Azerbejdżan przepisuje historię. Ormiańskie kościoły zagrożone

Zdjęcie: Azerbejdżan Armenia Górski Karabach

Portal Informacyjny: Dziedzictwo kulturowe Armenii w Artsach, znanego także jako Górski Karabach, stanowi istotny element tożsamości narodowej i historycznej Ormian. Niestety, bogactwo historyczne i kulturowe tego regionu jest w tej chwili zagrożone unicestwieniem. Azerbejdżan, poprzez różne inicjatywy, dąży do przepisywania historii tych ziem, przedstawiając ormiańskie kościoły jako albańskie. Taki proces, wspierany przez państwo, wywołuje poważne obawy o przyszłość autentycznego dziedzictwa kulturowego Armenii w tym regionie.

Dziedzictwo Kulturowe Armenii w Artsach (Górskim Karabachu)

Artsach (Górski Karabach), znany z licznych zabytków sakralnych, w tym średniowiecznych klasztorów i kościołów, jest sercem armeńskiego dziedzictwa kulturowego. Zabytki takie jak klasztor Dadivank, Amaras, Gandzasar, Tsitsernavank i wiele innych są świadectwem bogatej historii i kultury Armenii. Niestety, te symbole ormiańskiej tożsamości są w tej chwili zagrożone przez politykę Azerbejdżanu, która dąży do przepisywania historii.

Ormiański kościół w Górskim Karabachu. fot. Wikipedia.

Erasmus+ w Polsce bije rekordy w 2023: Ponad 6.000 wniosków

Kontrowersyjna Wystawa w Warszawie

Wystawa zorganizowana w Warszawie przez Międzynarodowe Centrum Multikulturalizmu w Baku, Fundację Heydara Aliyewa oraz Ambasadę Azerbejdżanu, mająca na celu przedstawienie „różnorodnej historii chrześcijańskiej Azerbejdżanu”, budzi poważne zastrzeżenia. Jak pisze Armine Tigranyan na łamach portalu Agencji Informacyjnej, prezentuje ona historyczne armeńskie kościoły jako albańskie pod tytułem „Albańskie chrześcijańskie świątynie Karabachu”, co jest jawnym przekłamaniem historycznym. Ekspert ds. dziedzictwa kulturowego, Armine Tigranyan, podkreśla, iż jest to próba przepisywania historii i usuwania armeńskiej tożsamości z tego regionu.

Przekształcanie i zawłaszczanie zabytków

Armeńskie zabytki w Artsach, takie jak Dadivank, Amaras, Gandzasar, Tsitsernavank i wiele innych, są prezentowane jako albańskie. Jak stwierdza Armine Tigranyan: „Głównym celem wystawy jest prezentacja historycznych ormiańskich kościołów i kompleksów klasztornych, takich jak Dadivank, które zawiera około 200 unikatowych ormiańskich inskrypcji, Amaras datujący się na IV wiek, Gandzasar ze swoimi unikatowymi chachkarami i inskrypcjami, Tsitsernavank oraz inne kościoły jako albańskie. Wystawa prezentuje również rytuały religijnej mniejszości Aghvani-Udi z Azerbejdżanu, odprawiane w tych armeńskich kościołach. Taka prezentacja zniekształca rytuały tradycji Kościoła Ormiańskiego, podważa autentyczność tych kościołów i odbiera przyszłym pokoleniom prawo do dokładnej wiedzy o swoim dziedzictwie”.

Polska-Ukraina: Czy jesteśmy przygotowani do zwiększonej migracji

Systematyczne wymazywanie Armeńskiej Tożsamości

Jak podaje Tigranyan, polityka Azerbejdżanu, dążąca do systematycznego usuwania armeńskiej historii i kultury z Artsach, nasiliła się od wojny w 2020 roku. Zniszczenia, przekształcenia i profanacje armeńskich kościołów są na porządku dziennym. Przykłady obejmują zniszczenie fundamentów kościołów św. Sargisa i św. Hovhannesa Chrzciciela w Jebrail, zniszczenie kopuły Kościoła Zbawiciela Ghazanchetsots w Shushi, a także wymazywanie inskrypcji i symboli chrześcijańskich pod pozorem restauracji.

„Teoria, która pojawiła się w połowie XX wieku, zakorzeniona w polityce państwowej Azerbejdżanu, miała na celu ogłoszenie chrześcijańskich Aghvanów, którzy zniknęli z historii, jako przodków Azerów. Jej celem było podważenie historycznych korzeni ludu ormiańskiego oraz ograniczenie ich prawa do życia i rozwoju w regionie, otwierając przestrzeń dla wpływów Azerbejdżanu. Teoria ta była realizowana przez zaprzeczanie ormiańskiej tożsamości ormiańskich skarbów kulturowych i błędne przypisywanie ich Aghvanom — stwierdzenie uznane za „narrację azerbejdżańską” przez Rezolucję PACE 2391(2021) https://pace.coe.int/en/files/29483/html.” – zwraca uwagę Armine Tigranyan.

Międzynarodowe reakcje na działania Azerbejdżanu

Decyzja Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości ONZ z 2021 roku, podkreślająca nietolerancję Azerbejdżanu wobec zasad międzynarodowych, nie powstrzymała tego procesu. Międzynarodowa wspólnota naukowców i organizacji ostrzega przed zagrożeniami dla ormiańskiego dziedzictwa. Profesor Lori Khatchadourian i Adam Smith zwracają uwagę, iż ormiańskie zabytki w regionie są zagrożone zniszczeniem inspirowanym przez państwo. Ich wspólne oświadczenie głosi: „Zawłaszczanie dziedzictwa jest równie niebezpieczne dla zrozumienia przeszłości ludzkości, jak ciche niszczenie tego dziedzictwa”.

Niszczenie ormiańskiego dziedzictwa kulturowego

Armine Tigranyan ostrzega, iż Azerbejdżan nie tylko przekształca ormiańskie kościoły, ale także całkowicie niszczy niektóre z nich. Podaje przykłady zniszczenie fundamentów kościołów św. Sargisa i św. Hovhannesa Chrzciciela w Jebrail, profanacja kościoła Meghretsots św. Astvatsatsin w Shushi oraz usunięcie krzyża z kościoła w Vankasar. Te działania mają na celu wymazanie armeńskiego dziedzictwa kulturowego i historycznego z regionu.

Skutki dla przyszłych pokoleń

Systematyczne niszczenie i zawłaszczanie ormiańskiego dziedzictwa kulturowego przez Azerbejdżan zakłóca przekazywanie wiedzy historycznej i utrudnia przyszłym pokoleniom zachowanie związku z ich tożsamością. Jak stwierdza Tigranyan poprzez fałszowanie historii i autentyczności dziedzictwa, Azerbejdżan próbuje pozbawić ormiańskie społeczności ich kulturowego dziedzictwa i prawa do istnienia.

Przyszłość energii atomowej w Polsce

Potrzebne międzynarodowe wsparcie

Międzynarodowe organizacje, takie jak „Caucasus Heritage Watch” (CHW), złożona z archeologów z Azerbejdżanu i Armenii, monitorują sytuację w regionie i ostrzegają przed zagrożeniami dla armeńskiego dziedzictwa. CHW wskazuje, iż ormiańskie zabytki są w poważnym niebezpieczeństwie zniszczenia przez Azerbejdżan, który ma historię niszczenia dziedzictwa kulturowego w regionie Nachiczewan.

Podsumowanie

Ochrona dziedzictwa kulturowego Artsach jest kluczowa nie tylko dla Ormian z tego regionu, ale także dla zachowania demokracji, sprawiedliwości społecznej oraz międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Azerbejdżańska polityka wymazywania armeńskiego dziedzictwa stanowi poważne zagrożenie dla kulturowej tożsamości regionu i przyszłości jego mieszkańców. Wspólnota międzynarodowa musi podjąć działania, aby zapewnić ochronę i zachowanie tego unikatowego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.

Portal Informacyjny, INS, Zródło: Agencja Informacyjna, 3.06.2024