We wtorek 19 listopada 2024 r. we wsi Babice (powiat biłgorajski) został poświęcony kamień upamiętniający hierarchę Cerkwi prawosławnej w Polsce, Jego Ekscelencji biskupa brasławskiego płk. Mateusza (Siemaszko), wikariusza Diecezji Wileńsko-Lidzkiej. Poświęcenia pamiątkowego obelisku dokonali Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Abel, Arcybiskup Lubelski i Chełmski oraz Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Jerzy, Arcybiskup Wrocławski i Szczeciński, Prawosławny Ordynariusz Wojskowy.
Pomnik został ustanowiony z inicjatywy Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej oraz Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego. Wydarzenie mogło się odbyć dzięki aktywnemu zaangażowaniu Instytutu Pamięci Narodowej oraz Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Miejsce, usytuowania kamienia nie jest przypadkowe. W miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się szkoła podstawowa, wcześniej mieściła się plebania, gdzie 130 lat temu, 22 października 1894 r. urodził się Konstanty Siemaszko. Jego ojciec był wówczas proboszczem parafii prawosławnej w Babicach.
Uroczystość odbyła się zgodnie z ceremoniałem wojskowym przy obecności sztandaru wojskowego oraz kompanii honorowej wystawionej przez 3. Zamojski Batalion Zmechanizowany.
Na początku uroczystości głos zabrał arcybiskup Abel. Hierarcha przedstawił zebranym okoliczności uroczystości oraz naświetlił postać biskupa płk. Mateusza.
Następnie miała miejsce ceremonia odsłonięcia obelisku. Aktu odsłonięcia dokonali: arcybiskup Abel, arcybiskup Jerzy, dr Robert Derewenda dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Magdalena Sawka radca Departamentu Uroczystości Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz wójt Gminy Obsza Andrzej Placek.
Tego dnia odprawiono panichidę za spokój duszy biskupa Mateusza. Podczas nabożeństwa hierarchowie poświęcili pamiątkową tablicę. Oprawę muzyczną zapewnił Chór duchowieństwa Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej pod dyrekcją diakona Ivana Natiażko.
Po nabożeństwie miały miejsce przemówienia okolicznościowe. Jako pierwszy głos zabrał dr Robert Derewenda dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, który zaznaczył, iż „biskup Mateusz to żołnierz i kapelan Wojska Polskiego, człowiek oddany Rzeczypospolitej, walczący w wojnie polsko — bolszewickiej, zaangażowany w działalności polskiego wojska w okresie II wojny światowej, szczególnie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i w tworzenie polskiej emigracji po II wojny światowej na zachodzie Europy”.
Następnie Magdalena Sawka odczytała list ministra Lecha Parella szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Głos zabrał wójt gminy Obsza Andrzej Placek. Samorządowiec mówił o znaczeniu wydarzenia w skali regionu oraz zapewnił, iż Szkoła Podstawowa w Babicach będzie dbała na co dzień o miejsca, gdzie upamiętniony został biskup Mateusz.
Kolejne słowa wdzięczności wyraził proboszcz parafii rzymskokatolickiej w Łukowej ks. Waldemar Kostrubiec. Duchowny podkreślił ekumeniczny wymiar wydarzenia, które miało miejsce w Babicach.
Podsumowania oraz osobistej refleksji dokonał arcybiskup Jerzy. Jego Ekscelencja podkreślił, iż osobiście przeżywa wydarzenie z kilku powodów. Między innymi ze względu na to, iż uczestniczył w 2012 r. w ekshumacji biskupa Mateusza na cmentarzu Brompton w Londynie. Arcybiskup Jerzy wspomniał o rozmowach z przyjacielem biskupa Mateusza — biskupem Tiatyry Grzegorzem, który opowiadał o tęsknocie biskupa Mateusza za Polską, Ojczyzną, do której nie mógł powrócić.
Następnie dla uczczenia pamięci biskupa Mateusza została odegrana pieśń „Śpij kolego” oraz delegacje złożyły wieńce.
Na zakończenie uroczystości głos zabrał arcybiskup Abel, który podziękował za ogromne zaangażowanie w organizację uroczystości wójtowi gminy Obsza Andrzejowi Plackowi oraz Ewie Bodys-Tererycz, dyrektor Szkoły Podstawowej w Babicach. Na znak wdzięczności hierarcha wręczył wspomnianym osobom ikony Częstochowskiej Matki Bożej.
Następnie wszyscy udali się na wojskowy poczęstunek przygotowany przez 32. Wojskowy Oddział Gospodarczy w Zamościu.
ks. Korneliusz Wilkiel
zdjęcia: Jan Bogdan, bilgoraj.com.pl
Jego Ekscelencja biskup płk Mateusz (Siemaszko) urodził się w 22 października 1894 r. we wsi Babice. Ukończył gimnazjum, a następnie uczył się w Seminarium Duchownym w Chełmie. W 1920 r. rozpoczął służbę w armii polskiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie został zdemobilizowany. Po zwolnieniu z wojska pracował jako nauczyciel. W 1922 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pełnił obowiązki duszpasterskie w Parafii Prawosławnej pw. Świętej Trójcy w Tarnogrodzie (pow. biłgorajski). W 1925 r. zmarła żona duchownego. niedługo ks. Konstanty Siemaszko został kapelanem wojskowym. Służył jako kapelan w garnizonach w Krakowie i Lwowie. 29 listopada 1938 r. przyjął święcenia biskupie z tytułem biskupa brasławskiego, wikariusza Diecezji Wileńsko-Lidzkiej. W listopadzie 1939 r. hierarcha przeniósł się do Francji, gdzie nawiązał kontakt z polskim rządem emigracyjnym, na którego czele stał w tym czasie gen. Władysław Sikorski. niedługo biskup Mateusz przydzielony został do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W styczniu 1945 r. biskup Mateusz znalazł się w Londynie. Został awansowany do stopnia pułkownika. Pełnił służbę w Ministerstwie Obrony Narodowej. Jednocześnie został mianowany zastępcą prawosławnego biskupa wojskowego, arcybiskupa Sawy (Sowietowa). Biskup Mateusz objął też obowiązki szefa duszpasterstwa prawosławnego w 1. Korpusie Wojska Polskiego w Szkocji. Wspólnie z arcybiskupem Sawą zapewniał posługę duszpasterską żołnierzom polskim. Po zakończeniu wojny biskup Mateusz zamieszkał w Londynie, gdzie zmarł 13 marca 1985 r. 30 grudnia 2012 r. ekshumowane doczesne szczątki biskupa Mateusza, staraniem Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego, trafiły do Polski, a 31 grudnia uroczyście złożone do grobu na Prawosławnym Cmentarzu na Woli w Warszawie.
