Matka Boża Królowa – 10 powodów, dlaczego dziś obchodzimy Jej święto?

22 sierpnia Kościół obchodzi święto Najświętszej Maryi Panny Królowej. Choć często myślimy o Maryi jako Królowej Polski, papież Pius XII w encyklice Ad caeli Reginam (1954 r.) przypomniał, iż Jej królowanie jest powszechne. Maryja jest Królową całego stworzenia – Jej panowanie to służba i miłość, prowadząca do Chrystusa, Króla Wszechświata.

1. Dlaczego to święto? Korzenie w nauczaniu Kościoła

Święto Najświętszej Maryi Panny Królowej zostało ustanowione przez papieża Piusa XII w encyklice Ad Caeli Reginam (1954) w setną rocznicę ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu. Papież podkreślił, iż Maryja jest Królową całego stworzenia, Matką, która prowadzi do Chrystusa, Króla Wszechświata.

2. Początkowa data i obecne miejsce w kalendarzu

Pierwotnie święto obchodzono 31 maja, jednak po Soborze Watykańskim II przeniesiono je na 22 sierpnia, czyli na zakończenie oktawy Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. To ukazuje związek między Jej wniebowzięciem a chwałą królewską, którą otrzymała jako wyniesiona ponad aniołów i świętych.

3. Podstawa biblijna i tradycja

Choć Pismo Święte nie używa wprost tytułu „Królowa”, wskazuje na tę godność pośrednio: Zwiastowanie (Łk 1,32-33), słowa Elżbiety, kantyk Magnificat („Błogosławić mnie będą wszystkie pokolenia”), a także Ap 12 – wizja Niewiasty obleczonej w słońce z koroną z gwiazd. Od pierwszych wieków święci i Ojcowie Kościoła nazywali Maryję „Królową” i „Panią”, m.in. św. Efrem, św. Grzegorz z Nazjanzu, św. Jan Damasceński.

4. Maryja jako Królowa – co to znaczy?

Królowanie Maryi nie oznacza ziemskiej władzy, ale duchowe panowanie w miłości. Papież Pius XII wyjaśnił, iż Maryja przewyższa świętych i aniołów, jest Pośredniczką łask, Wspomożycielką wiernych i Orędowniczką przed Bogiem. Jej królowanie to służba zbawieniu ludzi i prowadzenie do Chrystusa.

5. Dlaczego dziś to ważne?

Wspomnienie Maryi Królowej przypomina, iż Ona wstawia się za światem i w Jej Sercu leży nadzieja nadejścia lepszego wieku, triumfu wiary i pokoju (Pius XII). W czasach kryzysów i niepewności święto to umacnia wiarę, iż Maryja jako Matka i Królowa nie zostawia swoich dzieci, ale wskazuje drogę do Boga.

6. Jak rozwijał się kult Maryi Królowej?

Od VI wieku w ikonach bizantyjskich Maryję ukazywano jako Basilissa – Królową – z Dziecięciem na kolanach. Od średniowiecza pojawiały się wizerunki koronacji Maryi przez Jezusa i Boga Ojca. W VIII wieku rozpoczął się zwyczaj koronowania obrazów, który w XVII wieku stał się przywilejem Stolicy Apostolskiej. Pierwsze papieskie korony w Polsce otrzymała Matka Boża Łaskawa (1651), a następnie Matka Boża Częstochowska (1717).

Dowiedz się więcej o obrazie Matki Bożej Łaskawej

7. Maryja jako Królowa Polski

Już w XVI wieku Grzegorz z Sambora nazywał Maryję „Królową Polski i Polaków”. W 1656 r. Jan Kazimierz w katedrze lwowskiej oddał kraj Jej opiece, ogłaszając Maryję Królową państw polskich. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Episkopat ustanowił święto Królowej Polski (3 maja), łącząc je z rocznicą Konstytucji 3 maja. W 1962 r. Jan XXIII ogłosił Maryję główną patronką Polski.

8. Święto Maryi Królowej na całym Kościele

Święto Maryi Królowej zostało ogłoszone w 1954 r. przez Piusa XII encykliką Ad Caeli Reginam, w setną rocznicę dogmatu o Niepokalanym Poczęciu. Papież podkreślił, iż Maryja jest Królową całego stworzenia. Pierwotnie święto obchodzono 31 maja, ale po Soborze Watykańskim II przeniesiono je na 22 sierpnia – oktawę Wniebowzięcia, aby podkreślić związek między wzięciem Maryi do nieba a Jej chwałą królewską.

9. Maryja na tronie – obraz królowej nieba i ziemi

Od najdawniejszych wieków chrześcijańska ikonografia ukazuje Maryję jako Królową nieba i ziemi. Już w III w. w katakumbach pojawiały się wizerunki Najświętszej Panny na tronie, z nimbem zarezerwowanym dla cesarzy. W VI wieku w ikonach bizantyjskich Maryja – jako Basilissa lub Theantrōpos – przedstawiana była z Dzieciątkiem na kolanach, często otoczona aniołami, które podtrzymywały koronę nad Jej głową. Od X wieku powszechne stało się ukazywanie Jej w szatach królewskich, na tronie, a choćby po prawicy Chrystusa. Od XIV wieku ulubionym motywem artystów stała się scenka koronacji Maryi przez Jezusa i Boga Ojca, co symbolizuje Jej udział w Bożej chwale i władzy nad światem duchowym.

10. Koronacje obrazów i modlitwy jako wyraz czci królewskiej

Praktyka koronowania wizerunków Maryi wyrosła z potrzeby podkreślenia Jej wyjątkowej godności i zwalczania herezji obrazoburczych. Już w VIII wieku papież Grzegorz III ukoronował złotą koroną obraz Matki Bożej w Rzymie, a w XVII wieku koronacje stały się przywilejem Stolicy Apostolskiej. W Polsce pierwszym wizerunkiem uhonorowanym papieską koroną był obraz Matki Bożej Łaskawej w Warszawie (1651), a później Matki Bożej Częstochowskiej (1717). Tradycja ta łączy się z najstarszymi modlitwami maryjnymi – Sub Tuum præsidium, Salve Regina i Litanią Loretańską – w których Maryja jawi się jako Królowa nie tylko nieba, ale i całego stworzenia. Dokumenty Soboru Watykańskiego II, m.in. Lumen gentium, potwierdzają tę duchową królewskość, wpisując ją w naukę Kościoła.