Papież w homilii podczas nieszporów w bazylice Świętego Piotra w ostatnim dniu roku mówił, iż prace przygotowawcze w Rzymie do Roku Świętego mają szczególną wymowę, bo odpowiadają „powszechnemu powołaniu” Wiecznego Miasta.
„Rzym – stwierdził – powołany jest do tego, by przyjmować wszystkich po to, aby wszyscy mogli uznać się za dzieci Boga i za braci”.
Franciszek zainaugurował Rok Święty. „Rzym stał się placem budowy”
Franciszek przywołał hasło Roku Świętego: „Pielgrzymi nadziei”. Podkreślił: „Jedną z wielkich dróg nadziei, którą należy podążać jest braterstwo”. „Tak, nadzieja świata jest w braterstwie” – oświadczył.
Zaznaczył następnie: „Pięknie jest pomyśleć o tym, iż nasze miasto w minionych miesiącach stało się placem budowy w tym celu i w tym znaczeniu; by przygotować się na przyjęcie mężczyzn i kobiet z całego świata, katolików i chrześcijan innych wyznań, wiernych każdej religii, poszukujących prawdy, wolności, sprawiedliwości i pokoju, wszystkich pielgrzymów nadziei i braterstwa”.
Papież wyraził przekonanie, iż „nadzieja na braterski świat nie jest ideologią, nie jest systemem ekonomicznym, nie jest postępem technologicznym”.
ZOBACZ: Ksiądz pozwał biskupa i powiadomił Watykan. W tle gigantyczny majątek
„Podczas gdy podziwiamy z wdzięcznością rezultaty prac wykonanych w mieście i dziękujemy za wszystko, co uczyniło tak wielu mężczyzn i kobiet, dziękujemy panu burmistrzowi, musimy uświadomić sobie, co jest decydującą pracą, która dotyczy każdego z nas; to coś, co pozwoli Bogu zmienić w nas to, co nie jest godne syna, co nie jest ludzkie” – wyjaśnił.
Rok Święty w tradycji chrześcijańskiej i żydowskiej uznawany jest za rok szczególnej łaski, odwołujący się do pochodzenia człowieka od Boga. Po raz pierwszy obchodzono go w 1300 r. Początkowo celebrowany był co 100 lat, później co 50. Decyzją papieża Pawła II, od drugiej połowy XV w. obchodzony jest co 25 lat.
Rekordowy rok dla papieża Franciszka
Ubiegły rok minął w Watykanie pod znakiem kolejnych działań na rzecz zakończenia wojny na Ukrainie i misji dobroczynnych papieskiego jałmużnika kardynała Konrada Krajewskiego do tego kraju. Kluczowym wydarzeniem był synod biskupów. Franciszek ustanowił rekord swego pontyfikatu: w niespełna miesiąc odwiedził sześć krajów.
W rozpoczęty w Wigilię Rok Święty 88-letni papież wchodzi z pełną agendą wydarzeń. Jest w niej kilkadziesiąt masowych wydarzeń z jego udziałem. Będzie to duże wyzwanie dla sił i zdrowia Franciszka, który jest jednym z najstarszych papieży w historii.
ZOBACZ: Surowy wyrok dla białoruskiego księdza. Przeprowadzono tajną rozprawę
Przełomowi 2023 i 2024 roku towarzyszyła dyskusja na temat dokumentu Dykasterii Nauki Wiary „Fiducia supplicans”, w której dopuszczono możliwość błogosławienia par osób tej samej płci. W związku z polemiką i protestami biskupów i całych episkopatów, w tym z Afryki, nowy rok rozpoczął się od wyjaśnień Watykanu, mających na celu uspokojenie emocji.
Dykasteria oświadczyła, iż błogosławieństwa te muszą być proste i krótkie, a także mają wyraźnie odróżniać się od błogosławieństw liturgicznych i rytualnych. Zaznaczyła, iż doktryna o małżeństwie nie zmienia się. Podkreśliła też stanowczo, odnosząc się do protestów: „To, co oświadczyły konferencje biskupów nie może być interpretowane jako doktrynalny sprzeciw, ponieważ dokument jest jasny i klasyczny w kwestii małżeństwa i seksualności”. Nie można też uznać jej za „heretycką, sprzeczną z tradycją Kościoła lub bluźnierczą” – ocenił Watykan.
Wojna w Ukrainie. Papież wzywał do pokoju
Dziesiątki razy w 2024 roku papież mówił podczas spotkań z wiernymi o „umęczonej Ukrainie”, wzywał do modlitwy za kraj i apelował o doprowadzenie do zakończenia wojny.
Jego specjalny wysłannik do spraw Ukrainy, przewodniczący Konferencji Episkopatu Włoch kardynał Matteo Zuppi pojechał ponownie do Moskwy, gdzie w październiku rozmawiał z szefem MSZ Rosji Siergiejem Ławrowem i z pełnomocniczką ds. praw dziecka Marią Lwową-Biełową, wobec której Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze wydał nakaz aresztowania za bezprawne deportacje dzieci ukraińskich do Rosji. Kwestia ich powrotu była obok wymiany jeńców jednym z głównym tematów rozmów.
W lipcu był na Ukrainie, po raz pierwszy od początku rosyjskiej inwazji, watykański sekretarz stanu kardynał Pietro Parolin.
ZOBACZ: Zmasowany atak na Ukrainę. W Kijowie słychać wybuchy
Kolejne transporty pomocy zawiózł w imieniu Franciszka papieski jałmużnik kardynał Konrad Krajewski, który przed Bożym Narodzeniem przekazał we Lwowie kamper medyczny z mobilnym szpitalem i sześć ultrasonografów.
Niekiedy w słowach papieża na temat Ukrainy brakuje precyzji, co odnotowują watykaniści. Kiedy Franciszek mówił o atakach i bombardowaniach szpitali, szkół i infrastruktury energetycznej nie wyjaśniał, iż dokonała ich Rosja.
Watykan chce mieć otwarte drzwi do ewentualnego dialogu z Moskwą, a poza tym papież kilka razy wskazał Rosję jako agresora – tak przedstawiciele Watykanu tłumaczą tę postawę.
Kontrowersje wokół słów o „białej fladze”
Polemikę wywołały w marcu słowa Franciszka z wywiadu, w którym oświadczył: „Uważam, iż silniejszy jest ten, kto widzi sytuację, myśli o narodzie i ma odwagę białej flagi i negocjacji. Dzisiaj można negocjować przy pomocy międzynarodowych mocarstw. Słowo 'negocjować’ jest odważne. Kiedy widzisz, iż jesteś pokonany, iż sprawy nie idą dobrze, musisz mieć odwagę negocjować„.
Słowa o „białej fladze” zostały zinterpretowane na Ukrainie z oburzeniem jako wezwanie do tego, by się poddała. Wypowiedź ta wywołała falę krytyki. Watykan wyjaśnił, iż papież posłużył się „obrazem białej flagi zaproponowanym przez rozmówcę, aby wskazać na zaprzestanie działań wojennych i rozejm osiągnięty z odwagą negocjacji”.
ZOBACZ: Nie żyje ks. Andrzej Bąk. Ciało proboszcza znaleziono w jego pokoju
Przed końcem roku zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego arcybiskup Swiatosław Szewczuk oświadczył, iż papież przyjął zaproszenie do odwiedzenia Ukrainy w 2025 r., ale zastrzegł, iż wizyta ta nie jest potwierdzona. W wywiadzie dla Radia Swoboda arcybiskup powiedział: „Nie ma jeszcze ustalonej daty, ale papież Franciszek czasami lubi robić niespodzianki”.
Wcześniej papież powtarzał, iż chciałby odwiedzić zarówno Ukrainę, jak i Rosję. Zgodnie uważa się, iż szanse na wizytę w Moskwie są zerowe.
Kościół zobowiązuje się do wsłuchiwania w głos ofiar
W październiku w Watykanie odbyła się druga, ostatnia sesja synodu biskupów pod hasłem: „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”. Nie brakowało polemiki wokół tematu obrad ze względu na niekiedy trudne do zrozumienia znaczenie słowa „synodalność”, rozumianego jako wspólne podążanie i współodpowiedzialność za misję Kościoła.
Nowością jest to, iż papież postanowił nie publikować adhortacji apostolskiej na podstawie końcowego dokumentu i to on jest jedynym podsumowaniem obrad i częścią nauczania biskupa Rzymu. Zapisano w nim, iż w Kościele potrzebne jest „uzdrowienie, pojednanie i odbudowa zaufania” w związku ze skandalami.
ZOBACZ: Nowy Rok na świecie. Pierwsze kraje przywitały 2025 rok
„Kryzys nadużyć w swoich różnych i tragicznych przejawach doprowadził do niewypowiedzianych i często trwałych cierpień ofiar i ich społeczności. Kościół musi słuchać ze szczególną uwagą i wrażliwością głosu ofiar nadużyć seksualnych, duchowych, ekonomicznych, instytucjonalnych, władzy i sumienia ze strony członków duchowieństwa i osób pełniących funkcje kościelne” – podkreślono.
Jedną z konkluzji jest to, iż Kościół „musi uznać swoje zaniedbania, prosić pokornie o przebaczenie, otoczyć opieką ofiary, wyposażyć się w narzędzia prewencji”.
2024 z perspektywy Watykanu. Udział w szczycie G7, spotkanie z komikami, pielgrzymka do Azji i Oceanii
W maju w Watykanie z inicjatywy papieża odbył się pierwszy Światowy Dzień Dzieci.
W czerwcu po raz pierwszy gośćmi papieża byli komicy z całego świata. Była to jedna z najciekawszych papieskich audiencji.
Również w czerwcu Franciszek jako pierwszy papież uczestniczył w szczycie przywódców G7 we włoskiej Apulii, na forum którego wygłosił przemówienie na temat sztucznej inteligencji.
ZOBACZ: Tragiczny finał wesela w Afryce. Zginęło ponad 70 osób
W ramach inauguracji Roku Świętego otworzył 26 grudnia Drzwi Święte w rzymskim więzieniu Rebibbia. To gest bez precedensu.
We wrześniu najstarszy w historii podróżujący papież udał się w najdłuższą pielgrzymkę do Azji i Oceanii, w trakcie której pokonał 33 tysiące kilometrów. W ciągu niespełna miesiąca odwiedził Indonezję, Papuę-Nową Gwineę, Timor Wschodni, Singapur, a następnie kilkanaście dni później – Luksemburg i Belgię.
W Roku Świętym papież planuje podróż do Turcji z okazji 1700-lecia Soboru Nicejskiego. Możliwa jest też podróż na Wyspy Kanaryjskie w związku z trwającym tam kryzysem migracyjnym.
