Czy papież zrezygnuje z posługi? Wiele lat temu podpisał „plan awaryjny”

Choć temat abdykacji papieskich powraca regularnie, w rzeczywistości pozostaje absolutnym wyjątkiem w historii Kościoła. Na przestrzeni dwóch tysięcy lat tylko kilku papieży dobrowolnie ustąpiło z urzędu, a najczęściej działo się to w sytuacjach nadzwyczajnych.

Kluczowe przypadki abdykacji papieskich:

Czy to oznacza, iż Franciszek podąży tą samą drogą? – Rezygnacja Benedykta XVI była wyjątkiem, a nie początkiem nowej tradycji – mówi ks. Przemysław Śliwiński, autor książki „Konklawe. Tajemnice wyborów papieskich”. – Większość papieży pełni swój urząd do końca życia, choćby mimo chorób – dodaje.

Stan zdrowia papieża. Czy Franciszek rozważa abdykację?

Nie brakuje opinii, iż skoro Benedykt XVI mógł zrezygnować, to Franciszek również ma takie prawo. I rzeczywiście, w teorii Kodeks Prawa Kanonicznego przewiduje możliwość papieskiej rezygnacji – musi być ona dobrowolna i ogłoszona publicznie. Nie wymaga niczyjej zgody.

Jednak sam Franciszek nigdy nie sugerował, iż planuje ustąpić. Wręcz przeciwnie – w swojej autobiografii „Życie. Moja historia w historii” jasno napisał: „Uważam, iż posługa Piotrowa jest ad vitam, dlatego nie widzę przesłanek do rezygnacji”. Może to sugerować, iż jego podejście różni się więc od Benedykta XVI, który uznał, iż słabnące siły uniemożliwiają mu dalsze kierowanie Kościołem.

Co więcej, hospitalizacja Franciszka nie wiąże się z żadnym kryzysem decyzyjnym. – Kurialne dykasterie pracują choćby wtedy, gdy papież przebywa w szpitalu. Jan Paweł II również rządził Kościołem przez długie okresy swej hospitalizacji – przypomina ks. Śliwiński.

Czy papież ma plan awaryjny?

Istnieje jednak inny scenariusz. W 2022 roku Franciszek ujawnił, iż zaraz po wyborze w 2013 roku podpisał swoją rezygnację „na wypadek” trwałej niezdolności do sprawowania urzędu. Oznacza to, iż gdyby np. zapadł w śpiączkę lub doznał nieodwracalnych uszkodzeń zdrowia, dokument ten mógłby wejść w życie.

Taki krok nie jest nowością – podobnie postąpili wcześniej Paweł VI, Jan Paweł II i Pius XII, przewidując potencjalne kryzysy zdrowotne lub sytuacje, w których papież mógłby zostać uwięziony.

Ale zabezpieczenie „na wszelki wypadek” to nie to samo, co faktyczne planowanie rezygnacji.

Czy model Benedykta XVI stanie się nową normą?

Pytanie o przyszłość papiestwa w kontekście zdrowia i wieku papieży jest przez cały czas otwarte. Czy papieże powinni coraz częściej ustępować na rzecz młodszych następców? Czy raczej pontyfikat pozostanie misją dożywotnią?

Zdaniem ks. Śliwińskiego, Benedykt XVI otworzył drzwi dla przyszłych rezygnacji, ale nie uczynił ich regułą. Kościół nie wypracował jeszcze stałych zasad dotyczących emerytowanego papieża. Franciszek sugerował, iż gdyby kiedykolwiek abdykował, nie chciałby nosić tytułu „papieża seniora”, ale po prostu „emerytowanego biskupa Rzymu”.

Tymczasem, jak dotąd, Franciszek nie daje żadnych sygnałów, by planował rezygnację. Choć spekulacje medialne są nieuniknione, Kościół wciąż działa, a papież – mimo problemów zdrowotnych – podejmuje decyzje i pełni swoją posługę.

Podsumowanie

Czy papież może zrezygnować? Tak – prawo kościelne przewiduje taką możliwość.

Czy Franciszek planuje abdykację? Nie ma na to żadnych dowodów.

Czy Kościół jest w kryzysie przez zdrowie papieża? Nie – instytucje watykańskie działają choćby wtedy, gdy papież jest chory.

Czy model Benedykta XVI stanie się normą? Na razie wygląda na to, iż pozostanie wyjątkiem.

Dopóki nie nastąpi oficjalne ogłoszenie, wszelkie medialne spekulacje o rychłej rezygnacji Franciszka pozostają właśnie tym – spekulacjami. Jak sam papież powiedział kilka miesięcy temu: – Papież nie podaje się do dymisji z powodu plotek.