🔉Żywot Świętego Tomasza, Biskupa z Kantilupu.

— Grób znajduje się w katedrze w Hereford, w Anglii.

Źródło: Żywoty Świętych Pańskich na wszystkie dni roku opracowane podług Ks. Piotra Skargi TJ, Ojca Prokopa Kapucyna, Ojca Bitschnaua Benedyktyna i innych wybitnych autorów wyd. III, 1937r

 Świętość nie zasadza się jedynie na powściąganiu zmysłowości lub na umartwieniach ciała; potrzeba, by i dusza oddaną była Panu Bogu zupełnie i niepodzielnie. Odprawiając Mszę Świętą, tak był skruszony i tyle łez wylewał, jak gdyby stał rzeczywiście na górze Kalwaryjskiej i patrzał na śmierć Jezusową. Z tejże też przyczyny do Mszy Świętej sposobił się długimi godzinami. Z wielką pilnością i uwagą odprawiał codziennie Brewiarz, a chociaż do tego potrzebował więcej, niż dwóch godzin, odmawiał jeszcze Psalmy pokutne i nabożeństwo za umarłych.

 Może to być, iż ktoś umartwia swą zmysłowość i wiele nabożności okazuje, a jednak dusza nie będzie prawdziwie świętą. Do świętości należy koniecznie pokora i miłość. O wielkiej pokorze jego świadczy już to jedno, iż złożył wysoki urząd kanclerski dla oddania się Nauce Boskiej i przyjęcia stanu kapłańskiego, a gdy go Biskupem mieć chciano, przyjął tę godność po wielkim oporze i płaczu. I tenże Święty doznał niejednej krzywdy i zniewagi tak ze strony przełożonych, jak i ze strony pospolitego ludu; ale żadna nie zdołała przemóc jego cierpliwości i łagodności, i do gniewu pobudzić. Oprócz jałmużn, które hojnie rozdawał, opatrywał codziennie we własnym domu czterech ubogich. Ogólnie zaś zwykł on ubogich zwać swą bracią i czeladzi również przykazał ich tak, a nie inaczej nazywać. Gdy się dowiedział, iż kto z wyższego stanu nieszczęsnym jakim wypadkiem podupadł, wspierał go potajemnie, by go nie zawstydzać. Będąc jeszcze zwyczajnym plebanem, rozdawał ubogim parafianom odzienie. W Paryżu będąc na naukach, studentowi oddanemu grze i pijaństwu kazał zrobić piękny i drogi płaszcz, za co ten musiał mu przyrzec, iż przez cały rok nie pójdzie do oberży i nie tknie kostek do grania. W inny jeszcze sposób okazywał miłość swą ku ubogim; ilekroć razy bowiem wiele ludzi zbiegło się do Spowiedzi, on najpierw ubogich słuchał, a potem bogatszych.

 Wartość człowieka wobec Pana Boga zawisła wreszcie od tego, jak wypełnia obowiązki swego stanu. Piastując jeszcze urząd kanclerski, w mowie był prawdziwy, w radzie oględny, wierny w obowiązkach, w każdej sprawie mając rękę czystą od przekupstwa. Karcił też zbytki bogaczy, od prawdy na krok nie ustępował, a każdemu ubogiemu dawał chętny posłuch. Sprawiedliwość jego, bojaźń Boska i miłosierdzie okazało się w pięknym świetle na jednej radzie królewskiej. Za poradą innych umyślił król ochrzczonemu żydowi dać moc karania, choćby skazywania na śmierć każdego, co by pieniądze obrzynał lub fałszował. Tomasz Święty wstał, oświadczając królowi, iż to nieprzystojna rzecz, by ten, co do niedawna był żydem, miał taką władzę nad Chrześcijanami i żadną miarą zgodzić się nie chciał; prosił też króla o zwolnienie go z urzędu. Ale król wolał cofnąć swe postanowienie, aniżeli pozbawić się dobrej rady tak Świętego Męża.

 Jako Biskup często miewał kazania i słuchał Spowiedzi, przy czym tak mało zważał na stany wyższe, iż publicznie wyklął jednego znacznego pana za grzech nieczystości, i nie prędzej go przyjął do Kościoła, aż należytą odprawił pokutę. Inny pan poprzednika jego uwięził, chcąc go złupić. Ten chcąc się potem pojednać, przyniósł mu znaczną sumę pieniędzy, prosząc, by był zwolniony od publicznej pokuty. Tomasz Święty nie przyjął pieniędzy, żądając koniecznie, by według ówczesnego zwyczaju jawnie w szacie pokutnej przed kościołem winę swą i niesprawiedliwość wyznawał. Żadnej sprawy ważniejszej nie podjął bez poradzenia się swego najbliższego otoczenia. Miał on do przezwyciężenia wiele trudności, nieraz choćby z wielkim niebezpieczeństwem, w odzyskaniu praw kościelnych, wydartych przez możnych panów. Musiał się choćby w Rzymie bronić wobec nadużyć Arcybiskupa swojego.

 Od wielu lat cierpiał na ból w żołądku. W powrocie z Rzymu napadła go znowu zastarzała choroba, i czuł, iż koniec się zbliża. Opatrzony Sakramentami Świętymi, skonał, modląc się: W Ręce Twoje, Panie, oddaję ducha mojego.