4 tygodni temu
Pośród wymordowanych pacjentów szpitala psychiatrycznego byli: Niemcy, Polacy, Warmiacy, Mazurzy i Żydzi. Ofiary te łączy ze sobą psychiczna kruchość. I dla hitlerowców, i dla czerwonoarmistów narodowość nie miała większego znaczenia. Dlatego Kortau ma wymiar uniwersalny.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” wiosna 2025. W wolnym dostępie można przeczytać jedynie jego fragment. W całości jest otwarty tylko dla prenumeratorów naszego pisma i osób z wykupionym pakietem cyfrowym. Subskrypcję można kupić TUTAJ.
Katarzyna Jabłońska: Tam, gdzie w tej chwili w Olsztynie znajduje się jeden z najpiękniejszych polskich kampusów uniwersyteckich, doszło podczas II wojny światowej do makabrycznych zbrodni. A kiedy w Pańskim życiu pojawiło się Kortau?
Marcin Cielecki: Olsztyn to od urodzenia moje miasto, a w nim dzielnica Kortowo z malowniczo położonym i przez cały czas dość czystym jeziorem oraz plażą. Dla olsztynian to ulubione miejsce relaksu. Od dziecka tam bywałem, zwłaszcza podczas wakacji. Przyciągała mnie nie tylko możliwość kąpieli i plażowania, ale też specyficzna aura tego miejsca.
Kiedy byłem nieco starszy, tłumaczyłem sobie, iż te odczucia wynikają pewnie z dziecięcych typowo wakacyjnych „przywidzeń” – gdy czas się rozciąga, upał przechadza się w malignie, nie ma presji codziennych obowiązków, dzień wypełniony jest zabawą i nieobowiązkowymi lekturami. Dodatkowo aurę tego miejsca podbija opustoszały podczas wakacji kampus Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, o którym Pani wspomniała. Przypomina on wtedy saloon w miasteczku z westernu o Dzikim Zachodzie, które zamiera, gdy kończy się gorączka złota.
Obok naszej rozmowy publikujemy Pański przejmujący tekst Kortau zapomnianych, który sama określiłabym mianem „Dziadów kortowskich”. Przywołuje Pan tam Andersena i braci Grimm jako lekcję, „że pod każdą baśnią jest okrucieństwo”. Również pod kortowską „baśnią” kryje się okrucieństwo…
Marcin Cielecki – ur. 1979, poeta i eseista, nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w I Liceum Ogólnokształcącym im. A. Mickiewicza w Olsztynie. Autor zbioru esejów Miasto wewnętrzne. Latopis, powieści Archipelag Lewiatana, diariusza eseistycznego Dziedziniec pogan oraz trzech tomów poetyckich: Węsząc za…, Czas przycinania winnic, Ostatnie Królestwo. Publikował na łamach „Toposu”, „Twórczości”, „Znaku”, „Więzi”, „W Drodze”, „Przeglądu Powszechnego”. Laureat Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas oraz wyróżnienia Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. Mieszka w Olsztynie z żoną i dwoma synami.
1 Cyt. za: www.kortau.com/teka-edukacyjna/Za-murami-niepamieci-teka-edukacyjna-o-historii-Kortowa.pdf [dostęp: 13.02.2025].
W styczniu 2025 r. inicjatorzy „Upamiętnienia dla Kortau” skierowali do władz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego petycję, w której apelują, aby pamięć o ofiarach Kortau była w sposób widoczny obecna na terenie uniwersyteckiego kampusu. Ich starania można wesprzeć podpisując tę petycję: www.petycjeonline.com/kortau.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” wiosna 2025 w dziale „Czytanie świata”.
W dziale również:
Marcin Cielecki, „Kortau zapomnianych”
