Leon XIV oddaje hołd męczennikowi i kardynałowi, który ocalił tysiące Żydów

Papież Leon XIV przypomniał życie i dziedzictwo kardynała in pectore Iuliu Hossu – rumuńskiego biskupa greckokatolickiego, „pasterza i męczennika wiary w czasach prześladowań komunistycznych w Rumunii”, którego uczczono w poniedziałek w Watykanie, i który podczas II wojny światowej uratował tysiące Żydów od śmierci.

Więcej artykułów o Kościele znajdziesz na stronie głównej: ewtn.pl

Źródło: | CNA | 3 czerwca 2025 |
Photo credit: Vatican Media
Tekst został przetłumaczony i opracowany na podstawie oryginalnych materiałów źródłowych przez EWTN Polska.
Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się do newslettera.

„Zgromadziliśmy się dziś w Kaplicy Sykstyńskiej, aby w roku jubileuszowym nadziei uczcić apostoła nadziei: błogosławionego kardynała Iuliu Hossu, greckokatolickiego biskupa Cluj-Gherla” – powiedział Ojciec Święty na początku swojego przemówienia podczas uroczystości upamiętniającej kardynała, który zmarł 55 lat temu, 28 maja 1970 roku.

„Dziś” – kontynuował papież Leon – „wkracza on do tej kaplicy po tym, jak św. Paweł VI, 28 kwietnia 1969 roku, mianował go kardynałem in pectore (w tajemnicy), gdy przebywał jeszcze w więzieniu za wierność Kościołowi Rzymu”.

Jak przypomina Vatican News, nominacja Hossu na kardynała została ujawniona dopiero w 1973 roku, trzy lata po jego śmierci. Encyklopedia katolicka wyjaśnia, iż papież może mianować kardynała in pectore, co oznacza, iż jedynie on sam i nominowany wiedzą o nominacji. Prawa kardynalskie przysługują dopiero po publicznym ogłoszeniu. jeżeli papież umrze wcześniej, nominacja nie nabiera skutku.

„Sprawiedliwy wśród narodów świata”

W swoim przemówieniu Leon XIV podkreślił, iż kardynał Hossu jest w tym roku szczególnie upamiętniany jako „symbol braterstwa przekraczającego wszelkie granice etniczne i religijne”. Proces jego uznania za „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”, rozpoczęty w 2022 roku, opiera się na jego odważnym zaangażowaniu w pomoc Żydom z północnej Transylwanii, kiedy w latach 1940–1944 naziści realizowali tragiczny plan deportacji do obozów zagłady.

Tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” nadawany jest przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie osobom nieżydowskiego pochodzenia, które z narażeniem życia ratowały Żydów przed Zagładą.

Działanie wobec „ciemności cierpienia”

Papież Leon przypomniał fragment listu pasterskiego z 1944 roku autorstwa błogosławionego męczennika, w którym pisał:

„Zwracamy się do was, czcigodni bracia i umiłowane dzieci, abyście pomagali Żydom nie tylko myślą, ale również ofiarą, wiedząc, iż dziś nie ma szlachetniejszego dzieła niż ta chrześcijańska i rumuńska pomoc, zrodzona z gorącej ludzkiej miłości. Pierwszym zadaniem obecnego czasu musi być ta posługa ulgi i ratunku”.

„Kardynał Hossu w latach 1940–1944 przyczynił się do ocalenia tysięcy Żydów w północnej Transylwanii. Nadzieją tego wielkiego pasterza była wiara człowieka, który wie, iż bramy zła nie przemogą dzieła Bożego” – kontynuował papież.

Podkreślił, iż Hossu był człowiekiem „modlitwy i oddania innym”. Przypomniał też, iż papież Franciszek beatyfikował go 2 czerwca 2019 roku w Blaju, wraz z sześcioma innymi męczennikami – biskupami. Z homilii Hossu papież przytoczył zdanie:
„Bóg posłał nas w tę ciemność cierpienia, abyśmy przebaczali i modlili się o nawrócenie wszystkich”.

Dla Leona XIV to zdanie „pozostaje proroczym wezwaniem, by przezwyciężać nienawiść poprzez przebaczenie oraz żyć wiarą z godnością i odwagą”.

„Wolny, odważny, ofiarny aż po kres”

Papież podkreślił, iż „przesłanie kardynała Hossu jest dziś bardziej aktualne niż kiedykolwiek. To, co zrobił dla Żydów w Rumunii, działania podejmowane z narażeniem życia – pokazują go jako wzór człowieka wolnego, odważnego i ofiarnego aż do granic najwyższego poświęcenia”.
„Dlatego jego motto: ‘Nasza wiara jest naszym życiem’ – powinno stać się mottem każdego z nas”.

Na zakończenie papież Leon XIV wezwał, aby przykład Hossu był „światłem dla współczesnego świata” i zawołał:
„Powiedzmy ‘nie’ przemocy – każdej przemocy – szczególnie tej, która dotyka bezbronnych i najsłabszych, jak dzieci i rodziny!”

Kim był Iuliu Hossu?

Iuliu Hossu był biskupem greckokatolickim i kardynałem in pectore. Urodził się 30 stycznia 1885 roku w miejscowości Milas.

W 1904 roku rozpoczął studia teologiczne w Papieskim Kolegium Propaganda Fide w Rzymie. W latach 1906 i 1908 uzyskał doktoraty z filozofii i teologii. 27 marca 1910 roku przyjął święcenia kapłańskie.

Jak podaje Vatican News, 3 marca 1917 roku został mianowany biskupem eparchii greckokatolickiej w Gerli (Transylwania). W 1930 roku eparchia zmieniła nazwę na Cluj-Gherla. W latach 1940–1944 obszar ten był okupowany.

28 października 1948 roku został aresztowany przez komunistyczne władze i przetrzymywany m.in. w Dragoslavele, monastyrze w Caldarusani, więzieniu w Sighetu Marmației, klasztorze w Ciorogârla i ponownie w Caldarusani.

W sierpniu 1961 roku pisał z więzienia:
„Nie mogli mi odebrać Twojej miłości, Panie – to mi wystarczy. Przebacz mi wszystkie grzechy i dziękuję Ci z całego serca za wszystko, czym mnie obdarzyłeś, niegodnego sługę”.

Pozbawiony wolności aż do śmierci, zmarł 28 maja 1970 roku w szpitalu Colentina w Bukareszcie. Jego ostatnie słowa brzmiały:

„Moja walka dobiegła końca – wasza trwa dalej.”

bł. kard. Iuliu Hossu

słowa kluczowe: papież Leon XIV; kardynał Iuliu Hossu; Sprawiedliwy wśród narodów; prześladowania Kościoła w Rumunii; męczennicy greckokatoliccy; ratowanie Żydów