Galeria „Więzi”: Jakub Stanek

Otrzymałem kulturowy przekaz, iż powinienem zbudować dom, zasadzić drzewo i spłodzić syna. Długo było tak, iż mężczyzna na tym kończył swoją rolę rodzica, nie mówiło się o potrzebie obecności, miłości, głębokiej relacji.

Mężczyźni prężą muskuły i oczywiście nie płaczą. Są silni fizycznie i mentalnie, racjonalni, gotowi, by podbić świat. Zaczekaj… Nie! Teraz wszystko się zepsuło. Zmagamy się z kryzysem męskości, faceci już nie wiedzą, kim są – stali się emocjonalni i delikatni jak kobiety.

Wobec tak stawianych opozycji Jakub Stanek zachowuje krytyczny dystans, któremu dał wyraz w cyklu fotograficznym To Do List – to father a son, to build a house, to plant a tree. Wycinek z niego prezentujemy w tej odsłonie Galerii „Więzi”. Projekt, dotykający istotnych społecznych zagadnień – wizji ojcostwa, redefinicji męskości, stereotypów w obszarze ról płciowych – jest zarazem osobistą opowieścią o jego własnej relacji z synem.

– Otrzymałem kulturowy przekaz, iż powinienem zbudować dom, zasadzić drzewo i spłodzić syna. Długo było tak, iż mężczyzna na tym kończył swoją rolę rodzica, nie mówiło się o potrzebie obecności, miłości, głębokiej relacji – zauważa Stanek. – Kiedy zająłem się opieką nad synem, odkryłem, że, będąc ojcem, jestem kategoryzowany jako drugoplanowy rodzic i muszę walczyć ze stygmatyzacją.

Mając poczucie, iż swoją sytuacją wchodzi w to, co stereotypowo uznawane jest za ramę żeńską, związaną z czułością i uważnością, Stanek zaznacza, iż tzw. kryzys męskości postrzega nie jako problem, ale szansę na pozytywną zmianę. Jego projekt jest głosem w debacie na temat równego traktowania obojga rodziców pod względem prawnym i społecznym. – Obecny stan jest krzywdzący dla obu stron. jeżeli kobieta zajmie się pracą, a główny ciężar opieki nad dzieckiem spocznie na ojcu, ludzie będą patrzyli na nią krzywo – mówi. – Chciałbym, żebyśmy myśleli o tym, jaki potencjał ma w sobie dana osoba jako rodzic, a nie koncentrowali się na tym, czy jest ojcem, czy matką.

Jakub Stanek studiował filozofię na UW, a w dziedzinę fotografii wchodził coraz głębiej dzięki Akademii Fotografii w Warszawie, Instytutowi Twórczej Fotografii w Opawie oraz Programowi Mentorskiemu Sputnik Photos. Wziął udział w kilkunastu wystawach zbiorowych m.in. w Muzeum Sztuki Współczesnej w Chinach, na Miesiącu Fotografii w Krakowie, a także na Paris Photo. Jest autorem książek fotograficznych: The Man Without Past, Trip to Mars, 50 600 kilometrów przecinających się dróg oraz Notebook.

Fotografie ukazały się w kwartalniku „Więź” zima 2025.