Wrocław 5 listopada: niezwykły spacer w czasie po lwowskich nekropoliach z IPN

Z okazji mijającej właśnie setnej rocznicy złożenia do Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie bezimiennego obrońcy Lwowa, we wrocławskim IPN odbędzie się wyjątkowa prelekcja pt. „Spacer w czasie i przestrzeni po Cmentarzu Łyczakowskim i Cmentarzu Obrońców Lwowa”.

Gdzie?: W Przystanku Historia IPN przy ul. Jana Długosza 48 we Wrocławiu

Kiedy? w środę 5 listopada o godz. 17.00

Wstęp wolny!

Cmentarz Łyczakowski – niezwykły ogród pamięci i sztuki określany mianem ogrodu snu i miłości, a będący przede wszystkim kotwicą polskiej pamięci narodowej. Położony wśród malowniczych wzgórz Pohulanki umożliwia spacerującym odbycie poglądowej lekcji historii. To na nim, wśród ok. 300 tys. grobów, spoczywają setki, a choćby tysiące wybitnych postaci zasłużonych dla polskiej nauki, sztuki, kultury i religii. Cmentarz ten – starszy niż np. warszawskie Powązki czy krakowskie Rakowice – jest także miejsce spoczynku sześciu pokoleń Polaków walczących o niepodległość Ojczyzny: od żołnierzy Tadeusza Kościuszki, przez żołnierzy napoleońskich, uczestników Wiosny Ludów, powstańców listopadowych i styczniowych, po obrońców Lwowa z lat 1918–1920.

Zmiana przynależności państwowej Lwowa po II wojnie światowej sprawiła, iż cmentarza tego nie ominęły tragiczne wydarzenia, których najbardziej jaskrawym przykładem jest sukcesywnie postępująca dewastacja Cmentarza Obrońców Lwowa. Jej kulminacja przypadła na sierpień 1971 roku, czyli ponad pół wieku temu. Udało się ją zatrzymać dopiero pod koniec lat 80. XX w. Po prowadzonej wiele lat restauracji cmentarz ten ponownie otwarto 20 lat temu, w 2005 roku. Od tego czasu to właśnie Cmentarz Obrońców Lwowa, tak jak i cały Cmentarz Łyczakowski, stal się obowiązkowym punktem na trasie wszystkich wycieczek z Polski.

Z dziejami Cmentarza Obrońców Lwowa nierozerwalnie wiąże się historia powstałego w 1925 roku Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, którego setna rocznica istnienia przypada 2 listopada tego roku. Jaki związek ma Cmentarz Obrońców Lwowa z warszawskim Grobem Nieznanego Żołnierza? O tym w trakcie spotkania.

Prelekcja będzie swoistym spacerem w czasie i przestrzeni. Zaprezentowane zostaną filmy i zdjęcia ilustrujące współczesny stan nekropolii, a także dziesiątki archiwalnych (od 1919 roku) fotografii obrazujących dzieje założenia, budowy, dewastacji i odtworzenia Cmentarza Obrońców Lwowa. Uczestnicy spotkania będą mogli „przespacerować się” szlakiem wybitnych postaci, oglądając fotografie ich nagrobków i poznając najciekawsze historie. Przedstawieni zostaną m.in. najmłodsi i najstarsi polegli uczestnicy walk o Lwów, dowódcy, polscy lotnicy, Zadwórzanie i Rarańczycy. Zainteresowani poznają też odpowiedzi na takie pytania, jak np. dlaczego na Cmentarzu Obrońców Lwowa znajdują się pomniki lotników amerykańskich i francuskich piechurów, a także dlaczego słynny lekarz Ludwik Rydygier jako generał został pochowany w głównej alei nekropolii. Nie zabraknie także anegdot i ciekawostek oraz fotografii przedwojennego Lwowa.

Prelekcję zatytułowaną „Spacer w czasie i przestrzeni przez Cmentarz Łyczakowski i Cmentarz Obrońców Lwowa szlakiem sześciu pokoleń Polaków walczących o niepodległość Ojczyzny” poprowadzi Kamilla Jasińska – zastępca dyrektora Oddziału IPN we Wrocławiu, popularyzatorka historii i promotorka tanatoturystyki.

Spotkanie odbędzie się w Przystanku Historia IPN przy ul. Jana Długosza 48 we Wrocławiu w środę 5 listopada 2025 roku. Rozpocznie się o godz. 17.00 i potrwa dwie godziny. Organizatorem jest: Oddział IPN we Wrocławiu oraz Oddział Wrocławski Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Po prelekcji zapraszamy do dyskusji i podzielenia się własnymi wspomnieniami i refleksjami. Wstęp wolny!