Co to za święto Zaduszki? 2 listopada to równie istotny dzień co Wszystkich Świętych

Zdjęcie: zdjęcie ilustracyjne, iStock


Co to za święto Zaduszki? Dzień Zaduszny, przypadający na 2 listopada, to wyjątkowa data w kalendarzu. W tym dniu tłumnie odwiedzamy groby bliskich zmarłych, wspominając i ich i oddając się modlitwie. Jaka jest geneza Zaduszek?
Co to za święto Zaduszki? Zaduszki często mylone są z dniem Wszystkich Świętych, jednak w rzeczywistości oba święta mają odmienne tradycje i znaczenie. Czym różni się Dzień Zaduszny od dnia Wszystkich Świętych?


REKLAMA


Zobacz wideo Wrzos hodowany w domu wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Sprawdź, co powinieneś zrobić


Kiedy są Zaduszki i jaka jest historia tego święta?
Na początek odpowiedzmy sobie na pytanie, kiedy są Zaduszki i skąd wziął się zwyczaj obchodzenia tego święta? Zaduszki są nierozerwalnie związane z obchodami Wszystkich Świętych, jednak oba święta mają inny charakter. 1 listopada, czyli Wszystkich Świętych, to dzień, w którym w kościele upamiętniamy zmarłych świętych, zarówno tych kanonizowanych, jak i nie. Tradycja upamiętniania świętych kościoła katolickiego sięga IX w. i została wprowadzona przez papieża Grzegorza IV. Zwyczaje związane z obchodzeniem dnia Wszystkich Świętych zmieniały się na przestrzeni wieków. W dzisiejszych czasach jest to dzień, w którym tłumnie gromadzimy się na cmentarzach i modlimy przy grobach bliskich.


1 listopada jest dniem wolnym od pracy, nic zatem dziwnego, iż wiele osób kojarzy go jako święto poświęcone właśnie tym bliskim zmarłym. W rzeczywistości jednak istota tego święta jest nieco inna, o czym była już mowa powyżej. W tradycji katolickiej to właśnie w Dzień Zaduszny, czyli 2 listopada, wspominamy wszystkich zmarłych, czyli zarówno tych świętych i błogosławionych, jak i pozostałych wierzących. W tym dniu katolicy szczególnie modlą się za wszystkie dusze, które przebywają w czyśćcu i nie dostąpiły jeszcze chwały nieba. Geneza tego święta sięga 998 r., kiedy to św. Odylon — opat klasztoru w Cluny wprowadził nowe święto kościelne jako przeciwieństwo popularnych wówczas w Europie obrzędów pogańskich, mających na celu uczczenie zmarłych. W XIV w. Dzień Zaduszny został wpisany do katolickiego kalendarza liturgicznego i tak pozostaje już do dziś.
Zaduszki w dawnej tradycji ludowej
Zaduszki to szczególny dzień w ciągu roku. Tradycja obchodzenia Zaduszek to połączenie zwyczajów chrześcijańskich i pogańskich obrzędów. Według dawnych wierzeń przełom października i listopada to czas, kiedy dusze zmarłych wracają na ziemię i błąkają się po świecie, prosząc o pomoc i modlitwę. Obchody tzw. "dziadów" miały wręcz rytualny charakter. Celem odprawianych wówczas obrzędów było nawiązanie kontaktu ze zmarłymi i pozyskanie ich przychylności. Żyjący mieli obowiązek ułatwić zmarłym powrót na ziemię. Z tego względu, na polach i drogach rozpalano wielkie ogniska, które miały za zadanie oświetlić okolicę i umożliwić zmarłym trafienie do domu. Drzewo na takie ogniska zbierano cały rok, a każdy, kto przechodził przez rozstaje dróg, miał obowiązek dołożyć gałązkę od siebie. Ogień pozostawiano także w oknach domów. W nocy z 31 października na 1 listopada w domach wyprawiano uroczystą ucztę, podczas której zostawiano dodatkowe nakrycie oraz jedzenie dla zmarłego. Istotną rolę w obrzędach domowych odgrywał guślarz. To on pośredniczył między żyjącymi i zmarłymi oraz dbał o to, aby odpędzić złe duchy. Ludzie bardzo uważali na to, aby nie skrzywdzić duchów, ani ich w żaden sposób nie urazić. Wiele czynności było zakazanych. Nie można było m.in. szyć ani palić w piecu, a każda rzecz, która spadła na podłogę musiała tam pozostać na wypadek, gdyby zmarły jej potrzebował. Ludzie z jednej strony szukali kontaktu ze zmarłymi, a z drugiej się ich bali. Wskazane było niewychodzenie z domu, aby nie spotkać przypadkiem nieprzychylnie nastawionego ducha. W tym czasie dużym szacunkiem obdarzano żebraków — wierzono, iż potrafią oni komunikować się ze zmarłymi oraz mają moc odpędzania złych duchów. Często to żebracy przybierali rolę guślarza.


Dzień Zaduszny współcześnie
Współcześnie Dzień Zaduszny, poświęcony bliskim zmarłym, obchodzony jest w zupełnie inny sposób. Wyrazem naszej pamięci i szacunku do zmarłych, jest dekorowanie nagrobków, odwiedzanie cmentarzy oraz modlitwa za zmarłych. Wiele osób uczestniczy w obrzędach liturgicznych, które w tym dniu mają odświętny charakter. Dzień Zaduszny to dobry czas na spotkania z rodziną, wspólne wspominanie bliskich zmarłych i opowieści o nich. Cmentarze wypełnione są po brzegi, ale atmosfera zadumy i refleksji towarzyszy nam często także w domach. Zarówno w dzień Wszystkich Świętych, jak i w Zaduszki dbamy o to, aby na grobach naszych bliskich paliły się znicze, które majestatyczne oświetlają nasze cmentarze po zmroku i są symbolem Święta Zmarłych.


Zobacz też: Nigdy nie rób tego na cmentarzu. Możesz ściągnąć na siebie pecha i nieszczęście