🔉Miesiąc Luty poświęcony ku czci Matki Boskiej Bolesnej – dzień 21

Święty Alfons Liguori, zachęcając dusze pobożne do nabożeństwa do Matki Bolesnej, przytacza dwa następujące objawienia. Jedno, w którym Pan Jezus tak przemówił do pewnej duszy Błogosławionej: „Drogimi są w oczach moich łzy wylane nad rozmyślaniem Męki Mojej; ale tak kocham Matkę Moją, iż gdy kto rzewnie rozpamiętywa Jej Boleści, jeszcze Mnie to więcej ujmuje“.

Drugie objawienie przytoczone przez tegoż Świętego jest następujące, a wyjęte z najpoważniejszych podań pierwszych wieków Chrześcijaństwa: niedługo po Wniebowzięciu Przenajświętszej Maryi Panny Święty Jan Ewangelista ujrzał Pana Jezusa i Matkę Bożą, proszącą Go o szczególne Łaski dla wszystkich mających nabożeństwo do Jej Siedmiu Boleści. Chrystus Pan zadość czyniąc Jej prośbie przyrzekł:

1. Że ktokolwiek uciekać się będzie do Zasług Boleści Matki Bożej i przez nie prosić będzie o potrzebne Łaski, może być pewnym, iż nie umrze bez szczerej pokuty za grzechy.
2. Że uwolnionym będzie od przerażenia i ucisków wewnętrznych, ostatniej godzinie życia zwykle towarzyszących.
3. Że będzie miał Łaskę serdecznego nabożeństwa i do Męki Pańskiej i za to szczególną nagrodę otrzyma w Niebie.
4. Na koniec, iż wszyscy pobożną cześć oddający boleściom Matki Przenajświętszej mieć Ją będą za swoją szczególną Panią i Władczynią, i iż Marya nimi rozporządzać będzie według Najmiłościwszej Woli Swojej w sposób szczególniejszy.

Wyżej przytoczony Św. Alfons dodaje w końcu, iż różne poważne dzieła liczne przytaczają przykłady i wypadki na stwierdzenie tego podania.

Duszo pobożna weź to do serca twego.

„Dajcie mi kogoś, który co dzień choć kwadrans poświęca rozmyślaniu powiedziała Św. Teresa, a ja mu obiecuję Niebo“.

Odpusty:

1) Zupełny raz na miesiąc w dzień dowolnie obrany, jeżeli kto przez miesiąc co dzień rozmyśla przez pół godziny lub przynajmniej przez kwadrans. Warunki: Spowiedź, Komunia Święta i modlitwa pobożna na zwyczajne intencje.

2) 7 lat i 7 kwadragen za każdy raz, gdy kto w kościele lub gdzieindziej, publicznie lub prywatnie, naucza innych o sposobie rozmyślania, albo gdy kto tej nauki słucha. Warunek: Spowiedź, Komunia Święta za każdym razem.

3) Odpust zupełny raz na miesiąc w dniu dowolnie obranym, gdy kto pilnie naucza, albo się dał pouczyć. Warunki: Spowiedź, ilekroć z sercem skruszonym przyjmą Komunię Świętą i modlitwa na zwyczajne intencje. (Benedykt XIV. Brew. dn. 16 grudnia 1746r.)

Wszystkie te odpusty można ofiarować za dusze wiernych zmarłych.

2) Odpust 300 dni w każdym tygodniu, gdy kto podobne ćwiczenia odprawia przez godzinę lub pól godziny w czasie od 3. godziny po południu w piątek aż do rana niedzieli.

3) Odpust zupełny co miesiąc w jednym z ostatecznych dni dla tych, którzy w tydzień nabożeństwo to odprawiali.

Warunki: Spowiedź i Komunia Święta.

(Pius VII Reskr. Sekret. Memoryał. 24 25 lut. i 21 marca 1815, najpierw na 10 lat, potem Reskr. Św. Kongr. z 18 czerwca 1812 na zawsze).

Pietá to współczucie. ale współczucie Maryi nad grzesznikiem nie jest mniejsze od współczucia nad Synem. Wie Ona, iż grzech był przyczyną Śmierci Chrystusa Pana, dlatego nienawiść do grzechu jest w Niej wprost niezmierzona. Wie Ona, iż Syn oddał życie za grzesznika, dlatego Miłość Jej i współczucie dla grzesznika nie zna wprost granic. Jak On oddał swe życie za grzesznika, podobnie Marya ofiaruje za grzesznika Ojcu Przedwiecznemu Swojego Syna, Swoją i Jego Mękę. Czyni to Ją dopiero w całej pełni „Pietá”. To właśnie, pomimo wszystkich Boleści i Cierpień Maryi, nadaje Jej tyle majestatu, tyle dostojeństwa i tyle wielkości. Nie jest Ona niewiastą, którą przytłoczyło i złamało nieszczęście; to raczej żywy ołtarz, który dźwiga na sobie złożonego w Ofierze Baranka Bożego; Marya przez swe wstawiennictwo spożytkowuje dla nieszczęśliwego grzesznika owoce Ofiary Krzyża i Ołtarza.

W ten sposób Pietá stała się Ucieczką grzeszników. Nikt, wyjąwszy Zbawiciela, nie zna tak grzechu jak Ona; nikt jak Ona nie wstawia się tak za grzesznikiem; nikt nie miłuje tak Zbawiciela jak Ona; nikt od Niej nie kocha bardziej grzeszników i goręcej nie pragnie, by Krew Jezusowa nie była straconą dla żadnego z nich. Dlatego litość Jej nie wyklucza nikogo, choćby grzesznika największego i najbardziej zatwardziałego. A chociażbyś się tak głęboko pogrążył w trzęsawisko grzechu, iżbyś się stał sam dla siebie obrzydzeniem, a odrazą dla innych, jedno Serce lituje się jeszcze nad tobą, ma jeszcze dla ciebie Miłość Macierzyńską. I chociażbyś się jeszcze nie mógł zdecydować na pojednanie z Panem Bogiem przez Spowiedź Świętą, gdyby dotąd twe serce zimne i twarde było dla pokuty zamknięte, Ona jedna o tobie jeszcze nie zwątpiła, Ona jedna modli się za ciebie i poleca cię Ranom Syna Swojego. A gdy więzy złych nałogów wloką cię do przepaści, tak iż sam zaczynasz wątpić czy ci się uda je zerwać i na nowo wolność odzyskać, myśl o Pietá, zwracając się do Jej Miłosiernego Serca.

„Boleści Matki nie zapominaj” (Ks. Syr. 7, 27) — upomina prorok Starego Testamentu. To upomnienie daje się zarówno zastosować do nas Chrześcijan, jak i do Cierpień Matki Bożej Bolesnej. Nie odmawiajmy współczucia Tej, Która jest dla nas pełną litości. Nie odmówiła Matce Bolesnej współczucia młoda, a bardzo nieszczęśliwa kobieta, o której opowiadał pewien ksiądz z Bretanii.

— Księże Proboszczu, czy mogłabym prosić o wysłuchanie mej Spowiedzi…? Chciałbym jednak dać przedtem parę wyjaśnień.

Księdza, który przybył z Bretanii do Lourdes z pielgrzymką diecezjalną, zaskoczył fakt, iż ta kobieta wybiera sobie nieznanego kapłana za powiernika duszy.

Tajemnica duszy i Łaski. Tajemnica, która tu, w Lourdes, nie jest czymś niezwykłym i nowym. Ale gdzie wysłuchać tych zwierzeń? Nie w Grocie, którą tłum zapełnił. Wszędzie zresztą tłoczono, a kobieta prosi o wysłuchanie zaraz. Więc gdzie?

Ostatecznie dlaczego nie tutaj, na tym tarasie?

Pan Jezus słuchał wszędzie bied ludzi, swych braci: na drogach, na brzegu jeziora, w centrum miast, i na górze…

Siadają więc na tarasie — ona opowiada o swoim życiu. Biedne życie.

Przygotowywała się właśnie do Pierwszej Komunii Świętej, gdy na kilkanaście dni przedtem, przy inwazji alianckiej na wybrzeżu śródziemnomorskim, zostali zabici jej rodzice.

Do Komunii Świętej już nie przystąpiła. Wśród zamieszania i bezładu tych czasów, opuszczone dziecko dostało się w opiekę dalekiej krewnej, jedynej, jaka pozostała. ale ta nie dbała o sierotę. Dziewczyna przeżyła więc swą młodość raz gorzej raz lepiej, a raczej źle. Jedno zło pociągało za sobą drugie: lekkomyślność, wolność, której nikt nie ograniczał i nadużycie jej sprowadziło młodą dziewczynę na ulicę. Przyszło dziecko, którego ojca nie znano.

Instynkt macierzyński, zapamiętały, ogarnął jej ciało i duszę. Nie pozbyła się dziecka mimo rad, mimo nędzy i trudności zapewnienia mu utrzymania.

A potem przyszło pragnienie, najpierw niejasne, później uparte, by wyjść z bagna ze względu na dziecko, dla niego.

Ksiądz rozumie, dla mego małego nie mogłam być taką dalej. Trzeba było wybrnąć z tego, musiałam dążyć do odzyskania czystości, nie mogłam pozostać…

I wybrnęła! Podjęła pracę. Dziecko żyje na wsi u zaufanej kobiety, u której je umieściła. Chłopczyk ma teraz cztery lata. Matka przypomniała sobie — może dlatego, iż dziecko zaczyna się uczyć katechizmu i pierwszych modlitw — iż ona sama nie przystąpiła jeszcze do Pierwszej Komunii Świętej.

Chciałaby to teraz uczynić i dlatego przyjechała do Lourdes.

— Ale droga pani, nie można tak komunikować. Trzeba najpierw poznać Religię. Musi się pani nauczyć katechizmu.

— Oczywiście, wiem o tym Księże Proboszczu.

— Dobrze rozumiem. Uczyłam się wieczorami po pracy. Nie opuszczam także niedzielnej Mszy Świętej. Tylko nie odważyłam się pójść do swego proboszcza…

Było to prawdą. Umiała katechizm. Była gotowa na spotkanie z Panem Jezusem.

Spotkała się z Nim w dwa dni później, płacząc z radości, promienną czystością, odrodzona. Matka Boża Bolesna sprawiła, iż Rączka Jej małego Synka wyciągnęła ją z brudu (*).

Nie odmawiajmy współczucia Tej, Która jest dla nas pełną litości, jak nie odmówiła Jej owa Magdalena naszych czasów. „Boleści Matki nie zapominaj”. Amen.

————————————————

Przypis do powyższego rozważania:

(*) „Le Pelerin” 1963/ – Thèré se Henri.

W pierwszej Boleści, gdy zaofiarowywała Dziecię Jezusa w Świątyni, zanosiła Go jakby własnymi Rękoma na Kalwarię; krzyż więc już wtedy był źródłem Jej Cierpienia. Następnie gdy uchodziła z Nim do Egiptu, chroniąc Go od śmierci, którą chciał Mu zadać Herod, wiedziała iż Go uchowa od tego na to, żeby później śmierć krzyżową poniósł. Gdy trzy dni zbolała szukając Go po zniknięciu Jego w Świątyni Jerozolimskiej, w końcu znalazła, wiedziała, iż przyjdzie chwila, w której zniknie On przed Nią prawdziwiej, gdy Go z krzyża do grobu złożą. Spotykając Go krzyż niosącego, w krzyżu to tym, do którego miał być przybity, była zawarta wszelka Jej wtedy Boleść. Przy złożeniu Pana Jezusa z krzyża, ta szósta Jej Boleść była tylko skutkiem piątej, równie jak siódma, to jest złożenie do grobu, było jej następstwem. Słusznie więc mogliśmy powiedzieć, iż piąta Boleść Przenajświętszej Maryi Panny, była skupieniem się, ześrodkowaniem, najwyższym urzeczywistnieniem się, wszystkich Cierpień całego Jej Życia. I dlatego, Bolesną Matkę Bożą najwłaściwiej przedstawiają i najsilniej przemawiają do serc naszych, Jej Wizerunki stojącej pod krzyżem. W porównaniu z Ukrzyżowaniem, wszystkie sześć innych Boleści Maryi, były jakby, iż się tak wyrażę, ulgą dla Jej Serca, w którym myśl śmierci krzyżowej od zapowiedzenia Jej takowej przez Symeona, bezustannie tkwiła. Mówię zaś, iż były jakby ulgą, bo odwracały myśl Jej od tego strasznego obrazu. I nic w tym dziwnego, gdyż dopiero to wtedy, dopiero w piątej Boleści, Marya dokonywała już ostatecznie, już w całej pełni, ofiarę uczynioną z Syna Bogu Ojcu; jak znowu Syn dokonywał ostatecznie sprawę zbawienia, dla której stał się Jej Synem. To też dopiero to wtedy Boleściami Swoimi doszłymi do najwyższego szczytu, i nas wszystkich porodziła do życia Łaski i nas wszystkich stała się Matką.

Innym znowu odrębnym szczegółem piątej Boleści, jest mnogość, rozmaitość i srogość Cierpień doznanych przez Maryę, przez czas w ciągu, którego stała pod krzyżem, a który to czas porównywając go z czasem trwania innych Jej Boleści, był bardzo krótki. W trzech tylko tych godzinach, jakież to najróżnorodniejsze potoki goryczy zalały Niepokalane Serce Matki Bolesnej! W tych trzech godzinach jakież to zaszły Tajemnice, jak takowych wiele, a każda z nich była odrębną męczarnią dla Maryi!

Począwszy od chwili, gdy patrzała na przybijanie Syna do krzyża, aż do najwyższego już stopnia Cierpień Jego, kiedy wyszedł z Boskich Ust Jego bolesny jęk z opuszczenia wewnętrznego, któremu dozwolił do Siebie przystępu — ileż to mieczów przeszyło Serce tej Przenajświętszej Matki! Gdyby nie cudowne wsparcie, którym Pan Bóg podtrzymywał Ją wtedy przy życiu, ileż razy od doznanych w tych trzech godzinach Boleści, umrzeć by powinna była! Trzy godziny trwania Tajemnicy Ukrzyżowania, były dla Maryi trzema godzinami konania, w ciągu którego cierpienia Jej Serca i Duszy dochodziły do stopnia, w którym nikt z ludzi, bez poniesienia od nich śmierci, przetrwać nie byłby w stanie, chyba wyraźnym Cudem przy życiu byłby zachowany. A tak niezmierne męki wewnętrzne, jakże przebywa Matka Najboleśniejsza? Jak? Oto Ewangelia Święta dwoma tylko słowami to wyraża mówiąc: iż Stała pod krzyżem…. (Jan 19, 25)

Gdy nadzwyczajnego doznajemy cierpienia, gdy wielkim ciosem dotknięci jesteśmy, gdy z jakiegokolwiek powodu cierpimy w stopniu bardzo i bardzo wysokim, postawa stojąca, stanie na jednym miejscu, jest dla nas wtedy jakby rzeczą niemożliwą: nie poruszać się wtedy z miejsca, byłoby nową męczarnią. Jak doznający nadzwyczajnych cierpień fizycznych nie może uleżeć na jednym miejscu, i wijąc się w bólach szuka niejako ulgi, zmieniając położenie ciała, — a zwłaszcza nie byłoby możliwym dla niego stać niewzruszenie — tak coś podobnego dzieje się z nami, gdy moralnego, wewnętrznego na sercu i na duszy doznajemy strapienia. Prócz wypadków, w których wielka boleść osłupia, wprawia w zupełną nienaturalną nieczułość osobę dotkniętą jakim wielkim cierpieniem moralnym — w innych razach, w wielkim smutku, szuka biedna natura nasza niejakiej ulgi w przemianach, chociażby najspokojniejszych i najpowolniejszych, postawy ciała.

Otóż, jak żadna Boleść Matki Przenajświętszej tak i doznana pod krzyżem, w osłupienie wprowadzić Ją nie mogła, gdyżby to nie zgadzało się z najwyższą doskonałością Jej natury i z tym niezachwianym wewnętrznym spokojem, z jakim wszystkie Swoje cierpienia ponosiła. A jednakże Stała Ona pod krzyżem; Stała nieporuszona, ani najlżejszym ruchem nie zdradzając wewnętrznych, a strasznych Boleści wtedy doznawanych. Stała jak wryta, ale wryta w jednostajnej postawie nie pozbawieniem przez wielkie cierpienie czułości, ale przykuta tam aktami wolnej woli, którą przez najdoskonalsze poddawanie się, jednoczyła z Najwyższą Wolą Ojca Przedwiecznego.

Innym znowu odrębnym szczegółem Tajemnicy Ukrzyżowania jest, iż była najwyższym doświadczeniem, najwyższym wypróbowaniem i najwyższym stwierdzeniem, niezachwianej i najżywszej jak tylko być może wiary Przenajświętszej Maryi Panny. W onej chwili, w Niej zawartą była wiara prawie świata całego, gdy z Janem i Magdaleną stała pod krzyżem. W tej to bowiem Tajemnicy dopełniającej się w Śmierci Syna Bożego na krzyżu, dokonywała się Tajemnica ze wszystkich Tajemnic naszej Świętej Religii najgłębsza, a więc najbardziej przechodząca ograniczone pojęcie człowieka. Pan Bóg umierający na strasznym i za najhaniebniejsze poczytywanym wówczas rusztowaniu! Po ludzku więc sądząc, samym rozumem naturalnym patrząc na to, Bóstwo Pana naszego Jezusa Chrystusa nigdy bardziej jak wtedy zasłonionym, zakrytym, zatajonym nie było; a tylko dla oka Wiary, nigdy nie objawia się ono wyraźniej. Bo dla samego rozumu naturalnego, cóź trudniejszego być może do pojęcia, do wytłumaczenia sobie, jak żeby Słowo Przedwieczne Wcielone, żeby Pan Bóg Najwyższy, Najwyższej Chwały w Niebie zażywający, podległ zniewadze wszelkie wyobrażenie przechodzącej, poddawszy się karze wyznaczonej wówczas na największych, najnikczemniejszych zbrodniarzy, z którymi właśnie razem był ukrzyżowany, mając i ich także na dwóch krzyżach po obu Jego Bokach rozpiętych. Czyż w takiej chwili nie błyśnie coś dla oka ludzkiego, co by jednakże objawiło, iż Ten, Który takiemu zhańbieniu i takim katuszom podlega jest Bogiem? Czyż Wszechmocność Ojca Przedwiecznego, żadnej nie użyczy Mu Pomocy? Ale cóż mówić o pomocy, czy Go czasem w takim stanie nie odstąpi, nie przywiedzie do tego, iż w końcu aż na to żałosna skarga z Piersi Jego konających wyjdzie? Niestety! przyjdzie w istocie aż do tego, i Marya nie będzie o tym wątpić, gdy usłyszy z własnych Ust Pana Jezusa to okropne zawołanie: „Boże, Boże Mój, czemuś Mnie opuścił!” (Mat. 27, 46).

Lecz co pospolitą wiarę na próbę wystawiać mogło, to niezachwianą wiarę Przenajświętszej Matki do najwyższego stopnia podniosło. Nigdy głębszej czci Bóstwu Chrystusowemu nie oddawała Jej Przenajświętsza Dusza, jak właśnie wtedy, gdy pod krzyżem stojąc, na najsroższe męki i straszną Śmierć Swego Boga patrzała. Nigdy się głębiej przed Jego Bóstwem nie korzyła, nigdy Go silniej jako Pana Boga nie miłowała.

Ale nie tylko Bóstwo zasłonione, zatajone było w Panu Jezusie bardziej aniżeli kiedy, przez trzy godziny Jego Męki krzyżowej; ale i Przymioty i Doskonałości Boskie, bardziej aniżeli kiedy były wtedy przyćmione. Podczas Ukrzyżowania, jak zaćmienie słońca w świecie fizycznym sprowadziło ciemności, tak do najwyższego jaki już być mógł stopnia poniżenie Syna Bożego, sprowadziło ciemności na dusze ludzkie, tak dalece, iż i po dziś dzień jak wiara w Bóstwo Zbawiciela pomimo, iż umarł na krzyżu, jest zasadniczą podstawą Wiary Chrześcijańskiej, — tak zwątpienie o tym, iż był On Prawdziwym Bogiem, jest zupełnym od tej Świętej Wiary odpadnięciem.

Bo w istocie cóż to zaszło na Kalwarii? Wydawało się iż grzech wydarł Panu Bogu panowanie nad światem. Świętość uosobniona wydaną została na pastwę bezbożności ostatecznej. Sądziłbyś, iż Najwyższa Opatrzność siłą jakąś jakby większą od jej najwyższej potęgi, z adekwatnego biegu swego odwróconą została. Pan Bóg zdeptany został nogami przez ludzi; wydarli Mu oni władzę nad sobą, i nie dość na tym, Stwórcę swego w posiadanie dostali, żeby się napastwić nad Nim do woli. A więc Pan Bóg nie miesza się do spraw ludzkich i to w chwili, gdy wdanie się Jego tak się zdawało adekwatnym, koniecznym, niezbędnym. o ile dano zostało ludziom tak postąpić jak wtedy postąpili, to wtedy i przez cały czas i na zawsze wolno im to będzie.

O! zaiste, jakiejże to wiary potrzeba było, jak głębokiej znajomości teologii, żeby wtedy pogodzić między sobą wszystkie zarówno nieograniczone Przymioty Pana Boga. Wtedy choćby wiara w istnienie Aniołów wystawioną była w Maryi na również ciężką próbę. Bo jeżeli istnieją oni w istocie, gdzież się podzieli w owej chwili, kiedy Ten, Którego Tron otaczają z najgłębszą czcią w Niebie, teraz oto na ziemi wydań na pastwę najnikczemniejszych ludzi. Marya tyle razy widziała Aniołów, Ona z nimi ciągle obcowała, Ona od nich tyle usług przez cały ciąg Życia odbierała. Wiedziała nawet, iż gdy w Ogrójcu Syn Boży zapadał w Konanie, zesłał Mu Bóg Ojciec Michała Archanioła, który Go pokrzepiał i sił Mu dodał. ale cóż z nimi wszystkimi teraz się stało? Przecież oni, gdy przed stworzeniem świata zaszedł był bunt pomiędzy nimi, okazali się wiernymi i niezachwianymi obrońcami Chwały Syna Bożego, i za to na zawsze utwierdzeni zostali w Łasce. Jakże być to może, żeby Go teraz nie bronili, żeby Go jakby odstępowali? Wszak gdy po przestępstwie pierwszych naszych rodziców chodziło o niedopuszczenie już odtąd grzesznych ludzi do ziemskiego raju, znaleźli się Cherubini z mieczem obosiecznym, wzbraniający tam przystępu. Czemuż teraz dla nieporównanie większej jeszcze potrzeby, bo dla ochronienia Pana Boga od największych zniewag, nie występują oni z temiż mieczami, dla rozpędzenia najnędzniejszych stworzeń na Stwórcę swego rzucających się?

O! były tam całe Zastępy tych Duchów Niebieskich spieszących na odsiecz Boga-Człowieka, ale ciągle Wolą Boską były odpierane, powstrzymywane, jak te chmury, które wśród burzy, na próżno chcą przeprzeć wicher przeciwny ich kierunkowi. Przejęci największą zgrozą na widok tego, co się wtedy działo, pałali żądzą przyjścia w pomoc Panu Jezusowi; ale słodkie spojrzenia Zbawiciela powstrzymywały ich od tego, i Jego Wola Boska nie dozwalała im użyć ich siły w Jego obronie.

I nieczynność więc wtedy wszystkich Duchów Niebieskich, wystawiała wiarę Maryi na próbę i z tej strony, gdy z drugiej, i to co się wtedy działo z duszami ludzkimi, podobnież było niemałym wypróbowaniem tejże w Niej cnoty.

Niedawno słyszała Ona jak Pan Jezus głośno modlił się za tych, którzy Go katowali, a i prócz tego czuła, iż przez cały czas okrutnego rozpięcia Swojego na krzyżu, spływały z Serca Jego wezbrane Miłością potoki Łask, wystarczające na zbawienie nie tego jednego świata, za który umierał, ale i tysiąca innych. Prócz tego, jak z jednej strony cała Męka Pańska, a zwłaszcza Ukrzyżowanie, zasłoniło niejako bardziej jak kiedy Jego Bóstwo, tak z drugiej strony ciż ludzie którzy Mu te męki zadawali, odsłonili znowu bardziej aniżeli kiedy Jego niezrównaną Świętość i Jego niepojętą, granic nie mającą Miłość ku ludziom. Jego pokora, Jego posłuszeństwo Ojcu Przedwiecznemu, Jego niezrównana cierpliwość, Jego niezachwiana słodycz, Jego męstwo, słowem, wszystkie Jego Cnoty jako Boga-Człowieka, nigdy w większym blasku nie jaśniały, jak właśnie wśród tych wszystkich zniewag, mąk, upokorzeń i cierpień, którym się wtedy był poddał. A jednakże, ludzie ująć się tym wszystkim nie dawali! Ci, którzy na to patrzali, chociaż nie byli wspólnikami Jego morderców, okazywali się jednakże co najmniej obojętnymi. W nocy poprzedzającej, strzegący grobu Pańskiego, a przez to najbliżsi i najpierwsi świadkowie Cudownego Zmartwychwstania Zbawicielowego, nie nawrócili się wcale. Wielu naocznych świadków podziwiało z Litością Jego niezachwianą cierpliwość podczas okrutnego biczowania, ale to na nich zbawiennego wrażenia nie wywarło. Piłat dostąpił niewymownego szczęścia rozmawiania z Panem Jezusem; Herod miał Go na swoim dworze, a pierwszy, koniec końcem wydał Go w ręce żydowskie, a drugi wyszydził bluźniersko. Tuż obok Niego, umierał łotr niedobry, i pomimo takiego i w takiej chwili sąsiedztwa, gubił na wieki swoją duszę. Łaska bezustannie wytryskiwała, jak z rozpalonego ogniska bucha ogień, z krzyża, na którym Najwyższy Dawca Łask wszelkich wysługiwał już cały ich nieograniczony nadmiar. Marya, ta najwyższa odtąd wszystkich Łask jakie na świat odtąd spływać miały Szafarka, stojąc pod krzyżem wypraszała je ciągle, a już takim Sercem Matki dla wszystkich jaką się tam tylko, co stała. A pomimo tego, gdy w on Wielki Piątek, słońce na ziemi miało się już ku zachodowi, a Słońce wiekuistej światłości (Ks. Mdr 7, 25) dogorywało na krzyżu spalone miłością ludzi, jakże mały plon z takiego zasiewu powstawał, jakże mało ludzi widziała Marya korzystających z Męki i Śmierci Syna Bożego!

O zaiste! nigdy wiara w Zasługi Zbawicielowe i w całą Boską Cudowność Sprawy zbawienia, nie była na większą jak wtedy narażona próbę. Nigdy żadna z dusz wypróbowanych w tym przez Pana Boga, przez pozostawianie ich w stanie tak zwanej nagiej, zimnej wiary, nie była wystawioną na tak ciężkie pod tym względem przejścia. A wśród tych właśnie w Maryi rozbudzała się najżywsza, najsilniejsza, całą Jej wewnętrzną Istotę, cały Jej rozum i całe Jej uczucie przenikająca wiara. Wtedy, jak się wyraża Święty Alfons Liguori, wielki Doktor Kościoła Świętego, w Duszy Jej tyle było wiary, iż wystarczałaby na zbawienie świata całego.

Inna znowu adekwatna tej piątej Boleści Matki Przenajświętszej srogość, zawierała sią w siedmiu Słowach wyrzeczonych przez Pana naszego Jezusa Chrystusa na krzyżu. Że one przeszyły Serce Maryi jak siedem mieczów najostrzejszych; iż one dosięgły głębin Jej Duszy, do jakich nasze największe moralne cierpienia nie dosięgają nigdy — to nie dlatego tylko iż w nich Matka rozpoznawała dobrze Jej znany głos umierającego Syna; iż one rozbudzały w Jej umyśle najtkliwsze wspomnienia, i iż uroczysta cisza panująca wówczas wokoło, gdy one z Ust Pana Jezusowych wychodziły, przydawały im tym bardziej najboleśniej przejmującego uroku. Ani dlatego tylko, iż objawiały one, jak to często się zdarza w chwili śmierci, jakieś zalety nieznane dotąd w duszy już ten świat opuścić mającej. Na koniec i nie dlatego tylko, iż one przypominając Maryi inne słowa wyrzeczone w ciągu Życia przez Pana Jezusa, rozjaśniały tajemnicze niektórych z nich znaczenie, a same w sobie miały dla Niej odrębne znaczenie, wyrażały dla Niej tak wzniosłe tajemnice jakich my ani domyśleć się nie jesteśmy w możności. Nie z tych tylko powodów przeszywały one do głębi Serce Maryi, ale i dlatego, iż były to Słowa Boskie, Słowa, o których mówi Pismo Święte że: Żywa jest mowa Boża i skuteczna, i przeraźliwsza aniżeli wszelki miecz po obu stron ostry; i przenikająca aż do rozdzielenia duszy i ducha, stawów też i szpików i rozeznawująca myśli i przedsięwzięcia serca (Żyd. 4, 12). Takie też tych Słów Pana Jezusowych było oddziaływanie na Serce Maryi: one przenikły Jej Serce jak głos silnej trąby przenika do wnętrza organów naszego słuchu. Według wyżej przytoczonego ustępu Pisma Świętego przenikliwe i wrażliwe, rozniosły one Boleści jakby przez nowo poczynione wyłomy aż do tych tajników duszy, do których dotąd jeszcze były nie doszły. Siedem Słów Pana Jezusowych wyrzeczonych na krzyżu były dla Serca Maryi tym, czym Głos Najwyższego, o którym powiedziano w Psalmie 29, że: Głos Pański nad wodami, Bóg Majestatu zagrzmiał, Pan nad wodami wielkimi; Głos Pański w mocy, głos Pański w wielmożności. Głos Pański łamiący Cedry Libańskie. Głos Pański rozpalający płomień ognisty, głos Pański zatrząsający puszczą, i poruszy Pan pustynię Kades (Ps 29/28/, 6).

Już zwracaliśmy uwagę, na podobieństwo zachodzące między Tajemnicą Ukrzyżowania a Tajemnicą Zwiastowania, a podobieństwo stanowiące także jeden z odrębnych szczegółów piątej Boleści. Marya stała się naszą Matką, w chwili właśnie, gdy straciła Pana Jezusa Swego Boskiego Syna. Było to jakby uroczystym zamknięciem, zakończeniem trzydziesto-trzechletniego najściślejszego wspólnego pożycia Maryi z Panem Jezusem, a także było to uroczystym rozpoczęciem tego Życia Maryi dla Kościoła Świętego i w Kościele Świętym, dla wszystkich wiernych, któremu każda dusza ochrzczona zawdzięcza więcej Łask aniżeli to przypuszcza. W trzeciej Boleści, w zniknięciu Dziecięcia Jezusa w Świątyni, Dziecię Jezus przemówił był z pozorną nieczułością do Maryi, jakby Jej Godność Macierzyńska ustępować miała miejsca posłannictwu, którym obarczał Syna Bóg Ojciec. W tej znowu piątej Boleści zanurza On, pogrąża, zatapia, iż się tak wyrażę, Jej Macierzyństwo Boskie w nowym Macierzyństwie ludzkim, którym Ją obarcza.

Ze wszystkich słów kiedykolwiek wyrzeczonych przez Pana Jezusa do Maryi, nie było zdaje się żadnych pełniejszych tajemniczego znaczenia, i większe zadających Jej Sercu Cierpienia, jak te które wyrzekł do Niej, gdy Go odszukała była w Świątyni, a także i te, które dopiero co wyrzekł do Niej z krzyża. A mają one pomiędzy sobą przedziwny związek, są jakby oddźwiękiem, echem jedne drugich.

Przy Miłości dusz ludzkich jaką pałało Serce Maryi, a miłości niezmiernie zwiększonej tym wszystkim, co w dniu Wielkopiątkowym zaszło — stanie się Matką grzeszników, nadzwyczaj też wzmogło i Jej Boleści. To nieprzeliczone mnóstwo ludzi, błąkających się podówczas na całej ziemi, po rozdrożach bezwiernych, to mnóstwo coraz większe takich iż w przyszłych czasach, — wszystkich tych Marya przyjęła, przygarnęła do Swego Serca. A obok tego, światło nadprzyrodzone okazywało Jej jak najwyraźniej całą złość grzechu, i dawało Jej pojąć i uczuć jak najwyżej całe nieszczęście grzeszników, w otchłanie mąk piekielnych odrzuconych na wieki od Pana Boga, wskutek ich ostatecznej złości i niepokuty.

Słowo bowiem Zbawiciela, jako Słowo Boskie, wnet dokonało co wyrzekło. Stąd zrobiło ono z Maryi Matkę wszystkich ludzi, a to nie tylko przez uroczyste ogłoszenie tego Jej Macierzyństwa, ale w rzeczywistości Serce Jej na Serce Matki dla nas wszystkich przeistaczając. Pan Jezus roztworzył wtedy w Jej Sercu nowe źródło Miłości niewyczerpanej, tak żeby Ona umiłowała ludzi jak On ich umiłował, i żeby to Jej Serce Macierzyńskie takie prawie dało nam w sobie miejsce, jakie tam On Sam zajmował. Rozmnożył się, iż tak rzeknę, na tyle milionów ile ich było i będzie grzeszników, i obdarzył Maryę Miłością wystarczającą na wszystkich. A jakąż Miłością! Miłością tak stałą, tak uczynną, tak tkliwą tak troskliwą, tak litościwą, tak wytrwałą, jak żadna inna chociażby najwyższa miłość macierzyńska.

Lecz czymże była Miłość taka Maryi, jeżeli nie nowym uzdolnieniem Jej do cierpienia i nowym ich źródłem? Nie jesteśmy w stanie mieć dokładnego pojęcia Boleści Przenajświętszej Maryi Panny przy Ukrzyżowaniu, nie tylko dlatego, iż w ogólności Jej Boleści przechodzą pojęcie ludzkie, ale i dlatego, iż nie dość żywo pamiętamy o tym, iż Marya stała się naszą Matką u stóp krzyża, nie tylko przez takowe jej zamianowanie, ale mocą najrzeczywistszej twórczości Słowa Bożego. Ta bowiem moc twórcza, w tejże chwili rozszerzyła przeszyte Serce Maryi, i napełniła je jakby oceanem nowej ku ludziom Miłości, a przez to samo wzmogła, i to w mierze ogromnej, Jej Cierpienia; bo iluż to takowych źródłem miało być właśnie Jej Macierzyństwo nad nami! A tak Marya przebyła najcięższe na Sercu Boleści porodu, gdyśmy wszyscy jej dziećmi się porodzili, gdy nas na świat Łaski wydawała. Straszne cierpienia przy wydawaniu na świat dzieci, przekleństwem przez Pana Boga zapowiedziane Ewie, a w jej osobie i wszystkim odtąd matkom, ogarnęły w całej swojej sile i srogości Niepokalaną Duszę Maryi, w chwili, gdy się stawała naszą Matką według ducha.

Lecz powinniśmy zaliczyć także pomiędzy odrębne szczegóły piątej Boleści i to, co ona miała wspólnego z czwartą, przy spotkaniu Pana Jezusa krzyż dźwigającego, a w czym znowu różni się z szóstą, gdy go z krzyża zdjęto. W tej bowiem piątej Boleści równie jak w czwartej, Marya była w niemożności zbliżenia się do Pana Jezusa dla przyniesienia Mu jakowej ulgi.

Cierpienia ludzkie tak smutną mają w sobie rozmaitość, iż co w jednych bywa ulgą, to w drugich je wzmaga. I oto jak przy zdjęciu z krzyża, złożenie na Jej Macierzyńskim Łonie Boskiego Ciała Pana Jezusa, było źródłem niezmiernych dla Maryi Boleści — tak podczas Ukrzyżowania, to iż Go na Swym Łonie nie tylko trzymać nie mogła, ale ani się tak zbliżyć do Niego żeby Mu jaką ulgę przynieść — stanowiło największe dla Niej cierpienie.

O! cóż to za męka dla matki, stać nieporuszoną przy łożu konającego dziecka, w zupełnej niemożności przynoszenia mu tej ulgi, jakiej każdy umierający oczekuje od otaczających go w tej ciężkiej chwili. Usługiwanie konającemu dziecku jest jakby niezbędnym roztargnieniem dla matki; gdyby bowiem patrzała nieporuszenie na jego cierpienia, bez możności przynoszenia mu wtedy koniecznej ulgi, chyba by to Ją Samą wpierw od Niego o śmierć przyprawiło. Wszak w takich razach potrzeba ułożyć Mu jak najwygodniej poduszkę pod Głową; trzeba Mu rozgarniać włosy spadające na Oczy; ocierać pot z czoła i twarzy, ciągle rozwilżać spalone usta i gardło; rozgrzewać ziębnące Ręce i Nogi; chronić Oczy od rażącego światła; nie pozwalać na żaden hałas dla słuchu wtedy nieznośny; pilnować by przykrycie nie tamowało mu coraz już trudniejszego oddychania. Słowem, ileż tam wtedy zachodu znajduje serce matki, smutnego wprawdzie, ale gdyby nie dozwolono jej było przynosić takowe ulgi umierającemu w jej oczach dziecku, cóż by to za nieznośna była dla niej męka!

Wyobraźmyż sobie, co wycierpiała Marya w ciągu tych trzech godzin pod krzyżem spędzonych! Czyż miał kiedy jaki umierający łoże tak niewygodne, tak twarde, tak męczące, jak nim było drzewo krzyżowe? Czyż kiedy było położenie ciała bardziej dręczące, jak to zawieszenie Pana Jezusa na gwoździach w Rękach i Nogach przebodzonych, a wskutek czego Boskie Ciało Jego ciążąc w dół coraz bardziej, coraz sroższe zadawało Mu katusze. Na czymże spoczywała Przenajświętsza Głowa Jego? jeżeli chciał oprzeć Ją o krawędź tablicy z napisem będącej u wierzchu krzyża, ciernie korony zmuszały Go spuszczać Ją na Piersi, których jednak dosięgnąć nie mógł. Rany w Rękach i Nogach, z których Krew strugami się sączyła, zaogniały się coraz więcej przez ciążenie na nich całego ciała, i od bólów doznawanych wstrząsały Nim całym, co znowu też Rany rozdzierało na nowo. Krew spod cierni wychodząca zalewała Mu Oczy, i krzepnąc na nich, rozbudzała w nich nieznośne swędzenie. Usta wyschłe od palącej gorączki, zapełniały się także Krwią po policzkach spływającą, a to oddychanie coraz dotkliwiej tamowało. Nie było w Nim jednego członka, który nie potrzebowałby ulgi Ręką Matczyną przyniesionej, w którym by Jej dotknięcie nie mogło było złagodzić najsroższe cierpienia. A czy tego pragnęła Marya! O! matki, wy na to odpowiedzcie; wy wynajdźcie wyrażenie na określenie pragnienia jakie miała Marya rozgarnąć na Głowie Syna skrzepłą Krwią zlepione włosy, otarcia Jego Oczu, zwilgocenia spalonych Ust tych, z których dopiero co takie cudowne wyszły były Słowa, oprzeć Głowę Jego na Macierzyńskim Ramieniu podtrzymać, chociażby na chwilkę Jego Ręce umęczone, podłożyć pod Stopy Jego, Dziewicze Dłonie Swoje, żeby w oparciu się na nich ulgi doznały. ale nic tego nie dano było Maryi uczynić, a jednakże stała tam niewzruszona, spokojna, wryta jak posąg, ale nie jak posąg zimna i obojętna, ale w postawie ogromnej Boleści, w postawie Matki z przeszytym już i piątym mieczem Boleści Sercem, a przejętej czcią najgłębszą tego Ojca Przedwiecznego, Który Ją wtedy Mocą Prawicy Swojej cudownie przy Życiu zachowywał, żeby wszystko to w kornym milczeniu i najzupełniejszym poddaniu się Jego Woli do końca znosiła.

Trzeba nam także pamiętać na to, iż opuszczenie Pana Jezusa przez Ojca Przedwiecznego, było dla Maryi Boleścią, którą żaden rozum ludzki pojąć nie jest w możności.

W Tajemnicach naszej Świętej Wiary w ogólności, ciągle brakuje nam słów na ich dokładne określenie. Rozprawiamy o Odwiecznym rodzeniu się Boga-Syna z Boga-Ojca, o Odwiecznym pochodzeniu Boga-Ducha Świętego od Nich Obydwóch, ale objąć pojęciem nie możemy tej wzniosłości, tej odwiecznej bezustanności, tej siły, potęgi i pędu, z jakimi realizowane są te wewnętrzne, a od wieków trwające i na wieki trwać mające akty w Łonie Trójcy Przenajświętszej. Wszelako, wszelkie wyrażania się o tej Tajemnicy, więcej zawierają w sobie znaczenia dla biegłych teologów, aniżeli dla Chrześcijan mało w Religii oświeconych; więcej dla Świętych obdarzonych Darami wyższej bogomyślności, kontemplacji, aniżeli dla teologów; a jeszcze więcej dla dusz Wybranych w Niebie, aniżeli dla Świętych na ziemi żyjących. ale Marya za pobytu jeszcze na ziemi, była obdarzona tak wzniosłymi i wyjątkowymi oświeceniami, co do najgłębszych Tajemnic naszej Świętej Wiary, iż co nasze pojęcie zupełnie przechodzi, to dla Niej nierównie mniej zakrytym było.

Otóż, opuszczenie Pana Jezusa na krzyżu, jest także jedną z tych Tajemnic Świętych, do których pojęcia całej zgrozy i całej okropności, na próżno rwałby się nasz ograniczony rozum. ale nikt tego tak dobrze nie pojął, nikt nie był przypuszczony do ocenienia cierpień Pana Jezusa w owej strasznej i najcięższej z całej Jego Męki chwili, jak Marya. Dano Jej wtedy było widzieć w tym to co nikt z ludzi dopatrzyć nie może, co żaden, choćby z rozumów Anielskich, dociec nie był w sile. Stąd też, gdy z wyszłych z Ust Pana Jezusa słów tych: Boże, Boże Mój, czemuś Mnie opuścił (Mat. 27, 46), dano było Maryi zrozumieć to opuszczenie jak żaden inny rozum stworzony zrozumieć tego nie może, a także dano Jej było ocenić całą straszną mękę duszy jakby opuszczonej od Pana Boga — co jest najdotkliwszą męką choćby potępionych — jedno i drugie przeszyło Jej Duszę Boleścią niewymowną, a o tyle sroższą od tych jakich dotąd doznała, o ile i cierpienie to Pana Jezusa czysto moralne, przenosiło Jego męki w nową jakby dziedzinę cierpień, a najcięższych do przeniesienia, bo cierpień, i mąk wewnętrznych, najwyższych cierpień ducha.

Odrębnym także szczegółem piątej Boleści Przenajświętszej Maryi Panny, była, iż użyję tu tego wyrażenia, rozciągłość doznanych wtedy przez Nią Cierpień ogarniających całą Jej istotę. Któż wyliczyć potrafi rozmaitość i różnorodność Cierpień jakich doznała w ciągu tych trzech godzin? Czyż byłaby jedna kryjówka, aby jeden z tajników Jej Duszy i Serca, który by nie został najboleśniej zraniony? Co tylko w Jej Niepokalanej Naturze zdolnym było cierpienia, to wszystko oszczędzonym nie zostało. Do czego tylko boleść uczepić się mogła, to całkiem zalała, przenikła, przesiąkła, do ostatnich głębin ducha się dostając. Zanurzoną, pogrążoną była w cierpieniach, jak przedmiot rzucony w otchłanie morza zanurza się w nim, i zewsząd jego wodami otoczony jest i naciskany. Jak ognie karzące grzech, mają siłę i własności tak straszliwe, dlatego iż spodobało się Panu Bogu uczynić je narzędziem kary lub oczyszczenia, — tak i nadprzyrodzonej siły Boleści Maryi na Kalwarii były straszne, gdyż przeznaczone były do wyniesienia Jej Cierpień do najwyższego stopnia w jakim je ponieść może istota stworzona, aby świętość Matki Bożej i Jej Zasługi, przewyższyły świętość i zasługi wszystkich innych najdoskonalszych istot stworzonych wyjąwszy Jej Boskiego Syna.

Nie było ani jednego ze zmysłów Maryi, który by nie służył do tego, żeby cierpiała: były one jak pięć kanałów, przez które fale goryczy jak nawał wód wezbranych, gwałtownie wpadały w Jej Duszę. Nie było w Niej ani jednej władzy umysłowej, która by przy wyjątkowo jasnym świetle nadprzyrodzonym z jakim zapatrywała się na wszystko co się wtedy działo, nie zadawała Jej najcięższych męczarni. Wszystkie najtkliwsze uczucia Jej najtkliwszego jakie kiedy było serca, złożone wtedy zostały w ofierze na zadanie im najboleśniejszych ciosów; a najwyższy Ofiarnik ani jednego z nich nie oszczędził. Wolna wola Jej, wystawioną została na najcięższą jaka tylko być mogła próbę, przez konieczność zgadzania się z Wolą Boga Ojca, Którego Sprawiedliwość wymagała aż wydania na Śmierć Jego i Jej Syna; a więc w zgadzaniu się z Wolą Bożą w rzeczy tak kosztującej Jej Macierzyńskie Serce, jak żadne inne i wszystkie choćby razem wzięte największych Świętych wyrzeczenia się własnej woli dla spełnienia Woli Pana Boga, ich nie kosztowały. Dusza Jej, była ukrzyżowana z Panem Jezusem, Serce konało z Nim razem, a Ciało od takich mąk wewnętrznych z sił opadało. Nogi zmęczone były długim staniem pod krzyżem, na rękach widziała smugi Krwi Pana Jezusowej, a Oczy miała pełne łez gorzkich. W całym najwyższym znaczeniu tego wyrażenia, spełniały się wtedy na Niej w całej swojej strasznej pełni, te słowa Proroka: O! jakże okrył mrokiem zapalczywości Swej Pan Córkę Syon! Płacząc płakała w nocy, a łzy Jej na policzkach Jej: nie masz kto by Ją cieszył ze wszystkich miłośników Jej. Z wysoka puścił ogień na kości Moje i wyćwiczył Mnie. Zastawił sieć na nogi Moje, wywrócił Mnie na wznak, położył Mnie spustoszoną przez wszystek dzień żałością utrapioną. Tłokiem zdeptał Pan Dziewicę Córkę Juda. Przetoż Ja płaczę, a oko moje spuszczające wody, bo się oddalił ode Mnie Pocieszyciel ożywiający duszę Moją. Stali się synowie Moi straconymi, bo przemógł nieprzyjaciel. Przewróciło się serce Moje we Mnie Samej, bom gorzkości jest pełna. Zewnątrz miecz zabija, a wewnątrz śmierć takaż jest. O! wy wszyscy, którzy idziecie przez drogę, zobaczcie a przypatrzcie się, jeżeli jest boleść jako Boleść Moja? (Tren 1. passim.)

Na koniec, najsroższą Boleścią Przenajświętszej Matki pod krzyżem stojącej, była niemożność umarcia, poniesienia śmierci wraz z Panem Jezusem.

Nieraz jedyną i rzeczywistą pociechą dla opłakującego zgon drogiej mu istoty, byłoby umrzeć wraz z tym którego stracił. Przez długi przeciąg czasu, jakaś dusza nam droga, była naszą nieodstępną towarzyszką we wszystkich kolejach życia, albo przewodziła nam w ciągu nich, lub z miłością dopomagała je przebywać, dzieląc nasze smutki i radości, w pierwszych nas miarkując, w drugich wzmacniając, wszędzie przyświecając jak gwiazda wśród nieraz ciemnych nocy, a do której wzrok nasz zwracał się ciągle jak do ogniska, z którego wytryskiwało wszystko co nam trudną i smutną pielgrzymkę życia tego rozświecało, ułatwiało i osładzało. Aż oto ta gwiazda zagasła: to światło już nam przyświecać nie będzie. To Serce, które było jakby sercem naszego serca, bić przestało, i ta dusza, która była jakby naszej duszy duszą, z tego świata odeszła! Po cóż ją przeżywać? Czymże teraz być może dla nas życie? Do tego serca już nie bijącego, nasze zwracało się ciągle, i w nim znajdowało to czego nigdzie indziej nie znajdzie. We wszystkich naszych rojeniach o przyszłości, ono główne zajmowało miejsce; w całej przeszłości ono przeważnie jaśnieje. A teraz cóż poczniemy? Na czym się oprzemy? Skąd zasięgać będziemy światła, gdy w duszy ciemno się zrobi; skąd siły, gdy się jeszcze słabszymi jak zwykle poczujemy; skąd pociechy, gdy na nas cięższe nadejdą chwile?

O! zaiste, śmierć drogiej istoty, bywa dla nas rozłączeniem, które wydaje się więcej nas kosztującym, aniżeli byłoby rozłączenie się duszy naszej od ciała. Wszak Apostołowie, a zwłaszcza Święty Tomasz nadzwyczaj przywiązany do Pana Jezusa, zafrasowani niebezpieczeństwem na jakie się On narażał idąc wskrzesić Łazarza, pragnęli pójść za Nim, żeby razem z Nim śmierć ponieść, a nie przeżyć swego najdroższego Mistrza, gdyby Go wtedy zamordować miano (zob. J 12, 26). I któż z nas, jeżeli mu dano zapędzić się byle trochę w lata, nie przebył w życiu swoim dnia, w którym zdawało mu się, iż doczekanie jutra będzie dla niego największym nieszczęściem; chcę mówić, nie doznał stojąc przy łożu umierającej, najdroższej mu istoty, mimowolnego pragnienia nie przeżycia Jej ani dniem jednym? Nie czuł, iż dla niego nie umrzeć wtedy, jest najsroższą boleścią? A choćby chociażby strata takowa dawno przewidzianą była, pomimo tego dotyka nas ona jakby cios niespodziany, wydaje się nam, iż już dla nas wszystko się skończyło. Zwykłe i chociażby najważniejsze zajęcia, wszelki dla nas tracą urok; cała przyszłość znika nam niejako z oczu, nic się nam już w niej nie uśmiecha, już w niej nic nie błyszczy, co dotąd ożywiało w nas najrozmaitsze nadzieje, plany i rojenia. Nic już na tej ziemi nas nie zatrzymuje, i pragnęlibyśmy wraz z drogą istotą, którą nam śmierć zabiera, zstąpić do grobu.

I oto do czego dochodzi wielka boleść serca, gdy się widzi bliskim postradania ukochanej istoty, która tu na ziemi była dla niego wszystkim. ale czymże i największe tego rodzaju doznane przez kogo z ludzi cierpienie jest w porównaniu z Boleścią Przenajświętszej Matki, gdy stała pod krzyżem? Pamiętajmy, iż Ten, Który na nim umierał, był i Synem Jej, a zarazem i Jej Bogiem, a więc iż Śmierć Jego zabierała Jej i Syna, a Syna jaki nie był i nie będzie, a zabierała Go Matce jakiej nie było i nie będzie, — a zarazem rozłączała Ją i z Bogiem, Którego Ona miłowała, jak nikt z istot stworzonych miłować Go nie może, i z Którym przez lat trzydzieści i trzy ciągle przestawała. To też wyrazić doznanej wtedy przez Maryę Boleści, wyobrazić ją sobie, pojąć ją chociażby w małej części, jest dla nas niepodobieństwem. Bo któż ocenić, któż zrozumieć potrafi cierpienie posunięte do tego stopnia, iż doznający takowego tylko cudem przy życiu zachowanym być może. A taką właśnie była ta Boleść Maryi, gdy patrząc na konanie Syna skonać wraz z Nim nie mogła; gdy usłyszała z Ust Jego wychodzące te Słowa: Ojcze! w Ręce Twoje polecam Ducha Mego (Łuk. 23, 46), a Swojej Duszy w Jego Ręce oddać wtedy nie mogła?