W setną rocznicę.

2 listopada 1925 roku zwłoki Nieznanego Żołnierza ekshumowanego we Lwowie spoczęły w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

Po przybyciu specjalnego pociągu ze Lwowa do Warszawy, trumnę złożono na lawecie armatniej. Trasą przez al. Jerozolimskie, Nowy Świat, Krakowskie Przedmieście i plac Zamkowy kondukt przeszedł do katedry św. Jana. Odprawiono mszę w katedrze. Po mszy trumna została zdjęta przez ośmiu kawalerów Orderu Wojskowego Virtuti Militari z katafalku i wyniesiona przez szpaler oddających honory sztandarów. Złożona została na armatniej lawecie. Kondukt ruszył na pl. Saski gdzie miał spocząć Nienznay Zołnierz. Kawalerowie VM przenieśli trumnę przed salutującymi oddziałami i złożyli obok miejsca spoczynku. O godzinie 13:00 sarkofag został opuszczony do grobowca w tym czasie oddano 24 wystrzały z armat. Grobowiec nakryto płytą nagrobną.

PAMIĘCI NIEZNANGO ZOŁNIERZA ZE LWOWA SPOCZYWAJĄCEGO W GROBIE NIEZNANEGO ZOŁNIERZA W WARSZAWIE.

Równo 100 lat temu, 2 listopada 1925 r., w arkadach Pałacu Saskiego, spoczął nieznany żołnierz Wojska Polskiego poległy za Ojczyznę. Drogą losowania, spośród piętnastu trumien wyłonione zostały niezidentyfikowane szczątki uczestnika wojny polsko-ukraińskiej (Obrony Lwowa), spoczywające dotąd na Cmentarzu Orląt Lwowskich.

Inspiracją dla najbardziej znanego polskiego miejsca pamięci stał się Grób Nieznanego Żołnierza w Paryżu. Cześć nieznanym żołnierzom oddano także w Londynie, Rzymie, Arlington, Brukseli, Berlinie czy Pradze, a wiele lat później także w Rosario, Pekinie, Moskwie (inspirację była Warszawa), Erewaniu, Canberze czy Ottawie.

Jeszcze przed 2 listopada 1925 r. Groby i Pomniki Nieznanego Żołnierza powstały w Łodzi, Radomiu, Krakowie i Bydgoszczy. Zostały one zniszczone przez hitlerowskiego okupanta, a odbudowane w latach powojennych (w Radomiu dopiero po transformacji ustrojowej).

Dnia 29 grudnia 1944 r. Niemcy wysadzili Pałac Saski, jednak Grób Nieznanego Żołnierza szczęśliwie ocalał. Poniższe zdjęcie wykonano od strony Ogrodu Saskiego w 1947 r.. Jako jedyny ocalały fragment pałacu symbolizuje dla mnie cierpienie i zniszczenie, które niesie za sobą każda wojna, jak również nadzieję, iż pamięci nie da się wymazać!

W 2021 r. podjęto decyzję o odbudowie Pałacu Brühla, Pałacu Saskiego oraz trzech kamieniec przy ul. Królewskiej.