Dialog między Kościołami orientalnymi, a prawosławnym

W dniach 16-17 września 2024 r. w monasterze św. Paisjusza (st. Bischoy) k. Kairu w Egipcie, miało miejsce spotkanie w ramach dialogu między Kościołem prawosławnym i Kościołami orientalnymi. Gospodarzem spotkania był Prawosławny Kościół Koptyjski Egiptu na czele z Jego Świątobliwością, papieżem Tawadrosem II.

Dialog ten ma swoją długą historię. Nieformalne spotkania między przedstawicielami tych Kościołów rozpoczęły się w latach 1964-1971. W dużej mierze inspirowane były działaniami Światowego Bractwa Młodzieży Prawosławnej Syndesmos. W 1985 r. rozpoczął się dialog na poziomie oficjalnym Kościołów i doprowadził do wyjaśnienia kwestii chrystologicznych. Kościoły orientalne nazywane też Kościołami przedchalcedońskimi, przyjmują jako ważne jedynie trzy sobory powszechne. Nie uznają czwartego soboru powszechnego, uważając, iż odstąpił od nauki św. Cyryla Aleksandryjskiego, który mówił o „jednej naturze Boga Słowa wcielonego”. Sobór czwarty natomiast naucza o „dwóch naturach Boga Słowa wcielonego”. Już w starożytności podkreślano, iż rozbieżności chrystologiczne są przede wszystkim natury terminologicznej. Zarówno św. Cyryl Aleksandryjski jak też ci, którzy uważają, iż czwarty sobór jest ważnym, nauczają o Chrystusie jako prawdziwym Bogu i prawdziwym człowieku. Spotkania, które odbyły się w ramach tego dialogu w roku 1989, następnie w 1990 i ostatnie w 1993 doprowadziły właśnie do takich ustaleń jak też szeregu innych.

Spotkanie, które odbyło się we wrześniu br., stanowi wstęp do kontynuacji przerwanego dialogu po przeszło trzydziestu latach. W spotkaniu uczestniczyły wszystkie, kanoniczne lokalne Kościoły autokefaliczne z wyjątkiem Patriarchatu Gruzji, Serbii i Kościoła Ziem Czeskich i Słowacji. Natomiast ze strony Kościołów orientalnych udział wzięli delegaci Prawosławnego Kościoła Koptyjskiego Egiptu, Syryjskiego Kościoła Prawosławnego Antiochii, Prawosławnego Apostolskiego Kościoła Armenii z siedzibą w Etchimiadzin, Prawosławnego Kościoła Armenii z siedzibą w Cylicji i Prawosławnego Kościoła Tewahedo Erytrei. Spotkanie przebiegało pod kierunkiem dwóch współprzewodniczących, ze strony Kościoła prawosławnego metropolity Chalcedonu Emanuela z Patriarchatu Konstantynopola i ze strony Kościołów orientalnych metropolity Tomasa z Kościoła koptyjskiego.

Uczestnicy odnieśli się do już osiągniętych ustaleń w ramach dialogu w latach 80. i 90. ubiegłego wieku, jak też wskazali na istniejące problemy w dalszym pogłębianiu relacji pomiędzy Kościołami. Wskazywano, iż bardzo ważnym czynnikiem jest wspólne świadectwo wobec kwestii moralnych i etycznych w świecie, który odstępuje od tychże wartości. W celu pogłębiania relacji pomiędzy poszczególnymi Kościołami współprzewodniczący będą odwiedzać Kościoły lokalne, przedstawiając rezultaty dialogu.

Z ramienia Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego uczestnikami dialogu byli arcybiskup wrocławski i szczeciński Jerzy, Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego i ks. dr Andrzej Kuźma.

ks. dr Andrzej Kuźma

zdjęcia: autor i Gary Vachicouras/Ecumenical Patriarchat