Pamięć, którą trzeba było ocalić. Siostry z Loreto wyróżnione przez IPN

3 godzin temu

Siostra kapitan Józefa Dobrońska, siostra Krzysztofora oraz wiele innych ze Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu wspierały we Włoszech żołnierzy 2. Korpusu Polskiego i troszczyły się o ich groby w Loreto. Teraz zgromadzenie to zostało uhonorowane przez Instytut Pamięci Narodowej złotym medalem Reipublicae Memoriae Meritum za kultywowanie pamięci o bohaterach spod Ankony. 18 lipca przypada 81. rocznica wyzwolenia miasta z rąk Niemców – zwycięstwa, w którym szczególnie zasłużyli się polscy żołnierze.

W uroczystości w Loreto wzięła udział Anna Maria Anders, córka gen. Władysława Andersa, oraz Adam Siwek – dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN. Bp Fabio Dal Cin przewodniczył Mszy św. w bazylice w Loreto.

Przekazując odznaczenie, Adam Siwek przypomniał, iż w 1946 r. gen. Anders skierował do ówczesnej przełożonej generalnej sióstr nazaretanek matki Bożeny Staczyńskiej prośbę o objęcie opieką polskiego cmentarza w Loreto. Do 1972 r. siostry zabiegały o pozyskanie niezbędnych środków finansowych i dbały o jego utrzymanie. Pierwszą opiekunką cmentarza była s. Krzysztofora.

Polscy bohaterowie spod Ankony

W 1944 r. we Włoszech alianci toczyli walki z Wehrmachtem. W kampanii brał udział 2. Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa, który wsławił się zdobyciem klasztoru na Monte Cassino. W lipcu Polacy uczestniczyli w natarciu na Ankonę, a 18 lipca ich oddziały wkroczyły do miasta. Na cmentarzu w Loreto spoczywa dziś ponad 1080 żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, w tym Zbigniew Okulicki — syn gen. Leopolda Okulickiego, ps. „Niedźwiadek”.

Siostry w służbie wojskowej

Polskie siostry również brały udział w kampaniach wojskowych. Od 1944 roku jako siostra oddziałowa Polskiego Szpitala Wojennego nr 3 kapitan Józefa Dobrońska (s. Dobrochna) uczestniczyła w kampanii włoskiej 2 Korpusu. Pozostała w służbie wojskowej do maja 1947 roku. Była sześciokrotnie odznaczona przez Polaków i Brytyjczyków.

S. Deodata Markiewicz wiosną 1945 znalazła się na terenie Niemiec i tam włączyła się do pomocy w alianckich obozach przejściowych. W październiku 1945 r. wezwano ją do Rzymu i skierowano do Trani na południu Włoch. Pod jej zarządem znalazły się polska szkoła, internat i Dom Małego Dziecka powołane przez Wydział Oświaty 2 Korpusu.

Nazaretanki w Loreto

Gdy dobiegły końca walki we Włoszech, w szpitalach pozostało wielu Polaków. Poza s. Dobrochną siostry nazaretanki oddelegowały osiem kolejnych sióstr do pomocy chorym. Prowadziły również świetlice wojskowe. Szpital s. Dobrochny przeniesiono do Senigalii, niedaleko sanktuarium Casa Santa w Loreto. Znajdujący się tam Domek Maryi z Nazaretu odwiedzała w przeszłości założycielka nazaretanek, bł. Franciszka Siedliska. W 1940 r. siostry nabyły dom w sąsiedztwie bazyliki.

W tym samym czasie powstawał cmentarz żołnierzy 2 Korpusu, którzy polegli przy wyzwalaniu Loreto i Ankony. Cmentarz został poświęcony przez biskupa polowego Józefa Gawlinę 6 maja 1946 r. Opiekę nad nekropolią powierzono nazaretankom.

Siostry zajęły się sporządzaniem listy poległych, wspierały zgłaszające się rodziny poległych, przyjmowały pielgrzymów, organizowały nabożeństwa. Matka Ezechiela Szupenko (przełożona w latach 1959-1965) zorganizowała gruntowny remont. 19 maja 1964 r. gen. Anders przekazał Złoty Krzyż Zasługi matce Ezechieli w uznaniu jej zasług.

Rok jubileuszy

Nazaretanki w tym roku obchodzą 150. rocznicę istnienia i 100. rocznicę utworzenia Prowincji Warszawskiej. Zgromadzenie zostało założone w 1875 roku w Rzymie przez bł. Franciszkę Siedliską. Aktualnie jest obecne w 14 krajach na pięciu kontynentach. We włoskim Loreto Siostry posługują w sanktuarium Santa Casa (Świętego Domku).