Nowy Doktor Kościoła – św. Jan Henryk Newman

Światło, które prowadziło go „z cieni i obrazów ku Prawdzie”, dziś rozbłyska pełnym blaskiem. Papież Leon XIV zatwierdził włączenie św. Jana Henryka Newmana do grona Doktorów Kościoła – wielkiego konwertyty i mistrza sumienia, którego myśl wciąż inspiruje Kościół XXI wieku.

Więcej artykułów o Kościele znajdziesz na stronie głównej: ewtn.pl

Źródło: Vatican News
Photo credit: Vatican Media
Tekst został przetłumaczony i opracowany na podstawie oryginalnych materiałów źródłowych przez EWTN Polska.
Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.

Święty Jan Henryk Newman znalazł się właśnie na ostatniej prostej do wpisania w poczet Doktorów Kościoła. 31 lipca Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej poinformowało, iż podczas audiencji dla kard. Marcello Semeraro papież Leon XIV „zatwierdził pozytywną opinię” członków Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych o przyznaniu mu tytułu „Doktora Kościoła Powszechnego”. Tym samym sukcesor św. Piotra potwierdził, iż nauczanie angielskiego konwertyty należy dziś do skarbca doktryny katolickiej najwyższej rangi, obok Ojców i klasyków teologii.

Decyzja jest zwieńczeniem długiej drogi uczonego, który całe życie określał mianem wędrówki „z cieni i obrazów ku Prawdzie”. Newman urodził się 21 lutego 1801 r. w Londynie; w wieku 23 lat został duchownym Kościoła Anglii i gwałtownie zasłynął jako wybitny kaznodzieja oraz intelektualista w Oxfordzie. Pielgrzymka do Włoch w 1832 r. obudziła w nim fascynację starożytnym chrześcijaństwem i Oj­ca­mi Kościoła. Wróciwszy na uczelnię, współtworzył tzw. Ruch Oksfordzki, próbując przywrócić anglikanizmowi katolicką ciągłość. Jednak osobiste studium i „serce-przy-sercu” dialog z Chrystusem kazały mu szukać pełni jedności wiary gdzie indziej. 8 października 1845 r. przyjął katolicyzm, co sam porównał do „wpłynięcia do portu po burzliwym morzu”.

Rok później przybył do Rzymu jako prosty kleryk Collegium Propaganda Fide, a 30 maja 1847 r. został wyświęcony na kapłana. Zainspirowany św. Filipem Neri założył w Birmingham pierwsze w Anglii Oratorium, a na prośbę biskupów organizował katolicki uniwersytet w Dublinie. Mimo oskarżeń o doktrynalną niejasność Leon XIII nie tylko oczyścił go z zarzutów, ale 12 maja 1879 r. wyniósł do godności kardynalskiej. Newman zmarł 11 sierpnia 1890 r., prosząc, by na nagrobku pozostało jedynie zwięzłe wyznanie: Ex umbris et imaginibus in Veritatem.

Jego spuścizna obejmuje „Esej o rozwoju doktryny chrześcijańskiej”, obronę prymatu sumienia i intuicje wyprzedzające Sobór Watykański II. W 2010 r. Benedykt XVI ogłosił go błogosławionym, a w 2019 r. Franciszek dokonał kanonizacji, przypominając, iż Newman uczy spotkania z żywym Sercem Jezusa w Eucharystii. Papieska encyklika Dilexit nos podkreśliła jego motto Cor ad cor loquitur: „Pan zbawia nas, przemawiając z Serca do serca”.

Teraz to właśnie „teologia serca” – łącząca intelekt, modlitwę i pasję apostolską – staje się głównym argumentem za nadaniem mu tytułu Doktora Kościoła. Newman łączy przenikliwość filozofa z pokorą pielgrzyma, a jego pisma pokazują, jak wiara rozwija się organicznie, zachowując tożsamość, ale odpowiadając na wyzwania kultury. Tę wizję Kościoła-tradycji-w-drodze potwierdza dzisiejszy Papież, stawiając świętego Anglika przed całym Ludem Bożym jako przewodnika dialogu między objawieniem a rozumem, wolnością sumienia a posłuszeństwem, indywidualnym doświadczeniem a wspólnotą.

Ogłoszenie kandydatury Newmana wpisuje się w pragnienie, by świadectwo XIX-wiecznego konwertyty pomogło chrześcijanom XXI w. odnaleźć „łaskawe Światło” w epoce relatywizmu. Jego droga – od anglikańskiego pastora, przez intelektualne zmagania, po kardynała katolickiego – staje się ikoną nawrócenia rozumu i serca. jeżeli tytuł zostanie formalnie promulgowany, Kościół zyska Doktora, który przypomina: najgłębsza teologia rodzi się z modlitewnego wsłuchania w Chrystusa, a prawdziwy rozwój doktryny polega na coraz pełniejszym zanurzaniu się w niezmienną Prawdę Ewangelii.

słowa kluczowe: św. Jan Henryk Newman, doktor Kościoła, papież Leon XIV, konwertyta z anglikanizmu, Oratorium św. Filipa Neri, Ruch Oksfordzki, teologia sumienia, Sobór Watykański II, Esej o rozwoju doktryny, Cor ad cor loquitur, Ex umbris et imaginibus, beatyfikacja przez Benedykta XVI, kanonizacja przez Franciszka, katolicyzm XIX wieku, ekumenizm