1 dzień temu
Patriarchat zastawia pułapki nie tylko na kobiety, ale również na mężczyzn. Męskość nie jest sama w sobie toksyczna. Toksyczna jest przemoc czy też uzurpacja, iż jedna płeć może definiować życie drugiej – mówi prof. Barbara Józefik.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” wiosna 2025. W wolnym dostępie można przeczytać jedynie jego fragment. W całości jest otwarty tylko dla prenumeratorów naszego pisma i osób z wykupionym pakietem cyfrowym. Subskrypcję można kupić TUTAJ.
Karol Grabias: Czy zgodzi się pani z tezą, iż żyjemy, a może dopiero zaczynamy żyć, w postpatriarchacie – epoce, w której męska perspektywa na kobiecą podmiotowość, cielesność i seksualność traci uprzywilejowaną pozycję?
Barbara Józefik: To bardzo interesujące pytanie i myślę, iż zależnie od tego, w jakim miejscu byśmy się znaleźli, odpowiedź na nie nieco by się różniła. Byłabym ostrożna z wygłaszaniem tezy, iż znajdujemy się już – tu, w Polsce – w fazie pełnego postpatriarchatu.
Mam bardzo dużą wątpliwość co do tego, choćby gdy myślę o krajach Europy Zachodniej. Każde z europejskich państw i społeczeństw jest nieco inne i mimo iż formalnie prawa kobiet i mężczyzn uległy zrównaniu oraz udało się nam uzyskać własną podmiotowość w różnych zakresach, to pod pozornie oczywistym wymiarem równouprawnienia istnieją struktury „długiego trwania”, jak to określał Fernand Braudel, które, raz ukształtowane, wykazują dużą inercję i oporność na zmiany. Nie mówimy zatem o zamkniętym procesie.
Barbara Józefik – profesorka, specjalistka psycholożka kliniczna, certyfikowana psychoterapeutka i superwizorka psychoterapii. Wieloletnia kierowniczka Pracowni Psychologii i Psychoterapii Systemowej Kliniki Psychiatrii i Psychoterapii Dzieci i Młodzieży Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Ambulatorium Terapii Rodzin Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Założycielka Fundacji Kontekst na rzecz Psychoterapii i Terapii Rodzin w Krakowie. Autorka i współautorka ponad stu publikacji, w tym (wraz z Katarzyną Sroczyńską) wydanej w Wydawnictwie Więź książki Gender w gabinecie. Rozmowy o ciele, płci i relacjach. Mieszka w Krakowie.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” wiosna 2025 jako część bloku tematycznego „Wyjść poza religijną wojnę płci”.
Pozostałe teksty bloku:
Katarzyna Sroczyńska, „Kobiety bez religii, religia bez kobiet?”
Jarema Piekutowski, „Mężczyzna jest osobą. A kryzys męskości to ściema”
