Gdzie bije serce babci Jezusa? 26 lipca i sanktuarium na Górze Świętej Anny

Dziś, 26 lipca, obchodzimy liturgiczne wspomnienie św. Anny – babci Pana Jezusa, opiekunki Maryi, a w Polsce także patronki matek, kobiet i rodzin. Jej kult jest szczególnie żywy na Górze Świętej Anny – miejscu, które od wieków przyciąga rzesze pielgrzymów i czcicieli tej świętej. To tu, w sercu Opolszczyzny, znajduje się jedno z najważniejszych sanktuariów św. Anny w Europie.

źródło: Sanktuarium na Górze Świętej Anny
fot. Sanktuarium na Górze Świętej Ann
Tekst został opracowany na podstawie oryginalnych materiałów źródłowych przez EWTN Polska.

Dziękujemy, iż czytasz ten artykuł. jeżeli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.

W sercu Śląska, na szczycie Góry św. Anny, pośród bazaltowych wzgórz i ciszy przenikniętej modlitwą, znajduje się bazylika mniejsza – perła baroku i duchowe centrum regionu. Jej sercem jest cudowna figurka św. Anny Samotrzeciej – maleńka i niepozorna. To do niej pielgrzymują kobiety, matki, rodziny, powierzając swoje dzieci, codzienność i przyszłość.

Choć Ewangelie nie wspominają o św. Annie, jej imię – „Hannah”, czyli „łaska” – oraz świadectwo apokryficznej Protoewangelii Jakuba ukazują ją jako kobietę głębokiej wiary, która z ufnością prosiła Boga o potomstwo, obiecując oddać je na Jego służbę. Tą wyproszoną córką była Maryja. Świat katolicki czci św. Annę jako babcię Jezusa, pośredniczkę łask i wzór macierzyństwa oraz kobiecej mądrości.

Św. Anna na Śląsku

Kult św. Anny na Śląsku sięga początku XIV wieku, choć najstarsze świadectwo – kaplica z 1209 roku – znajduje się w Opolu. Do XVI wieku jej kult rozwinął się niezwykle żywo. W 1584 roku papież Grzegorz XIII uczynił wspomnienie św. Anny (26 lipca) obowiązującym w całym Kościele katolickim.

Na Górze św. Anny franciszkanie osiedlili się w 1655 roku. Kościółek, który tam zastali, był już pod jej wezwaniem. Choć nie zachowały się informacje o dokładnym czasie pojawienia się cudownej figury, jedno jest pewne: od wieków budziła głęboki szacunek i była otaczana czcią, jako miejsce wysłuchiwanych modlitw.

Św. Anna Samotrzecia

Rzeźba powstała prawdopodobnie ok. 1480 roku. Została wykonana z jednego kawałka drewna lipowego, liczy 54 cm wysokości i odznacza się typowym dla późnego gotyku układem postaci: św. Anna jako Matka, Maryja jako Córka i Jezus jako Wnuk – ujęcie to nosi nazwę Samotrzecia, czyli „razem troje”. Maryja na lewej ręce Anny, Jezus – na prawej. Symbolika układu i przedmiotów, które trzymają postaci, jest symboliczna.. Złote kule w dłoniach Maryi – jedna podawana Jezusowi, druga schowana – wyrażają tajemnicę przekazywania życia: przez nową Ewę – Maryję – nowemu Adamowi – Jezusowi. To „jabłko życia” staje się antytezą jabłka grzechu z raju.

W głowie figury znajduje się niewielki otwór. To tam umieszczono sprowadzone w 1504 roku relikwie św. Anny – fragmenty żebra, kolana i ramienia. Przywiózł je z Francji Jan Staffinger na polecenie księcia Jerzego Saksońskiego. niedługo relikwie trafiły do rodziny Kochtitzkich, która – wedle życzenia Anny Marianny z domu Maltitz – przekazała je na Górę.

Początkowo figurka stała w bocznym ołtarzu. Dopiero w 1898 roku umieszczono ją w centralnym miejscu nowego ołtarza głównego, a 14 września 1910 roku biskup Karol Augustyn dokonał jej koronacji. Jednak nie była to pierwsza koronacja: już w 1723 r. ofiarowano figurze trzy pozłacane korony – znak wdzięczności za cud uzdrowienia.

Burzliwe dzieje i współczesność

W czasie II wojny światowej figurkę dotknęło wygnanie. Gdy franciszkanie zostali usunięci z klasztoru, o. Feliks Koss pod osłoną nocy wyniósł rzeźbę z kościoła. Przez cztery lata była ukrywana w klasztorach i prywatnych domach, by wiosną 1945 roku powrócić na swoje miejsce.

Współcześnie figura ubrana jest w bogato zdobioną sukienkę, zmienianą zgodnie z rokiem liturgicznym. Z oryginalnych detali widoczne są tylko twarze i fragment złotego jabłka życia. Wota, którymi zdobiona jest szata, świadczą o łaskach otrzymywanych za wstawiennictwem św. Anny.

Ojciec Święty Jan Paweł II, podczas wizyty w tym sanktuarium w 1983 roku, mówił:
„W postaci św. Anny Samotrzeciej uwydatnione jest przede wszystkim macierzyństwo: matka – matka matki. Syn Boży stał się człowiekiem dlatego, iż Maryja stała się Jego Matką. Ona sama zaś nauczyła się być matką od swojej matki”.

W cieniu tej rzeźby bije serce rodzinnej duchowości. Św. Anna pozostaje dla pielgrzymów nie tylko postacią z przeszłości, ale obecnym świadkiem: babcią Zbawiciela, która przez cały czas troszczy się o swoje duchowe dzieci.