🔉Żywot Świętej Julity, Męczenniczki.

 „Powodem dzisiejszego zgromadzenia w tym przybytku Bożym jest uroczystość, ustanowiona na cześć Św. Julity, Męczennicy. Słusznie dzień ten obchodzimy na pamiątkę wielkiej bohaterskiej walki, jaką przebyła trzykroć ubłogosławiona wdowa Julita, słaba ciałem, ale mężna i silna duchem niewiasta, jeżeli godzi się nazwać niewiastą tę, która męstwem i odwagą prześcignęła naturę niewieścią. Pogromiła i zwalczyła ona szatana, powszechnego nas wszystkich wroga i blaskiem swych cnót skruszyła jego potęgę. Kusił on ją, aby się wyparła Boga, wmawiając w nią, iż Bóg jej nie ochroni, ale w rzeczywistości znalazł ją silniejszą, aniżeli się po białogłowie spodziewać można było. Bowiem wobec pogróżek, jakimi ją nieprzyjaciel zastraszyć usiłował, odpowiadała jedynie uśmiechem.

 Stało się, iż Julita widziała się znagloną zaskarżyć przed sądem urzędnika, który przemocą pozbawił ją większej części majątku. Na domiar złego położył on areszt na jej sprzęty domowe, zabezpieczając się przed karą sądową w ten sposób, iż stawił przeciw niej potwarców i fałszywych świadków, a sędziów ujął sobie przekupstwem.

 Gdy w dniu oznaczonym zebrali się sędziowie i rzecznicy, Julita wypowiedziała skargę i przedłożonymi sądowi dokumentami dała niezbity dowód, iż majątek jest jej prawowitą własnością. Obżałowany wystąpił z zarzutem, iż przeciwniczka jego nie ma prawa podawać na niego skargi i wytaczać mu procesu, gdyż każdy poddany, nie uznający bogów wielbionych przez cesarza, tylko Boga Chrześcijan, nie może być uważanym za równego innym obywatelom. Sędzia przyznał onemu zarzutowi słuszność, kazał przynieść węgli i kadzidła i zawyrokował jak następuje: „Jeśli, Julito, powołujesz się na prawa krajowe, należy ci się najpierw wyprzeć Chrystusa; jeżeli zaś upornie trwać myślisz przy twej Wierze, nie możesz przyzywać opieki prawa, ani ci też nie przysługuje prawo obywatelstwa, gdyż zasługujesz na wygnanie“. Cóż wtedy uczyniła Julita? Czyż wyrzekła się zbawienia, aby dopilnować swych praw w sądzie? Czy ulękła się grożącego niebezpieczeństwa? Bynajmniej! „Wolę raczej — zawołała — całe mienie utracić, postradać życie, ponieść karę cielesną, aniżeli wyrzec słowo, któreby wykroczyć mogło przeciw czci powinnej memu Bogu“. Im więcej sędzia unosił się gniewem, im więcej się gorszył tą odpowiedzią, tym rzewniejsze składała Bogu dzięki, iż broniąc marnych dóbr doczesnych przeciw grabieżcy, pozyskała dobra wiekuiste. Wolała wtedy utracić ziemskie mienie, aby posiąść Raj, nie obawiała się zniewag i urągowiska, aby stać się godną korony Niebieskiej, wolała też cierpieć wszelkie katusze i śmierć samą, aby tym sposobem dostać się do orszaku Świętych Pańskich.

 Na dalsze pytania odpowiadała tylko, iż jest służebnicą Chrystusa i z oburzeniem odrzucała wszelkie namowy sędziego, aby się wyparła swej Wiary. Wiarołomny sędzia skazał ją nie tylko na utratę całego majątku i konfiskatę dóbr, ale i na śmierć przez spalenie na stosie. Nigdy tak Julita ochoczo nie szła na zabawę, jak teraz na płomienie; ochoczość ta przebijała się w Jej obliczu, postawie i każdym słowie. Otaczające ją niewiasty zaklinała, aby się niczego nie lękały, ale aby jawnie i szczerze wyznawały Religię Chrześcijańską i nie zachwiały się w Wierze. „My niewiasty — mówiła — jesteśmy z tej samej materii, co mężczyźni; jesteśmy, jak oni, utworzeni na Obraz i Podobieństwo Boskie: Stwórca przeznaczył kobietę jak mężczyznę do cnoty. Czy nie jesteśmy pod każdym względem równymi mężczyznom? Białogłowa jest nie tylko utworzoną z ciała, ale jest kością z kości męża; dlatego powinnyśmy być stałymi w Wierze i cierpliwymi w przeciwnościach“. To rzekłszy skoczyła na stos, którego płomienie ogarnęły Świętą, a dusza uleciała w Niebiosa, aby się cieszyć wiekuistym spoczynkiem i nagrodą sprawiedliwych. Ciału jej ogień wcale nie szkodził; czcigodne jej zwłoki spoczywają w tej tu wspaniałej świątyni, jako przedmiot uwielbienia licznych pielgrzymów. Źródło, które wytrysło w miejscu uświęconym śmiercią Julity, jest dla wszystkich spragnionych miłym pokrzepieniem, uzdrawia chorych, a zdrowych broni od chorób“. Taką była treść przemowy Św. Bazylego.