratu i odrzucać go, a z drugiej strony chcieć go i kochać.

Inaczej przedstawia się sprawa z grzechami powszednimi. Nie rozłączają nas one z Panem Bogiem, są tylko jakby przystawaniem i krążeniem na drodze do Pana Boga. Możemy więc naprawdę żałować za jeden grzech powszedni, nie żałując za drugi i nie postanawiając go unikać, lub przynajmniej z nim walczyć, by rzadziej go popełniać i osłabić jego siłę. Taki żal i postanowienie wystarczyłyby do ważnej Spowiedzi. Dla większej jednak owocności Spowiedzi poleca się objąć zarówno w żalu, jak i w postanowieniu wszystkie grzechy powszednie. Kto bowiem świadomie i dobrowolnie podtrzymywałby w sobie przywiązanie do poszczególnych grzechów powszednich, postępowałby ryzykownie. Według powiedzenia Św. Tomasza, byłby podobny do człowieka, któremu „zagraża niebezpieczeństwo obsunięcia się w dół, bo przestał chcieć iść naprzód” (3 qu. 87, a. 1 ad 1). Grzechy powszednie, których w ogóle nie mamy zamiaru unikać, wyniszczają siły żywotne duszy.

Nie wolno jednak poprzestać na tym ogólnym postanowieniu. Dobrze czynimy, jeżeli osobno żałujemy za winę, którą poznaliśmy w rachunku sumienia jako szczególnie poważną. Tak samo poleca się powziąć osobne postanowienie dotyczące tej winy, czyli ogólne postanowienie ograniczyć. Zresztą czyż postanowienie unikania wszystkich grzechów powszednich nie domaga się w praktyce prawie heroizmu? Domaga się przecież ciągłej czujności i niezmiennej walki ze wszystkimi nieuporządkowanymi skłonnościami serca. Czy posiadamy tyle energii i miłości Bożej? Chyba nie odważymy się z góry powiedzieć, iż tak. Doświadczenie mówi co innego. Oto człowiek jest ciągle taki sam, jak był, jeżeli poprzestaje na ogólnym postanowieniu. Czy więc nie będzie roztropniej i praktyczniej, przynajmniej główną uwagę zwrócić i główną energię skierować na jakiś jeden błąd? W pracy nad sobą ma też zastosowanie stara zasada polityczna: Divide, et impera! Najpierw wroga rozdzielić, a potem osłabionym rządzić. Podobnie postępuje mądry ogrodnik. Chwasty nie podobają mu się oczywiście w żadnej części ogrodu.

Chciałby od razu wszystkie grządki oczyścić. Przechodząc wyrwie to tu, to tam jakieś zielsko, której bujniej wystrzeliło. Pielenie jednak i okopywanie zacznie od tej grzędy, gdzie to jest najpilniejsze. I tak najpewniej dochodzi do celu. Podobnie bywa i w pracy nad sobą, w walce z naszymi wadami. Kto się od razu do wszystkiego zabiera, osiąga mało albo nic. Rozdrabnia swe siły. Jedynie postanowienie skupiające uwagę i siły na ściśle wytyczonym celu, ma widoki powodzenia.

— Zastosowanie. Czy posiadamy tę sztukę? Może wadliwe postanowienia, to główna przyczyna małej owocności naszej Spowiedzi? Starajmy się o wyraźne, ściśle ograniczone i dokładnie określone postanowienia! Nie zapominajmy jednak o jednym: jak z ufnością musimy uciekać się do Miłosierdzia Bożego o Łaskę żalu za przeszłe winy, tak musimy też błagać o pomoc Łaski na przyszłość.

— Postanowienie. Przykładać się do powzięcia dobrego postanowienia przy Spowiedzi.

3. Postanowienie dokładnie określone.

Postanowienie jest dokładnie określone, gdy wskazuje również środki i drogi do poprawy. Stwierdziłem np. przy rachunku sumienia, iż głównym powodem mego rozproszenia w modlitwie jest brak skupienia w ciągu dnia. Nie zadowolę się więc ogólnym.postanowieniem: będę się modlił z większym skupieniem. Formułuję postanowienie dokładniej: będę przestrzegał skupienia w czasie dnia, będę opanowywał ciekawość, unikał niepotrzebnej lektury, niepotrzebnych rozmów, będę uświęcał mą pracę przez dobrą intencję i częstsze akty strzeliste, przed modlitwą specjalnie skupię się chwilę w Obecności Bożej. Albo odkryłem, iż powodem ostrej krytyki, chłodnej rezerwy i obrażającego zachowania wobec kogoś z otoczenia jest antypatia, lub zazdrość. Postanawiam więc sobie być ostrożnym, kiedy mowa o nim, odnosić się do niego ze szczególną uprzejmością, a w razie uchybienia podejmować jakąś pokutę.

Takie w szczegółach określone postanowienie jest już samo wyrazem naszej szczerej skruchy i rzetelnej woli poprawy. Na przyszłość zaś stwarza program, do którego będziemy mogli nawiązywać w codziennym rozmyślaniu, rachunku sumienia i przy najbliższej Spowiedzi. Wnosi planowość i celowość w naszą pracę nad sobą. Słusznie powiedziano: „tajemnicą zapewnienia sobie najobfitszych owoców Sakramentu Pokuty Świętej jest umiejętność koncentrowania swych postanowień na najważniejszych sprawach i staranne obmyślanie planu ich przeprowadzenia”.

— Zastosowanie. Bez Łaski choćby najlepiej obmyślane postanowienie nie przyniesie owocu. Możemy sadzić i podlewać, wzrost daje Bóg (1 Kor 3, 7). Dlatego, wzbudzając żal, prośmy o Miłosierdzie Boże, czyniąc postanowienie, błagajmy o pomoc Łaski Bożej.

— Postanowienie. Modlić się o Łaskę wykonania dobrego postanowienia powziętego przy Spowiedzi.

Modlitwa.

Panie Jezu! Do ludzi, którym okazałeś Swe Miłosierdzie, tyle razy mówiłeś Słowa: „Nie grzesz więcej!” Daj i mnie przy każdej Świętej Spowiedzi szczerą wolę poprawy, wyrażającą się we właściwym postanowieniu! Daj mi jednak nie tylko dobrą wolę, ale i moc wykonania (Flp 2, 13). Amen.