Wielkie przeprogramowanie. Czy telefony zabiorą nam dzieciństwo?

Poszukując wrażeń i bodźców, młodzi ludzie odnaleźli je w – „doskonale” zaprojektowanym do pozyskiwania i utrzymywania uwagi – środowisku cyfrowym. W dużej mierze sami ulokowaliśmy ich w pułapce wszechobecnej przemocy. Jak z niej wyjść?

Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” jesień 2024. W wolnym dostępie można przeczytać jedynie jego fragment. W całości jest otwarty tylko dla prenumeratorów naszego pisma i osób z wykupionym pakietem cyfrowym. Subskrypcję można kupić TUTAJ.

Do niedawna termin „społeczeństwo informacyjne” używany był w kontekście jednej z akademickich teorii nauki o komunikacji społecznej i mediach. w tej chwili trudno spotkać kogoś, kto uznawałby, iż jest to koncept teoretyczny zarezerwowany dla seminariów doktoranckich. Wyraźnie doświadczamy bezprecedensowego tempa rozprzestrzeniania się informacji i ich produkcji, a w zasadzie nadprodukcji. Jesteśmy pierwszym pokoleniem zmagającym się z tak silnym przebodźcowaniem informacyjnym.

Dynamika zmian w zakresie całego ekosystemu, w jakim żyjemy (w jego skład wchodzi też technologia), jest tak duża, iż w gruncie rzeczy nie jesteśmy w stanie do końca zrozumieć, co się z nami dzieje. Jeden z psychologów amerykańskich, Mike Brooks, komentując nadmiernie bezkrytyczne wizje związane z gloryfikacją sztucznej inteligencji (AI), wyraził przekonanie o naiwności takiego podejścia, mówiąc, iż telefony mają już ponad dziesięć lat, a my ciągle spieramy się o ich wpływ na rozwój dzieci i młodzieży¹. Skoro wciąż nie jesteśmy tego pewni, a nauka nie do końca potrafi nam w tym skutecznie pomóc, to skąd bierze się przekonanie, iż będziemy potrafili zarządzić technologią sztucznej inteligencji w interesie społecznym?

Smartfon na komunię

Przenośny komputerek z dostępem do internetu, czyli telefon, w tej chwili posiada niemal każda i każdy z nas. Dzieci otrzymują go najczęściej wraz z pierwszą komunią, jak niegdyś zegarki. Nierzadko odmowa zakupu tego typu sprzętu kończy się u dziecka poczuciem wykluczenia i bycia gorszym.

Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” jesień 2024 jako część bloku tematycznego „Pokolenie lęku?”.
Pozostałe teksty bloku:
Maria Rogaczewska, „Rodzina o dobrym zasięgu. Dlaczego książka Haidta wywołała burzę w USA?”
„Zdigitalizowani. Jak młodzi są okradani z uwagi”, Aleksandra Daszkowska-Kamińska w rozmowie z Ewą Buczek