Podczas historycznego spotkania Papież Leon XIV przyjął przedstawicieli Katolickich Kościołów Wschodnich na audiencji. Odbyła się ona w ramach pielgrzymki Kościołów sui iuris, jako część Jubileuszu Nadziei. Ojciec Święty wygłosił głębokie duchowe przesłanie, które zostało odebrane jako iskra nadziei wśród różnorodnych realiów, naznaczonych prześladowaniami, wygnaniem i wojną.
Wiele z tych wspólnot jest wspieranych przez Papieską Fundację Pomoc Kościołowi w Potrzebie (ACN). Fundacja rozmawiała z sześcioma partnerami projektowymi obrządków wschodnich z różnych regionów świata, by poznać ich reakcje. Wszyscy zgodnie podkreślili: „Papież nie tylko się do nas zwrócił – on powierzył nam misję”.
„Sprawił, iż poczuliśmy dumę” – powiedział arcybiskup obrządku syryjskokatolickiego Nathanael Wadih Semaan z Adiabene w północnym Iraku. – „Czasem wydaje nam się, iż nie mamy nic do zaoferowania, iż jest nas coraz mniej. Ale Papież przypomniał nam, iż mamy bogatą liturgię i głęboką duchowość. Powiedział, iż nie powinniśmy ich tylko zachowywać jak skarbu, ale dzielić się nimi ze światem. To było bardzo poruszające”.
Słowa Ojca Świętego na nowo rozbudziły poczucie misji – choćby w bardzo trudnym kontekście. „Papież zapalił w naszych sercach nowy płomień. Przypomniał nam, iż mamy coś, czym możemy się dzielić ze światem – z odpowiedzialnością i radością”, dodał arcybiskup Nizar.
Papież stanowczo zachęcał, by chrześcijanie Wschodu nie porzucali ziem swoich przodków. „Powiedział nam: ‘Jesteście światłem świata’. Wiemy, iż zmartwychwstanie i światło przychodzą po cierpieniu. Na Bliskim Wschodzie przeżywamy krzyż, ale po nim przyjdzie światło” – podkreślił hierarcha. – „Gdziekolwiek jesteśmy – we Francji, Niemczech, Ameryce czy Australii – nasze wspólnoty są światłem. Jesteśmy świadkami Chrystusa w codziennym życiu. Musimy to światło nieść dalej”.
Nadzieja i siła, by zacząć na nowo
Biskup Boutros Marayati, ormiańskokatolicki hierarcha z Aleppo w Syrii, podzielił się z ACN, iż słowa Ojca Świętego odnowiły jego ducha: „Wyszliśmy z tego spotkania pełni nadziei i duchowej radości. Papież wie, przez co przechodzą nasze Kościoły na Wschodzie. Jest blisko nas. Prosił nas o modlitwę – tak jak sam modli się za nas. W osobie Leona XIV Bóg dał nam nową nadzieję. Idziemy razem – bez lęku”.
Pomoc Kościołowi w Potrzebie rozmawiała także z biskupem pomocniczym koptyjskokatolickiego patriarchatu Aleksandrii, Anbą Hanim Nassifem Wasefem Bakhoumem Kiroulosem. „To spotkanie było prawdziwym błogosławieństwem. Ojciec Święty skupił się na znaczeniu naszego dziedzictwa i aktualnej sytuacji Kościołów wschodnich, które nazwał Kościołem Męczenników. Prosił, by wierni nie opuszczali swoich państw i strzegli tego dziedzictwa”.
„Papież powiedział też, iż Kościół potrzebuje Kościołów Wschodnich. To było wydarzenie o głębokim znaczeniu historycznym i duchowym, odzwierciedlające wizję pokoju i jedności. Zachęcił nas, byśmy pielęgnowali nasze tradycje i modlili się o pokój – prawdziwy pokój, oparty na przebaczeniu i odwadze rozpoczęcia nowego rozdziału”.
Głos, który rozbrzmiewa na Wschodzie i Zachodzie
Najmłodszy biskup na świecie, 42-letni Jules Boutros ze wspólnoty syryjskokatolickiej w Libanie, zwrócił uwagę na osobisty ton wypowiedzi Papieża. „To było jak słuchanie ojca, który mówi do swoich dzieci w języku, który rozumieją – języku serca. Najpiękniejsze było to, iż osobiście obiecał, iż nasze potrzeby będą uwzględniane przez Dykasterię ds. Kościołów Wschodnich. To konkretna nadzieja, która daje nam pocieszenie”.
Jednym z najbardziej poruszających momentów było dla biskupa cytowanie przez Leona XIV słów jego imiennika, Leona XIII: „Każdy misjonarz obrządku łacińskiego, świecki lub zakonny, który przez radę lub wsparcie skłania katolika obrządku wschodniego do przejścia na obrządek łaciński, powinien zostać zwolniony z urzędu”.
Biskup Boutros zauważył, iż przypomnienie Papieża pokazuje jego poparcie dla tożsamości i tradycji Kościołów Wschodnich. Podkreślił też, iż Ojciec Święty pragnie, by wspólnoty te rozwijały się zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie, bez ryzyka zatracenia się w otaczających je społeczeństwach.
Papież wyraził również głęboki szacunek wobec duchowości i liturgii Wschodu, cytując dzieła trzech ojców Kościoła: Efrema Syryjczyka, Izaaka z Niniwy oraz Symeona Nowego Teologa. „Tym samym objął szerokie spektrum tradycji i sprawił, iż każdy poczuł się włączony” – powiedział biskup.
Papież pokoju
Obecny w Rzymie był również greckokatolicki biskup Odessy, Mychajło Bubnij, który podkreślił, iż Papież rozpoczął audiencję tradycyjnym wschodnim pozdrowieniem: „Chrystus zmartwychwstał – prawdziwie zmartwychwstał”.
„Papież zwracał się do każdego z nas osobiście. To było piękne doświadczenie. Słucha, rozumie i chce budować świat oparty na prawdzie i sprawiedliwości” – powiedział biskup. – „W sposób szczególny wspomniał o tych, którzy cierpią z powodu wojny – jak Ukraina czy Syria – oraz wszystkich ofiarach konfliktów. Leon XIV to papież pokoju. Jego pierwsze słowa brzmiały: ‘Pokój Chrystusa niech będzie z wami, pokój Chrystusa zmartwychwstałego’. Mamy nadzieję, iż jego pontyfikat będzie czasem pokoju między narodami. Zachęcał nas też, byśmy oczyścili nasze słowa z kłamstw”.
Biskup Bubnij dodał, iż Papież przyjął zaproszenie do odwiedzenia Ukrainy, ale na razie musi poświęcić czas na rozpoczęcie swojej posługi i rozeznanie przyszłości. „Zapewnił, iż uczyni wszystko, co możliwe, aby odbyć tę podróż”.
Jedność w różnorodności – dar dla całego Kościoła
W swoim przemówieniu Papież wspomniał również o Tigraju – etiopskim regionie dotkniętym brutalną wojną w latach 2020–2022. Biskup katolicki Tesfaselassie Medhin z Adigratu (regiony Tigray i Afar) wyraził wdzięczność, iż jedno z pierwszych przemówień Leona XIV skierowane było do Kościołów Wschodnich. „Przesłanie Papieża było pełne wdzięczności – za dziedzictwo, duchowość i liturgię Kościołów Wschodnich, za pielęgnowanie różnorodności i jedności Kościoła. Ojciec Święty dodał otuchy prześladowanym i cierpiącym wspólnotom, podkreślając, iż są one źródłem nadziei dla całego Kościoła. Podczas osobistego spotkania przekazałem mu pozdrowienia od wiernych Adigratu i zapewniłem o naszej modlitwie. On również mi podziękował”.
W 2024 roku ACN przeznaczyła 12,7 mln euro na 565 projektów wspierających Kościoły katolickie obrządków wschodnich. Dodatkowo 3 mln euro przekazano na projekty międzyobrządkowe (obejmujące więcej niż jeden Kościół wschodni lub współpracę między Kościołami wschodnimi a Kościołem łacińskim).
Kościoły wschodnie wspierane przez ACN w 2024 roku to m.in.: Ukraiński Kościół Greckokatolicki, Kościół Maronicki, Kościół Melchicki, Kościół Chaldejski, Kościół Syryjskokatolicki, Kościół Ormiańskokatolicki, Kościół Etiopskokatolicki, Kościół Syromalabarski, Kościół Syromalankarski, Kościół Koptyjskokatolicki oraz greckokatolickie Kościoły Europy Wschodniej.
