KARTKA Z KALENDARZA LITURGICZNEGO: 15 Sierpnia.

1. Cześć Wniebowziętej w brewiarzowej modlitwie Kościoła.

Już Nieszpory, które jakby w ramy ujmują te uroczystość, głoszą w całej pełni Tajemnicę święta w antyfonach oraz opiewają wzięcie do Nieba (assumpta) i świętość Matki Bożej. Nieszpory mają już wprowadzone nowe teksty, które tu słyszymy po raz pierwszy: kapitulum, wzięte z Lekcji mszalnej (Księga Judyty), nowy zupełnie hymn i nowa modlitwa. Jutrznia, ta nocna modlitwa Kościoła, odzwierciedla w sposób poetycko-dramatyczny ideę tego święta. Psalmy i responsoria pozostały z dawnego Oficjum bez zmian, natomiast Lekcje przeważnie są nowe. Nowy jest także hymn: „Surge!” Antyfony, a zwłaszcza piękne responsoria opiewają Królowę i Oblubienicę. Lekcje pierwszego Nokturnu stanowią nowość nie spotykaną dotąd w Brewiarzu, ponieważ wzięte są z obu Testamentów: pierwsza jest z Księgi Rodzaju (protoewangelia), a dwie pozostałe zaczerpnięte są z pierwszego listu Św. Pawła Apostoła do Koryntian ze słynnego rozdziału o zmartwychwstaniu ciał. Wskutek tego znika niemal całkowicie z Liturgii Pieśń nad Pieśniami (czytana dawniej kolejno podczas całej byłej oktawy). W drugim Noktunie słuchamy kazania Św. Jana Damasceńskiego, Doktora Kościoła, na temat obrony prawdy o wzięciu do Nieba Matki Bożej z Duszą i Ciałem: „Jakże bowiem mogłaby zakosztować śmierci Ta, z Której wypłynęło dla wszystkich prawdziwe życie? Poddaje się jednak Prawu Tego, Którego zrodziła: jako córa starego Adama przyjmuje stary Wyrok, albowiem choćby Syn Jej, będący Życiem samym, Wyroku tego nie odrzucił, jako zaś Matka Boga żywego do Niego przedziwnie jest wzięta”. Dawne Oficjum zawierało na tę uroczystość i te jeszcze słowa z tegoż kazania: „Jakie prawo miał do przyjęcia Jej świat podziemny? Jakżeby mogło dotknąć skażenie to ciało, z którego wzięte zostało Życie? Dla Niej zgotowana jest do Nieba droga prosta, równa i bez przeszkód. Albowiem jeżeli mówi Chrystus, będący życiem i prawdą, iż gdzie On jest, tam i sługa Jego będzie — to czyż nie daleko bardziej będzie z Nim Jego Matka?” — Szósta Lekcja podaje istotną treść uroczystego orzeczenia Ojca Świętego, iż jest dogmatem Wiary Świętej, iż Marya została wzięta do Nieba z Ciałem: „Po przedłożeniu Bogu wielu modłów błagalnych, po wezwaniu Ducha Prawdy o światło, na Chwałę Boga Wszechmogącego, Który ze szczególną łaskawością hojnie obdarzył Maryę Dziewicę, ku uczczeniu Jego Syna, Nieśmiertelnego Króla wieków, zwycięzcy grzechu i śmierci, dla pomnożenia czci tejże Matki chwalebnej oraz euforii całego Kościoła — powagą Pana naszego Jezusa Chrystusa, błogosławionych Apostołów Piotra i Pawła oraz Naszą, oświadczamy, wyjaśniamy i orzekamy: jest to przez Boga objawiony dogmat, iż Niepokalana Bogarodzica zawsze Dziewica Marya po zakończeniu życia ziemskiego z Ciałem i Duszą została wzięta do Chwały Niebieskiej”.

W trzecim Nokturnie słyszymy homilię albo raczej świąteczne kazanie wygłoszone na temat dzisiejszej uroczystości przez Św. Piotra Kanizjusza, przy czym przytaczana dawniej Ewangelia o Marii i Marcie w tej chwili już nie jest stosowana. Zmiany występują również w Laudesach: nowy hymn, nowe Kapitulum z Księgi Judyty; natomiast pozostały bez zmian poetyczne antyfony Psalmów i do Benedictus. O wschodzie słońca widzi Liturgia Najświętszą Maryę Pannę, jak podąża do Nieba: „Któraż to jest, Która idzie jak zorza powstająca, piękna jak księżyc, wybrana jak słońce, ogromna jak wojska uszykowane porządnie?”

2. Poświęcenie ziół.

Od najdawniejszych czasów święci się dzisiaj zioła. Związek tego poświęcenia z uroczystością dzisiejszą jest luźny, a oparty prawdopodobnie na legendzie, według której znaleziono w grobie Matki Bożej wonne kwiaty, leżące na miejscu, gdzie było Jej Ciało.

3. Msza.

Od czasu, gdy Tajemnica dzisiejszej uroczystości została podniesiona do dogmatu Wiary, wprowadzono nowy formularz mszalny (*), który mocniej jeszcze niż poprzedni podkreśla wielką godność Maryi. Msza rozpoczyna się od razu pełnym obrazem wziętym z Apokalipsy: „Ukazał się znak wielki na Niebie. Niewiasta obleczona w słońce i księżyc u Jej Stóp, a na głowie Jej korona z gwiazd dwunastu”. Zaiste, czy może być podnioślejszy obraz Królowej Nieba niż ten, przedstawiający Ją w blasku ciał niebieskich?Marya jest pierwszą istotą ludzką, która również z ciałem weszła do Chwały Chrystusowej. Stąd należy nam zaśpiewać „pieśń nową”. Słowo „nowy” ma w Liturgii szczególny sens, wyraża bowiem nadprzyrodzoność: na ziemi — nowe życie Łaski; po tamtej stronie — „nowe niebiosa i nową ziemię”. „Nowa pieśń” opiewa uwielbione Ciało Matki Bożej, opiewa „dziwy”, które Bóg dla Niej uczynił. o ile rozważamy cały Psalm 97, to pomyślmy o tym, iż Matka Boża jest pierwszym uwielbionym człowiekiem, który wszedł do komnat niebieskich. W ten sposób objawił Pan zbawienie swoje, przed oczami pogan ukazał sprawiedliwość swoją”. Okiem wiary widzimy, iż „oglądały wszystkie krańce ziemi zbawienie Boga naszego”. Z kolei następuje hołd, przez całe stworzenie składany Maryi, pierwszej uwielbionej istocie ludzkiej; w Niej bowiem widzi ono uprzedzenie własnego uwielbienia: „Grajcie Panu na cytrze… Niech się poruszy morze i pełność jego, okrąg ziemi i mieszkający na nim. Rzeki będą klaskać rękami, góry społem będą się weselić… Tak więc Introit jest wspaniałą uwerturą do mszy. Nowa Kolekta wyraża mocne przekonanie, iż „Niepokalana Dziewica i Matka Syna Bożego wzięta została z Ciałem i Duszą do Chwały Niebieskiej”, i podaje dwojakie zastosowanie wraz z prośbą, abyśmy zwracając się stale ku sprawom nadziemskim, godni byli wziąć udział w Jej Chwale”. W ten więc sposób podkreśla Kolekta znaczenie Tajemnicy tej uroczystości dla naszego życia. Taką samą prośbę zanosimy w święto Wniebowstąpienia Pańskiego, abyśmy sercem przebywali w Niebie”. Lekcja wzięta jest z Księgi Judyty (prawie ta sama co na święto Siedmiu Boleści N. M. P.). Pochwała wypowiedziana na cześć bohaterskiej Judyty jest tu odniesiona do Maryi, pogromczyni węża piekielnego: „Ubłogosławił cię Pan w mocy swojej, iż przez cię wniwecz obrócił nieprzyjaciół naszych” (przez porodzenie Jezusa Chrystusa, zwycięzcy śmierci i piekła). Stąd Marya „błogosławiona jest… nad wszystkie niewiasty na ziemi…”, bo Pan Ją „skierował na uderzenie w głowę hetmana nieprzyjaciół naszych!” To jakby echo słów tekstu Wulgaty w Księdze Rodzaju: „Ona zetrze głowę twoją”. Lekcja mówi w ten sposób o historycznej roli Maryi w Dziele Odkupienia, w którym Ona jako Niepokalana Matka Odkupiciela wzięła czynny udział w zwycięstwie nad szatanem. Inne zdanie wzięte w tej Lekcji z dalszego rozdziału, dodaje: „Tyś sława Jeruzalem, Tyś wesele Izraela, tyś cześć ludu naszego” (Jeruzalem oznacza Kościół, a Izrael wiernych). Widzimy, iż dobrze wybrano Lekcję. W Graduale ustępuje bohaterski obraz wojenny pokojowemu obrazowi oblubienicy; oglądamy w nim Matkę Bożą jako królewską córę i królewską oblubienicę wstępującą do godowej komnaty niebieskiej. Słyszymy wezwanie: „Słuchaj córko, a patrz i nakłoń ucha twego, i będzie pożądał król śliczności twojej”; a następnie widzimy, jak „córa królewska lśniąca przepychem, w złocistych szatach” wstępuje do komnat niebieskich. Szczytowy moment w dramacie tej uroczystości przeżywamy w śpiewie Alleluja; ogarnięci uniesieniem tej niebiańskiej pieśni Alleluja wyśpiewujemy: „Wzięta jest Marya do Nieba, radują się zastępy Aniołów”. Te słowa są szczytowym punktem w dramacie dzisiejszego święta. Ewangelia także idzie innym szlakiem. Dawniejsza, o sporze pomiędzy dwiema siostrami, miała tę słabą stronę, iż wprost o Matce Bożej adekwatnie nic nie mówiła. Miłośnikowi Liturgii sprawiała jednak wielką przyjemność dzięki antyfonie na Komunię Świętą: „Maria najlepszą cząstkę obrała, która jej nie będzie odjęta”. Obecna perykopa przenosi nas do domu Elżbiety, która wypowiada dalsze słowa Pozdrowienia Anielskiego: „Błogosławionaś ty między niewiastami i Błogosławiony Owoc Żywota Twego”. Mamy tu zatem odpowiednik do słów Lekcji: „Błogosławionaś ty, córko od Pana, Boga wysokiego, nad wszystkie niewiasty na ziemi. A potem słyszymy z ust Maryi urywek z Magnificat. Możemy sobie wyobrazić, iż Matka Boża zaśpiewała po Swym wejściu do Nieba najpierw uroczyste Magnificat. W Ofertorium nie słychać słów Psalmu, ale słowa Boga powiedziane w Raju: „Położę nieprzyjaźń między tobą, a między niewiastą i między potomstwem twoim, a potomstwem jej”. I tutaj możemy znowu przyjąć te słowa jako odpowiednik Lekcji: Judyta „uderzyła w głowę hetmana nieprzyjaciół”, a u wrót utraconego raju ukazał Bóg obraz Maryi jako pogromicielki węża piekielnego. Bardzo uroczysta jest Sekreta, zaczynająca się od słowa: „Ascendat” (Niechaj wstąpi); w pierwszej chwili biegnie myśl mimo woli do wniebowzięcia Maryi, ale z następnych słów widać, iż wstąpić ma przed Tron Boży pobożna ofiara. W następnym jednak zdaniu prosimy, aby za wstawiennictwem Wniebowziętej rozpaliły się serca nasze ogniem miłości; rozżarzone węgle, bijące w górę dymy kadzidła podczas ofiarowania symbolizują tę modlitwę. Podczas Uczty eucharystycznej widzimy otwarte Niebiosa i Matkę Bożą śpiewającą w Swej Chwale Magnificat: „Błogosławioną zwać Mnie będą wszystkie narody. Albowiem uczynił Mi wielkie rzeczy, który możny jest”. Możemy w dalszym ciągu wyśpiewać całe Magnificat, tę pieśń dziękczynną za udarowanie nas Łaską. Modlitwa po Komuni Świętej jest błaganiem Boga, abyśmy,,doprowadzeni zostali do chwały zmartwychwstania”. Liturgia z upodobaniem wielkim kieruje pod koniec Mszy Świętej nasze myśli ku niebieskiej chwale (por. podobną modlitwę na Boże Ciało: „aby w wieczności napełniała nas euforia z posiadania Bóstwa Twojego”). W ten sposób prowadzi nas ta nowa Msza do oglądania różnych scen i obrazów: najpierw ukazuje wspaniały obraz niewiasty obleczonej w słońce, potem bohaterską Judytę, następnie kolejno pochód oblubienicy królewskiej, przybycie uroczej Matki-Dziewicy do domu kapłana Zachariasza, obraz pogromczyni węża u wrót utraconego Raju, a w końcu Królowę Nieba, wyśpiewującą Magnificat.

4. Martyrologium podaje na dzisiaj imiona wielu znanych Świętych:

„W Krakowie, w Polsce, narodziny (tzn. dzień śmierci) Św. Jacka z Zakonu Kaznodziejskiego, Wyznawcy. Papież Klemens VIII zaliczył go w poczet Świętych, ale święto jego obchodzi się 17 sierpnia”.

„W Rzymie przy drodze Apijskiej Świętego akolity Tarsycjusza. Poganie spotkali go w chwili, gdy niósł Eucharystię; zaczęli go pytać, co niesie. On jednak uważał, iż byłoby hańbą rzucać perły przed wieprze, i odmówił wyjaśnień. Wówczas obili go kijami, a potem kamienowali, aż skonał. Chociaż mordercy pilnie przeszukali jego dłonie i szaty, a ciało obracali na wszystkie strony, nie znaleźli choćby śladu Najświętszego Sakramentu. Zwłoki jego zabrali Chrześcijanie i z wielką czcią pochowali na cmentarzu Św. Kaliksta”.

„W Stuhlweissenburgu na Węgrzech Świętego króla Stefana, króla węgierskiego, Wyznawcy. Obdarzony wieloma cnotami, pozyskał on lud swój dla Wiary Chrystusowej. Sama Najświętsza Panna przyjęła go do Nieba w dniu swego Wniebowzięcia. Na zarządzenie Papieża Innocentego XI święto jego obchodzimy dnia 2 września, bo w dniu tym [w r. 1686] z wyraźną pomocą tego Świętego Króla została zwycięsko odzyskana przez wojska chrześcijańskie potężna twierdza Buda”.

„W Rzymie Św. Stanisława Kostki, Polaka, nowicjusza Zakonu Towarzystwa Jezusowego i Wyznawcy. Stawszy się w krótkim czasie doskonałym dzięki anielskiej niewinności, przeżył czasów wiele. W poczet Świętych zaliczony został przez Papieża Benedykta XIII”.

„Nie mów nic nierozmyślnie

i niech nie będzie serce twe prędkie

na wymówienie słowa przed Bogiem;

Bóg bowiem na niebie, a ty na ziemi:

przeto niech będzie słów twoich mało.

Po licznych troskach sny idą,

a w wielomówstwie głupstwo się znajdzie.

Jeśli co ślubowałeś Bogu, nie omieszkajże spełnić,

albowiem nie podoba się mu niewierna a głupia obietnica;

ale cokolwiek ślubujesz, oddaj.

I daleko lepiej jest nie ślubować

niźli po ślubie obietnic nie spełniać.

Nie dawaj ustom twoim,

abyś o grzech przyprawił ciało twoje,

i nie mów przed aniołem: Nie masz opatrzności,

by snadź Bóg, rozgniewany na mowę twoją,

nie rozproszył wszystkich dzieł rąk twoich.

Gdzie wiele snów, wiele marności i mowy niezliczone;

ale ty Boga się bój! (5, 1-6).

„Skąpy nie nasyci się pieniędzmi,

a kto miłuje bogactwa, nie będzie miał z nich pożytku;

przeto i to jest marność.

Gdzie jest wiele majętności, wielu i tych, którzy je trawią.

A cóż za pożytek właścicielowi z tego,

chyba iż widzi bogactwa oczyma swymi?

Słodki jest sen dla pracującego, czy mało zje, czy wiele;

lecz nasycenie bogatego spać mu nie dopuszcza.

Jest i inna niemoc bardzo zła,

którą widziałem pod słońcem:

bogactwa zachowane na nieszczęście właściciela ich” (5, 9-12).