Jutro Niedziela – VIII Wielkanocna A

PUNKT WYJŚCIA

NIEDZIELA ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO • rok A • KOLEKTA: Modlimy się, by Bóg zesłał Ducha Świętego i dokonał w naszych sercach tego, co zdziałał w początkach głoszenia Ewangelii • KOLOR: czerwony • CZYTANIA: Dzieje Apostolskie 2, 1–11 • Psalm 104, 1. 24. 29–31. 34 • Pierwszy list do Koryntian 12, 3b–7. 12–13 • Ewangelia wg św. Jana 20, 19–23

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Koronnym słowem dzisiejszej liturgii i uroczystości zesłania Ducha Świętego, choć nieobecnym wprost, jest „stworzenie”. Wydaje się, iż wspomina o nim tylko psalm responsoryjny. Tymczasem gdy przysłuchamy się opisowi zesłania Ducha Świętego (PIERWSZE CZYTANIE), tzw. Małego Zesłania (EWANGELIA) i wykładowi św. Pawła o charyzmatach Ducha (DRUGIE CZYTANIE) – jesteśmy świadkami Nowego Stworzenia.

Najdobitniej pokazuje to Ewangelia: Jezus przekazuje uczniom swoje tchnienie. W raju Bóg tchnął w człowieka, czyniąc go żywą istotą. Zmartwychwstały tchnął na uczniów, przekazując im nowe, swoje życie, wolne od śmierci i grzechu.

Duch, którego otrzymują, to nie Duch przekonującej mowy lub czynienia cudów. To Duch, który w imię Jezusa gładzi i odpuszcza ludzkie grzechy. Na tym polega dar nowego życia i nadzieja wierzących – Duch Święty usprawiedliwia grzeszników. Ruah to Duch wolności. Czyni nas wolnymi.

Czytanie z Dziejów Apostolskich (Dz 2, 1–11)
Kiedy nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wichru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też jakby języki ognia, które się rozdzielały, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić. Przebywali wtedy w Jeruzalem pobożni Żydzi ze wszystkich narodów pod słońcem. Kiedy więc powstał ów szum, zbiegli się tłumnie i zdumieli, bo każdy słyszał, jak tamci przemawiali w jego własnym języku. Pełni zdumienia i podziwu mówili: «Czyż ci wszyscy, którzy przemawiają, nie są Galilejczykami? Jakżeż więc każdy z nas słyszy swój własny język ojczysty? – Partowie i Medowie, i Elamici, i mieszkańcy Mezopotamii, Judei oraz Kapadocji, Pontu i Azji, Frygii oraz Pamfilii, Egiptu i tych części Libii, które leżą blisko Cyreny, i przybysze z Rzymu, Żydzi oraz prozelici, Kreteńczycy i Arabowie – słyszymy ich głoszących w naszych językach wielkie dzieła Boże».

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Zesłanie Ducha Świętego • Dz 2, 1–11

Usłyszymy opis zesłania Ducha Świętego oraz dowiemy się, jak to wydarzenie odmieniło apostołów. Z odwagą wychodzą na zewnątrz.

KSIĘGA: Dzieje Apostolskie • AUTOR: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80–85 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, apostołowie • WERSJE: brak

O KSIĘDZE • To już ostatni fragment Dziejów Apostolskich w ramach pierwszego czytania. Od przyszłego tygodnia, w okresie zwykłym będzie w tym miejscu czytanie ze Starego Testamentu. Przypomnijmy, Dzieje Apostolskie opisują rozwój i wzrost młodego Kościoła, który rodzi się ze śmierci i zmartwychwstania Chrystusa oraz zesłania Ducha Świętego • Pierwszych dwanaście rozdziałów jest poświęconych historii Kościoła w Jerozolimie oraz misji Piotra. Od rozdziału 13 uwaga Łukasza skupia się na św. Pawle, który staje się ewangelizatorem świata pogańskiego.

ZWROT W DZIEJACH • W 2 rozdziale Dziejów Apostolskich Łukasz opisuje zwrot w postawie apostołów, który dokonał się dzięki zesłaniu Ducha Świętego. Dotąd zamknięci i przestraszeni, teraz zaczynają posługiwać się obcymi językami. Następnie Piotr wygłasza swoją pierwszą katechezę o Ukrzyżowanym i Zmartwychwstałym (patrz: Dz 2, 14–36), po której nawraca się około trzech tysięcy ludzi (patrz: Dz 2, 37–41). Rozdział 2 kończy się obrazem wspólnoty pierwszych chrześcijan, żyjących razem, skupionych wokół Eucharystii i głoszących Słowo, którym Pan przymnaża wciąż nowych wyznawców. Usłyszymy zatem o momencie kluczowym dla wydarzeń opisanych w Dziejach Apostolskich, będącym ich bezpośrednią przyczyną. Zesłanie Ducha Świętego, które nastąpiło w pięćdziesiąty dzień po zmartwychwstaniu Jezusa, jest początkiem historii Kościoła.

TRZY SCENY • W dzisiejszym pierwszym czytaniu Łukasz opisuje zesłanie Ducha Świętego • Zwróćmy uwagę na trzy sceny, dzięki którym wyraźnie widać znaczenie wydarzenia. • W scenie wprowadzającej widzimy apostołów, o których mowa w » Dz 1, zebranych w Wieczerniku • Scena druga to kulminacja, opisuje zstąpienie Ducha: nagłe załamanie spokojnej atmosfery modlitwy, szum wiatru, dodatkowym znakiem są języki – jakby ognia – które rozdzielają się i spoczywają na apostołach. Zaczynają oni mówić obcymi językami • W scenie trzeciej (akcja przenosi się na zewnątrz) widzimy owoce Zesłania. Prości ludzie wychodzą z odwagą i mówią różnymi językami, przyciągając Żydów, którzy przybyli na święta do Jerozolimy.

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

(Ps 104, 1. 24. 29–31. 34)

Refren: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi ziemię. Albo: Alleluja.

Błogosław, duszo moja, Pana, * Boże mój, Panie, Ty jesteś bardzo wielki! Jak liczne są dzieła Twoje, Panie, * ziemia jest pełna Twoich stworzeń. Kiedy odbierasz im oddech, marnieją * i w proch się obracają. Stwarzasz je, napełniając swym Duchem, * i odnawiasz oblicze ziemi. Niech chwała Pana trwa na wieki, * niech Pan się raduje z dzieł swoich. Niech miła Mu będzie pieśń moja, * będę radował się w Panu.

•

PSALM

Duch Życia • Ps 104, 1. 24. 29–31. 34

„Napełniasz swoim Duchem i odnawiasz oblicze ziemi”. To na słowach tego psalmu Jan Paweł II oparł wielką modlitwę za Polskę.

PSALM 104 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: czasy powygnaniowe, po 538 r. przed Chr.

HYMN NA CZEŚĆ STWÓRCY • Psalm 104 to hymn opiewający wspaniałość stworzenia, hymn (hebr. tehillah), czyli bezinteresowna modlitwa uwielbienia zanoszona przez wspólnotę w świątyni • Psalm zawiera wiele motywów, które zbliżają go do egipskich i kananejskich hymnów na cześć bogów stwarzających świat i podtrzymujących jego istnienie (Ra, Baal) • Psalmista piszący ten utwór w czasach po wygnaniu głęboko przepracowuje starożytne motywy mityczne w duchu zawartego w Księdze Rodzaju opisu stworzenia. Być może psalm recytowano w świątyni w czasie Święta Tygodni, dziękując za pierwsze plony ziemi.

PRAWDZIWE OBLICZE BOGA • Wobec bogów pogańskich, na których Izrael napatrzył się w Babilonii, Jahwe jest jedynym Stwórcą i Ojcem stworzenia. W jego ręku śmiercionośne żywioły nie walczą ze sobą, ale komponują się w harmonijną całość, aby stworzyć bezpieczny i szczęśliwy dom dla wszelkiej istoty żywej • Psalmistę przepełnia podziw i uwielbienie dla kosmicznego dzieła Pana, które przenika Duch Jego Ojcowskiej miłości.

STWORZENIE I DUCH • Usłyszymy pierwszy werset dość długiego, 35-wersowego utworu, następnie wybrane wersety ze środka i zakończenia psalmu • Z punktu widzenia tematu i uroczystości najważniejsza jest druga strofa, w której psalmista opisuje Boże stworzenie jako kruche, wołające o Jego pomoc. Bez Bożego Ducha ginie i „obraca się w proch”.

Czytanie z I Listu św. Pawła do Koryntian

(1 Kor 12, 3b–7. 12–13)

Bracia:

Nikt nie może powiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: «Panem jest Jezus». Różne są dary łaski, ale ten sam Duch; różne też są rodzaje posługiwania, ale jeden Pan; różne są wreszcie działania, ale ten sam Bóg, sprawca wszystkiego we wszystkich. Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra. Podobnie jak jedno jest ciało, choć składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała, mimo iż są liczne, stanowią jedno ciało, tak też jest i z Chrystusem. Wszyscy bowiem w jednym Duchu zostaliśmy ochrzczeni, aby stanowić jedno Ciało: czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni. Wszyscy też zostaliśmy napojeni jednym Duchem.

Oto słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Duch Kościoła • 1 Kor 12, 3b–7. 12–13

Paweł przypomina zasadniczą prawdę: Duch Święty i jego dary nie są prywatną własnością wierzącego. Służą Kościołowi.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: Wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Efez

O KSIĘDZE • Podczas pobytu w Koryncie Pawłowi udało się założyć wspólnotę chrześcijan. Młoda społeczność funkcjonująca w dużym pogańskim mieście entuzjastycznie przyjęła Ewangelię, miała jednak poważne problemy: • spory i podziały wynikające z różnic majątkowych i społecznych • konkurujący ze sobą liderzy (1 Kor 1–4; 6) • rozwiązłość seksualna i libertynizm (1 Kor 5) • sens małżeństwa i celibatu (1 Kor 7) • udział w ucztach pogańskich i ofiarach składanych bożkom • zaniedbywanie miłości braterskiej i Eucharystii (1 Kor 8–11) • poszukiwanie spektakularnych duchowych darów, a zaniedbywanie miłości (1 Kor 12–14) • odrzucenie prawdy o Zmartwychwstaniu • List św. Pawła to odpowiedź na pismo otrzymane od Koryntian. Apostoł rozpoczyna nauką na temat Ewangelii Krzyża (1 Kor 1–4) i kończy wizją Zmartwychwstania (1 Kor 15).

DARY OD DUCHA • W 12 rozdziale Listu do Koryntian Paweł, opisując różne dary w Kościele, podkreśla, iż ich dawcą jest jeden Duch (1 Kor 12, 1–11). Wszystkie one mają służyć budowaniu jedności wspólnoty, która jest Ciałem Chrystusa (Kor 12, 12–30). W Ciele tym każdy ma swoje miejsce i swoją misję do wypełnienia. Nie każdy może być prorokiem, apostołem, nauczycielem czy cudotwórcą. Na końcu Paweł wzywa do znalezienia adekwatnego sobie miejsca w Ciele Chrystusa i do starania się o największy dar Miłości, o którym pisze w rozdziale 13.

DARY A MIŁOŚĆ • Usłyszymy fragmenty z 12 rozdziału listu – interwencji św. Pawła. To część jego wykładu, który dotyczy ludzi poszukujących spektakularnych duchowych darów, a zaniedbujących miłość. Paweł podaje zdrową naukę o charyzmatach, a jej zwieńczeniem jest znany nam dobrze Hymn o miłości ze znaczącymi słowami: Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak cymbał brzmiący.

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Słowa Ewangelii według świętego Jana

(J 20,19-23)

Słowa Ewangelii według Świętego Jana

Wieczorem w dniu zmartwychwstania, tam gdzie przebywali uczniowie, choć drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: «Pokój wam!» A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie, ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: «Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam». Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane».

Oto słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Weźmijcie Ducha! • J 20, 19–23

Mała Pięćdziesiątnica to Janowa wersja zesłania Ducha Świętego. Nastąpiła w dniu Zmartwychwstania.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: 80–90 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r., dzień zmartwychwstania, wieczór • BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie • WERSJE: Łk 24, 36–43 i Dz 2, 1–4

DZIEŃ ZMARTWYCHWSTANIA • Ten fragment Ewangelii słyszeliśmy kilka tygodni temu, w drugą niedzielę wielkanocną, ale w wersji dłuższej, gdyż jego kontynuacją jest opowieść o nieobecnym – niewiernym – Tomaszu. Słyszymy te wersety ponownie, ponieważ podczas pierwszego spotkania Jezusa z uczniami, opisanego przez św. Jana, nastąpiła tzw. mała Pięćdziesiątnica – Janowa wersja zesłania Ducha Świętego.

ZMARTWYCHWSTAŁY SIĘ UKAZUJE • W Ewangelii wg św. Jana po zmartwychwstaniu Jezus ukazuje się tylko trzy razy. Pierwsza ujrzy Pana Maria Magdalena. Następnie Jezus ukazuje się dziesięciu (Tomasz jest nieobecny, nie ma wśród nich już Judasza) zamkniętym w Wieczerniku z obawy przed żydami i obdarza ich swoim Duchem. Wreszcie nad jeziorem Genezaret Zmartwychwstały spotyka Piotra, Natanaela oraz synów Zebedeusza wraz z innymi uczniami.

MAŁA PIĘĆDZIESIĄTNICA • W odróżnieniu od opisu zesłania Ducha Świętego wg Łukasza (patrz: PIERWSZE CZYTANIE) Duch Święty przychodzi tu nie po czterdziestu dniach, ale już w dzień zmartwychwstania Pana • W niczym nie kłóci się to z historyczną wizją Łukasza. Jan podkreśla prawdę, iż Duch Święty przychodzi razem ze Zmartwychwstałym i wiarą w Niego • Pokój wam, pierwsze słowa wypowiedziane przez Pana do uczniów, oznaczają właśnie tę graniczącą z pewnością wiarę, iż On żyje.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.